Επιδοτήσεις: Τα νέα δεδομένα, οι διασταυρώσεις, τα “κουρέματα” και η “δεύτερη κατανομή”

Σπεύδει να προλάβει τα χειρότερα η κυβέρνηση στον αγροτικό κόσμο με τις ανακοινώσεις που έκανε χθες για τις επιδοτήσεις. Κι όλα αυτά την ώρα που εκκρεμούν πληρωμές και τα χρέη στην περιφέρεια “πνίγουν” όλη την αλυσίδα της οικονομίας, ενώ παράλληλα ο κόσμος μένει, παρακολουθώντας το κανάλι της Βουλής, άφωνος για όσα καταγράφονται για “πόρσε και λαχεία”.

Το πρόβημα βέβαια είναι ότι τα ζητήματα είναι πολλά και σε όλο το φάσμα των πληρωμών. Χαρακτηριστικό είναι ότι σε ένα μέτωπο που δεν αφορά τον ΟΠΕΚΕΠΕ αλλά τις επιστροφές ΕΦΚ για αγροτικό πετρέλαιο υπάρχει ζήτημα.

Το πετρέλαιο

Έτσι, σε συνάντηση που θα έχει σήμερα ο Διοικητής της ΑΑΔΕ Γιώργος Πιτσιλής με τους βενζινοπώλες και τους εκπροσώπους των πρατηριούχων θα επιχειρηθεί μια αποτίμηση της διαδικασίας επιστροφών ΕΦΚ στους αγρότες για πετρέλαιο που έχουν αγοράσει και θα πρέπει να απαλλάσσεται από ΕΦΚ

Το ποσό της επιστροφής υπολογίζεται με βάση τον συντελεστή ΕΦΚ 0,41 ευρώ ανά λίτρο. Ωστόσο, η συνολική ποσότητα πετρελαίου για την οποία επιστρέφεται ο φόρος δεν μπορεί να υπερβαίνει τη μέγιστη ετήσια δικαιούμενη ποσότητα, η οποία καθορίζεται από δείκτες μηχανικής απασχόλησης για κάθε είδος καλλιέργειας ή κατηγορία ζωικού κεφαλαίου.

Με βάση το νέο πλαίσιο, οι πληρωμές θα πραγματοποιούνται σε πέντε δόσεις κατά τη διάρκεια του έτους, με την τελευταία δόση να καταβάλλεται έως τις 31 Ιανουαρίου του επόμενου έτους. Αυτό το σύστημα αποσκοπεί στην παροχή συνεχούς ρευστότητας στους αγρότες, ενώ παράλληλα διασφαλίζει τον αποτελεσματικό έλεγχο των δαπανών.

Για να είναι επιλέξιμοι για την επιστροφή του ΕΦΚ, οι αγρότες πρέπει να είναι εγγεγραμμένοι στο Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων (Μ.Α.Α.Ε.) και να τους έχει αποδοθεί η ιδιότητα του “επαγγελματία αγρότη” ή του “επαγγελματία αγρότη ως νεοεισερχόμενου στον αγροτικό τομέα”. Αυτή η απαίτηση στοχεύει στην υποστήριξη των ενεργών αγροτών και την ενθάρρυνση νέων ατόμων να εισέλθουν στον αγροτικό τομέα.

Το νέο σύστημα βασίζεται σε ψηφιακές πλατφόρμες όπως το myData και το esend της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.) για τη διαβίβαση των τιμολογίων πώλησης. Αυτό αναμένεται να ενισχύσει τη διαφάνεια και να διευκολύνει τον έλεγχο της νόμιμης χρήσης του επιδοτούμενου πετρελαίου.

Πριν λίγες μέρες, πάντως, έγνιε η καταβολή της τρίτης δόσης του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης αγροτικού πετρελαίου για το 2025. Το συνολικό ποσό της επιστροφής, που καταβλήθηκε σε 82.624 επαγγελματίες αγρότες, ανέρχεται σε 18,63 εκατομμύρια ευρώ και αφορά στα τιμολόγια πώλησης έχουν εκδοθεί και διαβιβαστεί στο myDATA και το eSend της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, από την 1η Ιανουαρίου έως την 30η Σεπτεμβρίου 2025.

Το ποσό αυτό αποτελεί την τρίτη από τις συνολικά πέντε προγραμματισμένες για το τρέχον έτος καταβολές. Η νέα απλοποιημένη διαδικασία πληρωμής, τόσο για αυτή τη δόση, όσο και για τις επόμενες, πραγματοποιείται αυτόματα, χωρίς να απαιτείται καμία ενέργεια από τους δικαιούχους αγρότες.

Ωστόσο καταγράφηκαν αδικίες που παρατηρήθηκαν κατά την καταβολή της 3ης δόσης του Νοεμβρίου, όταν αρκετοί αγρότες έλαβαν μειωμένη επιστροφή, ενώ άλλοι δεν έλαβαν καθόλου.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, περίπου 25.000 αγρότες, των οποίων το ποσό περιορίστηκε τον Νοέμβριο, και επιπλέον 12.000 αγρότες που είχαν εξαντλήσει το όριο από τη 2η δόση του Ιουλίου θα λάβουν επιπλέον ποσό μέσα στον Δεκέμβριο.

Πληρωμές και ποσά που έχουν δοθεί

Μέχρι σήμερα, με τις τρεις πρώτες δόσεις, έχουν καταβληθεί 56,3 εκατ. ευρώ σε περίπου 113.000 αγρότες που προμηθεύτηκαν αγροτικό πετρέλαιο.

Απομένουν δύο ακόμη πληρωμές για το οικονομικό έτος 2025:

Μία έως τις 30 Δεκεμβρίου, για τιμολόγια αγοράς που έχουν εκδοθεί έως 30 Νοεμβρίου,

και μία στις 31 Ιανουαρίου, για τιμολόγια που θα εκδοθούν έως 31 Δεκεμβρίου.

Μόνιμο μέτρο από φέτος

Η αύξηση κατά 50% των ορίων καταβολής της επιστροφής ΕΦΚ δεν θα είναι προσωρινή. Όπως υπογράμμισε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, το μέτρο θα ισχύσει από το τρέχον έτος και σε μόνιμη βάση, ενισχύοντας σημαντικά το εισόδημα των αγροτών και δίνοντας οικονομική “ανάσα” εν μέσω αυξημένου κόστους παραγωγής.

Χθες, πάντως, στη συνέντευξη τύπου για τις πληρωμές των επιδοτήσεων ο Διοικητής της ΑΑΔΕ, σημείωσε ότι η συνάντηση με τους πρατηριούχους θα γίνει “για να καταλάβουμε ακριβώς τι έχει συμβεί. Τα πρατήρια έχουν υποχρέωση να έχουν ένα σύστημα εισροών εκροών και ανάλογα με το τι είδους καύσιμο πωλούν, αυτόματα το κάθε παραστατικό πρέπει να καταγράφει το είδος και την ποσότητα του καυσίμου που πουλάει. Άρα κανονικά, και αυτό δεν έχει ανθρώπινη παρέμβαση, η μόνη προσθήκη που γίνεται σε αυτό αν πρόκειται περί τιμολογίου είναι το ΑΦΜ του πελάτη. Όλη η υπόλοιπη ροή κανονικά είναι αυτοματοποιημένη” τόνισε ο κ. Πιτσιλής και προσέθεσε ότι “πρέπει να καταλάβουμε λοιπόν τι έχει συμβεί σε κάποιες περιπτώσεις, γιατί δεν είναι καθολικό το φαινόμενο. Είναι σε κάποιες περιπτώσεις και δεν έχει δοθεί, αν όντως είναι έτσι η σωστή πληροφορία, δηλαδή έχει πωληθεί πετρέλαιο (δεν υπάρχει ειδικός τύπος αγροτικού πετρελαίου, πετρέλαιο είναι, απλώς επειδή αυτός που το παίρνει είναι αγρότης, το λέμε συνεκδοχικά αγροτικό πετρέλαιο), έχει πωληθεί πετρέλαιο, αλλά δεν εμφανίζεται αυτή η πώληση μολονότι πρόκειται για τιμολόγιο. Κανονικά δεν θα έπρεπε, με βάση τις αναλυτικές οδηγίες που έχουμε δώσει, να εμφανίζονται αυτά τα προβλήματα. Θα μιλήσουμε όμως με τους πρατηριούχους να καταλάβουμε τι ακριβώς έχει συμβεί” τόνισε ο Διοικητής της ΑΑΔΕ.

Διασταυρώσεις και έλεγχοι αλλά και μειωμένη προκαταβολή

Στο μεταξύ με βάση την κυβέρνηση και με δεδομένο ότι υπάρχει μειωμένη απόδοση χρημάτων στους αγρότες, αναφέρεται ότι το σύστημα πληρωμών και ελέγχων για το 2026 θα είναι εστιασμένο σε ελέγχους και θα βασίζεται σε διασταυρώσεις.

Με βάση, δε, τα όσα αναφέρθηκαν, χθες, το ποσό της προκαταβολής της βασικής ενίσχυσης είναι μκρότερο τουλάχιστον κατά 110 εκατ. ευρώ σε σχέση με αυτό που θα μπορούσε να καταβληθεί

Με βάση τον κ. Χατζηδάκη:

-Οι πληρωμές προς τους αγρότες από τον ΟΠΕΚΕΠΕ, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και από το υπουργείο Οικονομικών το 2025 θα φθάσουν συνολικά στα 3,7 δισεκ. ευρώ. Ειδικά από τον ΟΠΕΚΕΠΕ φέτος θα καταβληθούν 3,3 δις. ευρώ έναντι 2,7 δις. το 2024, δηλαδή 600 εκατ. περισσότερα.

-Μέχρι χθες (26/11) είχαν καταβληθεί 1,9 δις. ευρώ. Τις επόμενες ημέρες θα καταβληθούν 538 εκατ. που περιλαμβάνουν την προκαταβολή της βασικής ενίσχυσης (363 εκατ.), πληρωμές από το Πρόγραµµα Αγροτικής Ανάπτυξης (119 εκατ.) και αποζημιώσεις για την ευλογιά και την πανώλη (56 εκατ.). Έως το τέλος του έτους θα καταβληθούν άλλα 1,2 δις. ευρώ. Οι πληρωμές για τη βασική ενίσχυση, θα ξεκινήσουν αύριο, θα ακολουθήσουν αμέσως οι πληρωμές του ΠΑΑ (119 εκατ.) ενώ οι υπόλοιπες πληρωμές θα συνεχιστούν μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου.

-Το κονδύλι της προκαταβολής της βασικής ενίσχυσης φέτος αντιστοιχεί στο 75 % του περυσινού, (363 εκατ. φέτος, 476 εκατ. πέρυσι). Ωστόσο το ποσό που θα καταβληθεί τελικά θα είναι το ίδιο με πέρυσι αλλά με διαφορετική κατανομή. Τα 110 εκατ. που είναι η διαφορά των δύο ποσών θα πάει σε ένα ξεχωριστό κουμπαρά και θα κατανεμηθεί στους αγρότες εκείνους οι οποίοι έχουν κάνει ειλικρινείς δηλώσεις. Εδώ υπάρχει ένα πρόσημο κοινωνικής δικαιοσύνης, καθώς – ήδη από φέτος – οι έντιμοι στις δηλώσεις τους αγρότες θα πάρουν τελικά υψηλότερη επιδότηση σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια ενώ η χώρα δεν πρόκειται να χάσει ούτε ένα ευρώ.

Αναφορικά με το νέο σύστημα διαχείρισης και ελέγχου, που συμφωνήθηκε με την ΕΕ ο κ. Χατζηδάκης τόνισε εξάλλου ότι είναι αξιόπιστο, διαφανές και σύμφωνο με τους τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς, ώστε να µην έχουμε στο εξής νέες εμπλοκές σε πληρωμές ή νέα πρόστιμα προς τη χώρα. Παράλληλα, εξασφαλίζει δίκαιη κατανομή των αγροτικών επιδοτήσεων με βάση τα πραγματικά δεδομένα, προς όφελος και πάλι των ειλικρινών παραγωγών που θα πάρουν συνολικά μεγαλύτερη επιδότηση από τα προηγούμενα χρόνια, χωρίς η χώρα να χάνει τα χρήματα που δικαιούται από τα Κοινοτικά ταμεία.

Σε σχέση με τρεις ειδικές περιπτώσεις που ανέκυψαν από τις φετινές δηλώσεις αγροτών και κτηνοτρόφων, επισημαίνεται ότι:

Α. Όπου οι διαθέσιµοι βοσκότοποι δεν καλύπτουν το ζωικό κεφάλαιο των κτηνοτρόφων: Μετά την πληρωµή της προκαταβολής της βασικής ενίσχυσης, ο ΟΠΕΚΕΠΕ θα προχωρήσει, χωρίς καθυστέρηση, σε συµπληρωµατική κατανοµή για 13.421 κτηνοτρόφους που θίγονται. Η κατανοµή θα γίνει βάσει των τιµολογίων του γάλακτος και του κρέατος που πούλησαν καθώς και των ζωοτροφών που αγόρασαν, έτσι ώστε οι πραγµατικοί παραγωγοί στις Περιφερειακές Ενότητες που θίγονται να έχουν ισότιµη µεταχείριση µε τους υπόλοιπους συναδέλφους τους. Θα λαμβάνεται υπόψη το ευμενέστερο για τους κτηνοτρόφους από τα τρία παραπάνω κριτήρια.

Β.Για 120.000 περίπου αγροτεμάχια που δεν διαθέτουν ΑΤΑΚ (κυρίως στις Περιφερειακές Ενότητες Σερρών, Δράμας και Θεσσαλονίκης) λαμβάνεται υπόψη το ΚΑΕΚ. Από αυτά 15.116 έχουν παραπεμφθεί για έλεγχο. Οι γεωργοί θα έχουν τη δυνατότητα διόρθωσης µέσω ενστάσεων και όσα αγροτεµάχια κριθούν επιλέξιµα θα πληρωθούν στη συνέχεια.

Γ.Για τα κοφτολίβαδα που παραπέμπονται για έλεγχο λόγω αναντιστοιχιών µε τις δορυφορικές φωτογραφίες θα υπάρχει επίσης δυνατότητα διόρθωσης μέσω ενστάσεων και θα πληρωθούν όσα κριθούν επιλέξιµα.

Αλλαγή τοπίου

Όπως αναφέρθηκε από τον κ. Χατζηδάκη και τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης Κ. Τσιάρα:

“Πρώτον, δημιουργείται ένας νέος ψηφιακός γεωχωρικός χάρτης της χώρας με βάση δορυφορικές εικόνες πολύ υψηλής ανάλυσης και εργαλεία Τεχνητής Νοημοσύνης. Θα γίνεται ένας σαφής, διαχωρισμός επιλέξιμων και μη επιλέξιμων εκτάσεων για ενισχύσεις με συστηματική ανανέωση.

Καθοριστικός εδώ είναι και ο ρόλος του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης με το οποίο θα έχουμε στενή συνεργασία για το έργο αυτό. Προχωράμε σε ένα νέο τρόπο καταγραφής των αιγοπροβάτων. Κάθε αιγοπρόβατο πλέον θα σημαίνεται με ηλεκτρονικό βόλο, digital tagging λέγεται αυτό στα αγγλικά. Τα στοιχεία του θα τηρούνται αποκλειστικά σε νέα βάση, η οποία θα συνδέεται απευθείας με το ΟΣΔΕ και τα πληροφοριακά συστήματα της ΑΑΔΕ.

Τρίτον, περισσότεροι αλλά κυρίως πιο αποτελεσματικοί έλεγχοι, μένω πολύ σε αυτό, ανάπτυξη εργαλείων, εφαρμογή και ανάπτυξη και εφαρμογή εργαλείων ανάλυσης κινδύνου, διοικητικές και γεωχωρικές διασταυρώσεις με βάση επίσημα δεδομένα, επιτόπιοι έλεγχοι από μικτά κλιμάκια.

Όλα αυτά είναι πλέον στον σχεδιασμό που έρχεται αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι θα έχουμε πλέον μια πολύ στενή συνεργασία για τους ελέγχους που γίνονται από την οπτική του ΟΠΕΚΕΠΕ με τους ελέγχους που γίνονται από την οπτική της ανεξάρτητης αρχής δημοσίων εσόδων. Άρα θα μπορούμε να έχουμε ένα σύστημα ελέγχων 360, τόσο από φορολογική άποψη όσο και από την άποψη της πλήρωσης των προϋποθέσεων των ενισχύσεων.

Ήδη στη διαδικασία την τωρινή χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία της ΑΑΔΕ, αναφέρθηκε ο κ. Πρόεδρος, το Ε3, το MyData, στοιχεία τα οποία δεν είχαν χρησιμοποιηθεί τα προηγούμενα χρόνια. Αυτό, λοιπόν, το πάντρεμα στοιχείων θα γίνει ακόμα πιο συστηματικό, ακόμα πιο έντονο.

Η αξιοποίηση των πληροφοριών επίσης από τις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος για τους ιδιοκτήτες που νοικιάζουν αγροτεμάχια, αγροτικές εκτάσεις σε αγρότες που ζητούν επιδοτήσεις είναι και αυτό στο πρόγραμμα. Άρα συνολικά ποιοτικά αναβαθμισμένοι έλεγχοι.

Τέταρτον, το είπα και πριν, πλήρης έλεγχος του ιδιοκτησιακού καθεστώτος. Το μητρώο ιδιοκτησίας και διαχείρισης ακινήτων θα μπει στη ζωή όλων μας. Είναι μια νέα συνολική και ολιστική διαχείριση πλέον της καταγραφής της ιδιοκτησίας και της διαχείρισής της με ζωντανή διαλειτουργικότητα με το κτηματολόγιο, έστω πλέον να έχουμε ανά ακίνητο τόσο τη φορολογική πληροφορία, τον λεγόμενο ΑΤΑΚ, ταυτόχρονα με τη γεωχωρική πληροφορία, τον ΚΑΕΚ και τα γεωχωρικά δεδομένα που τον συνοδεύουν και στη βάση κάθε μιας τέτοιας ενοποιημένης πληροφορίας, η δήλωση της χρήσης του κάθε ακινήτου. «Αυτό το ακίνητο είναι το σπίτι μου, αυτό το ακίνητο είναι το γραφείο μου, αυτό το αγροτεμάχιο το νοικιάζω στον κύριο τάδε».

Όλο λοιπόν αυτό πλέον μπαίνει σε ένα νέο ψηφιακό πλαίσιο που θα διευκολύνει πάρα πολύ τις διασταυρώσεις και τους ελέγχους, κυρίως όμως θα θωρακίσει τους συνεπείς αγρότες. Ψηφιακή πληροφορία, αξιόπιστη, διαθέσιμη σε πραγματικό χρόνο, αυτό σημαίνει μηδενική ταλαιπωρία στην επόμενη διαδικασία αιτήσεων ενίσχυσης γιατί η πληροφορία βρίσκεται εκεί που τη θέλουμε, στο χρόνο που τη θέλουμε.”