Συμφωνία της ΔΕΠΑ με την Gazprom για τους όρους προμήθειας ρωσικού αερίου

Σε εξωδικαστική συμφωνία προχώρησαν ΔΕΠΑ Εμπορίας και Gazprom, για τους όρους προμήθειας της ελληνικής εταιρείας με αέριο, λύνοντας τις εκκρεμμότητες για την τριετία 2022 έως 2024 και ορίζοντας νέες τιμές για το 2025 και 2026.

Η ΔΕΠΑ Εμπορίας είχε προσφύγει κατά της ρωσικής εταιρείας στο Διαιτητικό Δικαστήριο, η ετυμηγορία του οποίου αναμενόταν το επόμενο διάστημα.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η συμφωνία προβλέπει την άρση των Ρωσικών απαιτήσεων για καταβολή από τη ΔΕΠΑ Εμπορίας ρητρών take or pay, ύψους 400 εκατ. ευρώ περίπου. Οι ρήτρες αυτές αφορούσαν ποσότητες αερίου που η ΔΕΠΑ δεν κατάφερε να απορροφήσει τα έτη 2022 έως 2024.

Οι ίδιες πηγές αναφέρουν επίσης, ότι συμφωνήθηκαν νέες τιμές στις παραλαβές ρωσικού αερίου από τη ΔΕΠΑ Εμπορίας μέχρι το 2026 (που λήγει και η σύμβαση), οι οποίες είναι χαμηλότερες σε σχέση με εκείνες των προηγούμενων ετών. Κατόπιν αυτού το ρωσικό αέριο παραμένει σε συμφέρουσα τιμή έναντι των ανταγωνιστικών καυσίμων, ενώ η συμφωνία θα λήξει στο τέλος του 2026.

Σε δημόσια ανακοίνωσή της η ΔΕΠΑ Εμπορίας αναφέρει:

«Η ΔΕΠΑ τον Νοέμβριο του 2022 κατέθεσε αίτημα αναθεώρησης τιμής, όπως προβλέπεται από την υφιστάμενη σύμβαση στην GPE. Στις διαπραγματεύσεις που διήρκησαν όλο το 2023 δεν κατέστη δυνατόν να βρεθεί εμπορική λύση. Η ΔΕΠΑ, βλέποντας ότι δεν υπήρχε εκείνη την χρονική περίοδο λύση που να διασφαλίζει τα συμφέροντα της, κατέφυγε σε διεθνή διαιτησία τον Μάρτιο του 2024.  Η Προσφυγή στην διαιτησία αλλά και η επιχειρηματολογία που κατέθεσε η ομάδα διαχείρισης της ΔΕΠΑ ( αποτελούμενη από στελέχη της εταιρίας αλλά και από διεθνούς κύρους συμβούλους ) οδήγησε την GPE τους τελευταίους μήνες στην επαναπροσέγγιση με την ΔΕΠΑ και την κατάθεση συμβιβαστικής πρότασης.

Η ΔΕΠΑ Εμπορίας προχώρησε σε εξωδικαστική συμφωνία με τη Gazprom Export, επιλύοντας συναινετικά τις διαφορές που είχαν ανακύψει μεταξύ των δύο πλευρών. Η συμφωνία αποτελεί δικαίωση αλλά και αποτέλεσμα στοχευμένων, σταθερών και δυναμικών πρωτοβουλιών της διοίκησης και των στελεχών της εταιρείας ήδη από το 2022».

Πέραν των ανωτέρω, σύμφωνα με κύκλους της ΔΕΠΑ, τα κρίσιμα σημεία της συμφωνίας είναι τα εξής:

1. Δικαιώθηκε η στρατηγική επιλογή της ΔΕΠΑ για προσφυγή σε διαιτησία. Η διαιτησία λειτούργησε ως μοχλός πίεσης. Οι Ρώσοι προσήλθαν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων 5 μήνες  πριν την απόφαση.
2. Ελαχιστοποίηση του ενεργειακού κινδύνου εν μέσω γεωπολιτικής αστάθειας. Η συμφωνία αποτρέπει διακοπή ροών σε μια περίοδο εντάσεων στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο και εξασφαλίζει ενεργειακή συνέχεια.
3. Πλήρης εξασφάλιση των συμφερόντων της ΔΕΠΑ έως τη λήξη της σύμβασης. Η εταιρεία λειτουργεί πλέον σε σταθερό και προβλέψιμο περιβάλλον, χωρίς νομικές ή εμπορικές εκκρεμότητες.
4. Διαγραφή όλων των οικονομικών απαιτήσεων της Gazprom. Οι αξιώσεις για ρήτρες take or pay, συνολικού ύψους περίπου 400 εκατ. ευρώ, ακυρώνονται πλήρως.
5. Εξασφάλιση ανταγωνιστικής τιμής φυσικού αερίου έως το τέλος του 2026. Η συμφωνία προβλέπει αναδρομική έκπτωση τιμής και επιτρέπει στη ΔΕΠΑ να υλοποιήσει τον αναπτυξιακό σχεδιασμό της,  στη βάση σταθερού κόστους προμήθειας.

Γιατί επιλέχθηκε ο συμβιβασμός

Αναλυτές προεξοφλούσαν ότι η ΔΕΠΑ Εμπορίας θα δικαιωνόταν στο Διαιτητικό Δικαστήριο. Ωστόσο, ο εξωδικαστικός συμβιβασμός θεωρείται καλύτερη εξέλιξη, καθώς είναι δεδομένο πως θα υπήρχε εμπλοκή για την αποζημίωση από την Gazprom, αφού σε ανάλογες περιπτώσεις η ρωσική εταιρεία δεν έχει συμμορφωθεί στις δικαστικές αποφάσεις, καταβάλλοντας τα ποσά που έχουν επιδικαστεί.

Επομένως, η μόνη λύση θα ήταν η ΔΕΠΑ Εμπορίας να προχωρήσει σε παρακράτηση των πληρωμών άλλων εγχώριων εταιρειών προς την Gazprom, για την εισαγωγή ρωσικού αερίου. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο επί της ουσίας θα διακόπτονταν πλήρως οι εμπορικές σχέσεις με τη ρωσική εταιρεία, με κίνδυνο να χάσει και η χώρα μία βασική πηγή προμήθειας με αέριο.

H ΔΕΠΑ εισάγει από την Gazprom σε ετήσια βάση 2 δισ. κ.μ. αερίου, ενώ αντίστοιχη ποσότητα εισάγει και η Metlen. Tρίτος πελάτης της ρωσικής εταιρείας στην Ελλάδα είναι η ΔΕΗ, η οποία εξαγόρασε το συμβόλαιο τoυ ομίλου Κοπελούζου για ετήσιες ποσότητες 0,5 δισ. κ.μ. αερίου.

Οι ευρωπαϊκές κυρώσεις

Η συμφωνία της ΔΕΠΑ με την Gazprom δεν προβλέπει παράταση της σύµβασης πέραν του 2026, κάτι που δεν θα µπορούσε να τεθεί σε μια φάση που η Ε.Ε. προωθεί σχέδιο για την πλήρη κατάργηση των ροών ρωσικού αερίου έως το 2027.

Υπενθυμίζεται ότι τον περασμένο μήνα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέθεσε πρόταση για τη σταδιακή και συντονισμένη απεξάρτηση της ΕΕ από το ρωσικό φυσικό αέριο και πετρέλαιο, ως το τέλος του 2027. Σύμφωνα με το σχέδιο, οι νέες συμβάσεις για το ρωσικό φυσικό αέριο θα απαγορευτούν από την 1η Ιανουαρίου 2026. Οι υφιστάμενες βραχυπρόθεσμες συμβάσεις θα πρέπει να λήξουν έως τις 17 Ιουνίου 2026, με περιορισμένες εξαιρέσεις για τις χώρες που περικλείονται από στεριά και είναι δεσμευμένες με μακροπρόθεσμες συμφωνίες, οι οποίες θα επιτρέπονται έως το τέλος του 2027.

Οι μακροπρόθεσμες συμβάσεις για υπηρεσίες τερματικών σταθμών υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στις οποίες συμμετέχουν ρωσικές εταιρείες θα απαγορευτούν επίσης, απελευθερώνοντας υποδομές για εναλλακτικούς προμηθευτές.

Το ιστορικό

Η απόφαση της ελληνικής πλευράς για την προσφυγή στη διαιτησία κατά των Ρώσων είχε ληφθεί τον Μάρτιο του 2024, έπειτα από πολύμηνες διαπραγματεύσεις που είχαν οδηγήσει σε ρήξη και με βασικό επιχείρημα της ΔΕΠΑ ότι η Gazprom παραβίασε τη μεταξύ τους σύμβαση και της προμήθευε κατά την περίοδο 2022-2023 φυσικό αέριο σε τιμή υψηλότερη από εκείνη της αρχικής συμφωνίας και από την τιμή που πούλαγε η Gazprom σε άλλους εγχώριους «παίκτες».

Η διαιτησία είχε ξεκινήσει στις αρχές Νοεμβρίου του 2024 και μέσω αυτής, η ελληνική πλευρά διεκδικούσε αφενός καλύτερες τιμές για τις ποσότητες φυσικού αέριου που είχε ήδη παραλάβει στη βάση της σύμβασης του 2022 η οποία λήγει το 2026, αφετέρου προσαρμογή των ποσοτήτων που είχε επιλέξει να μη λάβει, λόγω της τιμής και της κατάστασης της αγοράς.