Α. Κούτρας:”Έπρεπε να αφήσουν την Ελλάδα να χρεοκοπήσει”

Σε μια περίοδο που η κρίση χρέους στην ευρωζώνη μοιάζει με αρρώστια χωρίς θεραπεία, η απεγνωσμένη αναζήτηση μια λύσης συνεχίζεται, ενώ φουντώνει ο δημόσιος διάλογος μεταξύ Ελλήνων οικονομολόγων σχετικά με το πώς η Ελλάδα θα μπορούσε να δει φως στο τούνελ.

Το 2010 οι καθηγητές  Γ. Βαρουφάκης και S. Holland, βλέποντας ότι η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να εξυπηρετήσει το χρέος της, υπέβαλαν τη λεγόμενη “Μετριοπαθή Πρόταση”, ( Διαβάστε εδώ ολόκληρη την πρόταση ) με την οποία εισηγήθηκαν μεταξύ άλλων την ανάληψη δράσης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Η Ελλάδα και άλλες χώρες θα μπορούσαν να μεταφέρουν χρέος στην ΕΚΤ, η οποία θα αναλάμβανε με την έκδοση ομολόγου να αποπληρώσει τις δανειακές υποχρεώσεις, βάζοντας ουσιαστικά πλάτη. Έτσι στην περίπτωση της Ελλάδας, θα είχαμε “αναδιάρθρωση χρέους χωρίς κούρεμα”. Το σχέδιο δεν εφαρμόστηκε ποτέ.

Ο οικονομικός αναλυτής Ανδρέας Κούτρας *, ο οποίος απάντησε στην πρόταση των δύο καθηγητών, ξεκινώντας έναν γόνιμο διάλογο με τον Γ. Βαρουφάκη, μίλησε στο NEWS 247, εξηγώντας γιατί δεν θα μπορούσε να εφαρμοστεί κάτι τέτοιο.

Η συζήτηση επεκτάθηκε από τον ρόλο της ΕΚΤ, στο πώς ξεκίνησαν όλα, στα εγκληματικά λάθη που μας οδήγησαν ως εδώ αλλά και στο μνημόνιο, που σύμφωνα με τον κ. Κούτρα αν εφαρμοζόταν θα ήταν “ό,τι καλύτερο συνέβη στην Ελλάδα”.

Όταν ξέσπασε η κρίση…

Ο Ανδρέας Κούτρας υποστηρίζει ότι αυτό που προτείνουν οι Βαρουφάκης και Holland δεν μπορεί να γίνει, πρώτον γιατί δεν το επιτρέπει η συνθήκη του Μάαστριχτ.

“Όταν μεταφέρεις αυτό το χρέος και το εξυπηρετήσει η ΕΚΤ, ουσιαστικά αυτό που κάνει είναι να σου δώσει μια πιστωτική γραμμή (Credit Facillity). Δηλαδή η ΕΚΤ, ουσιαστικά σου κάνει πίστωση. Η πίστωση είναι μια συγκεκριμένη διαδικασία τραπεζική. Το άρθρο 104 της συνθήκης του Μάαστριχτ απαγορεύει ρητά μια τέτοια διαδικασία” αναφέρει.

Ο κ. Κούτρας προσθέτει ότι αν η ΕΚΤ υιοθετούσε την πρόταση Βαρουφάκη-Holland υπήρχε ο κίνδυνος να μετατραπεί τελικά η ίδια (όπως περιγράφει στα παραπάνω βίντεο) σε εταιρεία ειδικού σκοπού (SIV) για την εξασφάλιση χαμηλών επιτοκίων.

Θέτει μάλιστα το ερώτημα τι θα συνέβαινε αν αφού η ΕΚΤ έπαιρνε το βάρος πάνω της δεν κατάφερνε να δανειστεί.

“Όταν κάποιος εκδίδει ένα ομόλογο, σημαίνει ότι δανείζεται. Όταν μια εταιρεία θέλει χρήματα βγαίνει να δανειστεί. Εσύ που είσαι ο πιστωτής του, γιατί να δώσεις χρήματα. Για ποιο λόγο. Πρέπει να με πείσεις ότι με κάποιο τρόπο θα μπορείς να μου τα ξεπληρώσεις. Και να μου πεις και τι θα κάνεις τα λεφτά. Η ΕΚΤ όμως από πού θα βρει τα λεφτά;” αναρωτιέται.

Μάλιστα επισημαίνει τον κίνδυνο μετατροπής της ΕΚΤ σε έναν φεουδάρχη της Ευρώπης, που δεν θα λογοδοτεί πουθενά.

“Η ΕΚΤ εκτός από ανεξάρτητη, έχει ένα πρόβλημα δεν λογοδοτεί σε κανέναν. Δίνει εξηγήσεις αλλά δεν λογοδοτεί. Δεν μπορεί να την επηρεάσει κανένας. Με λίγα λόγια αν της δώσεις τη δυνατότητα, να ενεργεί σε δημοσιονομική πλέον πολιτική, έχεις έναν φεουδάρχη ο οποίος και τυπώνει το χρήμα και εκείνη τη στιγμή σου λέει και πώς να το χρησιμοποιήσεις” σημειώνει.

“Στο Λονδίνο κάναμε τον σταυρό μας”

Ξετυλίγοντας το κουβάρι της ελληνικής κρίσης χρέους, ο κ. Κούτρας δεν διστάζει να πει ότι το μνημόνιο ήταν “το καλύτερο πράγμα που συνέβη στην Ελλάδα”.

Εξηγώντας τη θέση του, σημειώνει ότι από όσα προέβλεπε, η προηγούμενη κυβέρνηση διάλεξε μόνο τα φορομπηχτικά μέτρα και άφησε απέξω όλες τις δομικές αλλαγές.

“Το μνημόνιο δεν ήταν μόνο φόροι. Το φορομπηχτικό έγινε επιλογή της κυβέρνησης διότι δεν θέλανε να κάνουν δομικές αλλαγές. Γι’αυτό φτάσαμε εδώ που φτάσαμε. Το μνημόνιο ποτέ δεν εφαρμόστηκε” λέει χαρακτηριστικά.

Φέρνει ως παράδειγμα ανικανότητας τη στάση του τότε υπουργού Οικονομικών Γ. Παπακωνσταντίνου, ο οποίος το 2009 επισκέφθηκε το Λονδίνο, όπου έκανε μια παρουσίαση με καταστροφικές συνέπειες.

“Έρχεται στο Λονδίνο ο τότε υπουργός Οικονομικών Γ. Παπακωνσταντίνου και κάνει παρουσίαση ενός σχεδίου Σταθεροποίησης και Ανάπτυξης. Οι αγορές ήταν ακόμα ανοικτές. Πήγα στην παρουσίαση και αυτό που άκουσα ήταν ότι θα προϋπολογίζει, 1% αύξηση του ΑΕΠ τον επόμενο χρόνο. Κοιταζόμασταν και λέγαμε, έχει συνειδητοποιήσει σε ποιους μιλάει. Έχουμε παγκόσμια ύφεση και η Ελλάδα με όλα τα προβλήματα που έχει, θα έχει ανάπτυξη;; Φύγαμε από αυτή την παρουσίαση κάνοντας τον σταυρό μας. Από εκείνη την ημέρα οι αγορές έκλεισαν για την Ελλάδα”.

Ο κ. Κούτρας δεν ξεχνά και τα απανωτά αυτογκόλ της κυβέρνησης Παπανδρέου από το “λεφτά υπάρχουν” στην αναθεώρηση του ελλείμματος.

“Η κυβέρνηση είπε ότι το έλλειμμα ήταν μεγαλύτερο, ουσιαστικά δηλαδή άρχισε να αυτοπυροβολείται. Το έκανε για πολιτικούς λόγους, αλλά εκείνη τη στιγμή όλα τα μάτια της Ευρώπης και των επενδυτών, ήταν πάνω μας. Το ίδιο πρόβλημα το έχουν και άλλες χώρες πχ η Ισπανία, μόνο που δεν αυτοπυροβολήθηκαν” σημειώνει.

Εγκληματικά λάθη

Ο κ. Κούτρας υποστηρίζει ότι μπορεί η Ελλάδα να βρέθηκε στη δίνη της κρίσης, ωστόσο το σημερινό αδιέξοδο οφείλεται στην αδυναμία των πολιτικών να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι διαπραγματεύσεις για το PSI, που λόγω των λαθών της ελληνικής πλευράς θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην καταστροφή.

“Η Ελλάδα έχει υπογράψει συμβάσεις οι οποίες απαγορεύουν στην ελληνική Δημοκρατία να δίνει εμπράγματες εγγυήσεις, σε τρίτους, εκτός και αν τις δώσει σε όλους. Η ελληνική Δημοκρατία πήγε και υπέγραψε την 21η Ιουλίου να δώσει εμπράγματες εγγυήσεις στη Φινλανδία. Αν είχαν κάνει τη δουλειά τους σωστά θα έπρεπε να ξέρουν ότι δεν μπορούσαν να υπογράψουν κάτι τέτοιο. Γι’ αυτό υπήρξαν τα προβλήματα μετά”.

Προειδοποιεί μάλιστα με την πιθανότητα άμεσης χρεοκοπίας , καθώς ο οποιοσδήποτε θα μπορούσε να πάει σε δικαστήριο της Μεγάλης Βρετανίας και να καταγγείλει την Ελλάδα για παραβίαση ρήτρας.

“Αυτό που έκαναν θα μπορούσε να οδηγήσει σε πιστωτικό γεγονός. Το ότι κανείς δεν το επισήμανε, δείχνει ότι δεν το γνώριζαν. Έχεις δει ποτέ να υπογράφει κάποιος μια σύμβαση και να παίρνει δικηγόρο αφού υπέγραψε; Η Ελλάδα υπέγραψε στις 21 και έδωσε τη συμφωνία στους δικηγόρους να την ελέγξουν στις 28.  Εδώ μιλάμε για εγκληματικές παραλείψεις”.

Γιατί το ευρωομόλογο είναι άπιαστο όνειρο

Ο Ανδρέας Κούτρας σημειώνει ότι η ΕΚΤ έχει κάνει ήδη πάρα πολλά και έχει παρέμβει με πολλούς τρόπους χαμηλώνοντας τα κριτήρια για την παροχή χρηματοδότησης.

Τον ρωτάμε για το ευρωομόλογο, που επανέρχεται συνεχώς στο προσκήνιο και ο κ. Κούτρας μας καλεί να σκεφθούμε τι είναι ένα ομόλογο για να κατανοήσουμε για ποιο λόγο δεν μπορεί να υπάρξει ευρωομόλογο.

“Ένα ομόλογο είναι μια νομική πράξη. Όταν πάρεις ένα ομόλογο, λες εγώ θέλω να δανειστώ αυτά τα χρήματα γιατί έχω αυτό το επιχειρηματικό σχέδιο και έχω αυτές τις πηγές, από τις οποίες, θα τα επιστρέψω. Τι λέει το κράτος. Εγώ σαν κράτος είμαι η μοναδική εξουσία σε αυτόν τον τόπο που μπορώ να φορολογήσω. Άρα εγώ θα  χρησιμοποιήσω τα χρήματα όπως εγώ θέλω, αλλά επειδή είμαι κράτος, μέσω των φόρων θα βρω τα λεφτά για να σας ξεπληρώσω”.

Σύμφωνα με τον κ. Κούτρα και με βάσει την παραπάνω παραδοχή,  ο μόνος τρόπος για να βγει ένα ευρωομόλογο, είναι να βγει από ένα όργανο της ΕΕ, που μπορεί να μαζέψει χρήματα και αν αυτό το όργανο μπορεί να μαζέψει χρήματα, πρέπει απαραιτήτως να έχει δημοκρατικές διαδικασίες από πίσω του.

“Δεν μπορεί κάποιος να μας φορολογήσει αν δεν έχουμε τη δυνατότητα να τον καταψηφίσουμε ή να τον αλλάξουμε” τονίζει ο κ. Κούτρας.

Η τρομακτική δύναμη των αγορών

Ρωτάμε τον Ανδρέα Κούτρα για τις αγορές που ποτέ δεν ηρεμούν, αλλά η απάντησή του δεν είναι συνηθισμένη.

“Οι αγορές είναι υπέροχες” μας λέει και εξηγεί:

“Πόσα χρόνια προσπάθησαν όλα τα πολιτικά κόμματα και ο ιταλικός λαός να διώξουν τον Μπερλουσκόνι. Οι αγορές τα κατάφεραν σε μία μέρα. Διότι είναι οι μόνες οι οποίες κινούνται με απλές διαδικασίες. Αν δεν έχεις να με πληρώσεις, φεύγεις. Το ίδιο συνέβη και στην Ελλάδα. Οι αγορές είναι αυτές που άλλαξαν την κυβέρνηση και όχι η Μέρκελ”.

Προσθέτει ότι οι αγορές δεν είναι αλάνθαστες, αλλά είναι αυτές που δείχνουν το πρόβλημα και το πρόβλημα αυτή τη στιγμή είναι οι κακές επιλογές των πολιτικών.

“Οι αγορές είναι απρόσωπες, είναι η συνισταμένη όλων των επενδυτών. Αυτή τη στιγμή οι αγορές λένε στην Ευρώπη δεν κάνετε τίποτα. Εδώ και δύο χρόνια υπάρχει μια κρίση χρέους στην Ελλάδα, και η Ευρώπη δεν έχει κάνει τίποτα. Όσο συνεχίζει να μην κάνει τίποτα οι αγορές θα χτυπάνε” υποστηρίζει ο κ. Κούτρας.

Χαρακτηρίζει ως το σοβαρότερο λάθος το γεγονός ότι, από την αρχή της κρίσης, οι πολιτικοί δεν άφησαν περισσότερες τράπεζες  να καταρρεύσουν, όπως θα έπρεπε να κάνουν και με την Ελλάδα.

“Ήταν λάθος, που δεν άφησαν την Ελλάδα να χρεοκοπήσει και επίσημα. Η Ελλάδα είναι χρεοκοπημένη εδώ και πολλά χρόνια. Το να πιστεύουμε ότι μπορεί  η Ελλάδα με την οικονομία της να αποπληρώσει 360 ή 370 δισ. χρέος, είναι αστείο” σημειώνει και κάνει λόγο για μια καταδίκη σε αργό θάνατο.

“Δεν άφησε η πολιτική της Ευρώπης την Ελλάδα να χρεοκοπήσει αντ’ αυτού τη βάλανε μέσα σε μία διαδικασία, που ουσιαστικά είναι ένας αργός θάνατος. Έπρεπε να γίνει πρώτα η επαναδιαπραγμάτευση όλου του χρέους και  μετά να μπαίναμε στο μνημόνιο. Ίσως τώρα τα πράγματα να ήταν διαφορετικά”.

* Ο Ανδρέας Κούτρας (http://andreaskoutras.blogspot.com/) εργάζεται στο Λονδίνο ως αναλυτής του Ευρωπαϊκού χρέους και τραπεζικών προϊόντων στην ITC Markets. Ως φυσικός ειδικεύεται στην Γενική θεωρία της Σχετικότητας και την Κοσμολογία.