Όταν οι θεατές έγιναν Σφήκες

Τον ασκό του αιόλου άνοιξαν οι “Σφήκες” που σκηνοθέτησε η Λένα Κιτσοπούλου στην Επίδαυρο στις 14 και 15 Ιουλίου. Το κοινό διχάστηκε στα δύο, άλλοι γιουχάρανε και άλλοι επευφημούσαν εν μέσω καύσωνα τα διαδραματιζόμενα στην ορχήστρα. Η αντιδικία αυτή πήρε σχεδόν οπαδικές διαστάσεις, στην παράσταση του Σαββάτου αρκετοί αποχώρησαν αποδοκιμάζοντας φωναχτά τους ηθοποιούς, ενώ στον αντίποδα άλλοι δε σταματούσαν να χειροκροτούν και να φωνάζουν “μπράβο”. Μάλιστα, σύμφωνα με μαρτυρίες φίλων που παρακολούθησαν την παράσταση, κάποιοι εκ των υστέρων ζητούσαν τον λόγο από τα ταμεία απειλώντας πως θα προβούν σε μηνύσεις!

Και βέβαια όλο αυτό δε σταμάτησε στα πέριξ της αργολικής ορχήστρας. Συνεχίστηκε και αμέσως μετά σε ένα άλλο λαϊκό δικαστήριο, αυτό των social media. Εκεί ο κόσμος του θεάτρου, κριτικοί, δημοσιογράφοι και θεατρόφιλο κοινό ρίχτηκαν στην αρένα και άρχισαν να εκτοξεύουν με περίσσιο σθένος τα βέλη τους. Κάποιοι δε, απαίτησαν και παραιτήσεις από πλευράς του Εθνικού Θεάτρου και του ΚΘΒΕ (η παράσταση αποτελεί συμπαραγωγή των δύο θεάτρων). Το δε πρωί του Σαββάτου ξεμύτισαν και κάποιες πρώτες καταβαραθρωτικές “κριτικές” και εκεί η κατάσταση απογειώθηκε.

Την παράσταση αυτή της Λένας Κιτσοπούλου δεν την παρακολούθησα στην Επίδαυρο, είχα σκοπό να τη δω σε μία από τις κατοπινές αθηναϊκές πιάτσες. Και τώρα την περιμένω με ακόμη μεγαλύτερη προσμονή. Γιατί άνοιξε συζητήσεις. Και γιατί -κατά την ταπεινή μου άποψη- έφερε στο προσκήνιο με τον καλύτερο δυνατό τρόπο μία αρχαία αριστοφανική κωμωδία, τους Σφήκες. Και ναι, το λέω αυτό χωρίς να έχω δει την παράσταση. Κοιτώντας μόνο τον απόηχό της. Ένα δικομανικό ζουζούνισμα δεκάδων Σφηκών στα social media και μέσα στο αρχαίο θέατρο.

Πόσο ευφυής αυτός που έστησε όλο αυτό το δικομανικό πανηγύρι, στην προκειμένη η Λένα Κιτσοπούλου. Πόσο έξυπνα ξεμπρόστιασε όλους όσοι προασπιζόμαστε την ελευθερία της έκφρασης και τη δημοκρατία, πετώντας μας στα μούτρα μία αρχαία κωμωδία με όχημα μία τελείως μοντέρνα διασκευή. Γιατί αυτοί είμαστε. Δημοσιογράφοι, κριτικοί και κοινό. Περιμένουμε στη γωνία για να γίνουμε Σφήκες. Και ο πρώτος πληθυντικός δεν είναι τυχαίος, γιατί αυτή η εξουσία της άποψης μάς διαφθείρει καθημερινά όλους ανεξαιρέτως.

Ποιοι είναι αυτοί οι Σφήκες και τι μας φέρνουν στο μυαλό;

Στο δελτίο Τύπου του Εθνικού διαβάζουμε: “Στους Σφήκες, ο Αριστοφάνης χρησιμοποιεί το όχημα της κωμωδίας για να σατιρίσει, με τον αξεπέραστα αιχμηρό του τρόπο, ένα ζήτημα βαθιά πολιτικό: τη διάβρωση του δικαστικού συστήματος, του ακρογωνιαίου λίθου της λαϊκής κυριαρχίας στην αρχαία Αθήνα. Από τη μία ένας χαιρέκακος, δικομανής ηλικιωμένος δικαστής που ζει για να καταδικάζει «ενόχους» κι από την άλλη ο απεγνωσμένος γιος του, ένα σαθρό δικαστικό σύστημα που μοιράζει επιδόματα και μια ολόκληρη κοινωνία από Σφήκες: άτομα σκληρά με οξύ κεντρί, ακόρεστη όρεξη για κριτική και μηδενική διάθεση για αυτοκριτική. Μια κοινωνία εγκλωβισμένη μέσα στο αποπνικτικό κουκούλι της διχόνοιας και της κακεντρέχειας. Μια κοινωνία που συστρέφεται, σπαρταρά, εξαπολύει κατηγορώ και καταλήγει να τρέφεται από το ίδιο της το δηλητήριο”.

«…σε καταδικάζω στην εκπομπή μου, στο κινητό μου, δημόσια, όπου βρεθώ κι όπου σταθώ, και προσέξτε καλά: όποιος δεν συμφωνεί μαζί μου είναι φασίστας, είναι συνένοχος με τον ένοχο. Κατηγορώ, άρα είμαι κάτι. Κατηγορώ άρα υπάρχω…» σημειώνει η Λένα Κιτσοπούλου στο ίδιο δελτίο Τύπου.

Και στο NEWS 24/7 η σκηνοθέτιδα έχει δηλώσει για την παράσταση: “Το έργο ασχολείται με το δικαστικό σύστημα, όμως μέσα από αυτό μιλάει για τον άνθρωπο που απολαμβάνει την κατάρρευση του συνανθρώπου του, για το τέρας της εξουσίας, για την υποκρισία, την αδικία και φυσικά για τα λαϊκά δικαστήρια που στις μέρες μας στήνονται φανατικά μέσα στα σόσιαλ και μέσα στις οθόνες μας. Ο Φιλοκλέωνας φτάνει σε σημείο να δικάζει μέχρι και τα σκυλιά του σπιτιού του. Δεν νομίζω να υπάρχει πιο επίκαιρο θέμα από αυτό στην Ελλάδα του σήμερα”.

Ο Νίκος Καραθάνος είχε δηλώσει πρόσφατα στο NEWS 24/7 “Ο Αριστοφάνης στους Σφήκες καταπιάνεται με τη δικομανία των Αθηναίων. Με τις απόψεις και τις γνώμες, τις δίκες και τις καταδίκες. Η Λένα γράφει κάτι παράλληλα με αυτό στη σύγχρονη ζωή, στο τώρα μας. Ένας άνθρωπος θέλει να φύγει από το σπίτι του για να πάει να δικάσει. Και οι Σφήκες είναι όλοι οι συνάδελφοί του που επίσης θέλουν να δικάσουν και να πουν την άποψή τους. Στο παρόν μας, δυστυχώς, αυτό κάνουμε κάθε πρωί που ξυπνάμε, λέμε τη γνώμη μας και παίρνουμε θέση. Είναι ένα προνόμιο που έχει η εποχή μας. Να μπορούμε να ζουζουνίζουμε όσο θέλουμε. Καταδικάζουμε, δικαιώνουμε το καθετί με μανία, ειδικά στα σόσιαλ μίντια. Και αυτό έχει μια επίφαση δημοκρατικού πνεύματος, αλλά κατά βάθος υπερισχύουν τα άρρωστα ένστικτά μας. Θέλουμε να μειώσουμε τον άλλο, να γίνουμε οπαδοί μιας γνώμης, να μοιάσουμε με άλλους που έχουν την ίδια γνώμη με μας”.

Σας θυμίζουν κάτι όλα αυτά μήπως;

10.000 άνθρωποι περίπου είδαν την παράσταση- Αλήθεια ήξεραν πού πηγαίνουν;

10.000 άνθρωποι περίπου παρακολούθησαν τις παραστάσεις τη 14ης και της 15ης Ιουλίου στην Επίδαυρο. Απορώ, πόσοι από αυτούς γνώριζαν τι εστί Λένα Κιτσοπούλου; Είχαν ξαναδεί δουλειές της; Γνώριζαν τον τρόπο που βλέπει τα πράγματα και ερμηνεύει την πραγματικότητα;

Γιατί θέτω αυτά τα ερωτήματα; Γιατί δε γίνεται να έχεις δει μία της σκηνοθεσία ή έστω να έχεις διαβάσει μία της συνέντευξη και να πιστεύεις πως δε θα δεις κάτι αιρετικό και ριζοσπαστικό στην αργολική ορχήστρα.

Η Λένα Κιτσοπούλου ήταν σίγουρο πως θα ταράξει τα λιμνάζοντα θεατρικά ύδατα. Και ήταν σίγουρο όχι για προβοκατόρικους λόγους, αλλά γιατί αυτή είναι η Λένα Κιτσοπούλου. Είναι αυθεντική, γενναία και πολλές φορές ακόμη και αυτοκαταστροφική. Δε διστάζει να εκθέσει και να εκτεθεί. Γι΄αυτό και τα έργα της πάντα, μα πάντα, ανοίγουν συζητήσεις. Και γι΄αυτό υπάρχει κοινό που τη λατρεύει και κοινό που τη μισεί.

Αδυνατώ να πιστέψω πως πήγαν τόσες χιλιάδες στην Επίδαυρο γνωρίζοντας την. Γιατί αν τη γνώριζαν δε θα σοκάρονταν. Θα ήξεραν πως πρέπει να περιμένουν τα πάντα.

Όπως και αδυνατώ να πιστέψω πως την εποχή της άκρατης πληροφορίας στο ίντερνετ κανείς δεν έκανε ένα απλό search για να διαβάσει τι πάει να δει. Δηλαδή σαν πρόβατα πήγαν για…σφαγή και έκλεισαν εισιτήριο γιατί είδαν πως πρόκειται περί αριστοφανικής κωμωδίας που κατεβαίνει με τις ευχές του Εθνικού Θεάτρου;

Πολλοί μάλιστα πήραν και τα παιδιά τους μαζί, ενώ ήταν σαφές ακόμη και από το ίδιο το θέατρο πως η παράσταση είναι ακατάλληλη για παιδιά κάτω από 15 ετών.

Ελπίζω να μη γίνει το ίδιο και στη Μήδεια του Κάστορφ και κινήσει πάλι χιλιάδες κοινού περιμένοντας να δουν τη Μήδεια του Ευριπίδη. Σκηνοθέτης και ηθοποιοί έχουν με σαφήνεια πει τι περίπου πρόκειται να δούμε, όπως και ήδη όλοι γνωρίζουμε πως η διάρκεια της παράσταση μάλλον θα ξεπεράσει το τρίωρο!

Η επιλογή της Κιτσοπούλου από δύο Κρατικά Θέατρα

Πολύς ο ντόρος που έγινε και για το γεγονός της επιλογής της σκηνοθέτιδος πρωτίστως από το Εθνικό Θέατρο και δευτερευόντως από το ΚΘΒΕ λόγω του χαρακτήρα και του βιογραφικού της. Η απάντηση δίνεται μόνη της εκ του αποτελέσματος.

Αξίζουν συγχαρητήρια στον Γιάννη Μόσχο για αυτήν την παράσταση γιατί επιτέλους κάποιος τράβηξε το χαλί κάτω από τα πόδια του ελληνικού θεάτρου και προξένησε σεισμό στα θεμέλιά του. Τολμηρή και ριψοκίνδυνη επιλογή ναι, αλλά αυτός είναι ο ρόλος του θεάτρου, να ανοίγει συζητήσεις.

Και μόνο που αυτό το Σαββατοκύριακο έχω κατακλυστεί από μηνύματα φίλων που δεν είναι θεατρόφιλοι που με ρωτούν τι συνέβη αυτή τη… “Νύχτα στην Επίδαυρο”, είναι οιωνός άριστος πως κάτι καλό έγινε…

Και ένας κιτσοπουλικός επίλογος

“Ήσουν εσύ καλά, μια χαρά και είδες μια κακή παράσταση και χαλάστηκες. Αυτό σε χάλασε; Ή ο εαυτός σου ο χαλασμένος;” αναρωτιέται η Κιτσοπούλου στην “Κοκκινοσκουφίτσα” της. Νομίζω πως η φράση αυτή τα λέει όλα και δε χρειάζεται ανάλυση.

Ακολουθήστε το News 24/7 στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις