Μακεδονικό ρεκβιέμ

Το καλοκαίρι του 2018, το επικοινωνιακό επιτελείο του Μεγάρου Μαξίμου είχε βάλει στο τραπέζι χαρτί και μολύβι και σχεδίασε μια διπλή επικοινωνιακή “αντεπίθεση”.

Για την επικείμενη τότε έξοδο από τα μνημόνια επρόκειτο να πραγματοποιηθεί μια “επικών” διαστάσεων εκδήλωση στην Πνύκα με προσκεκλημένους τον Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ και ξένους ηγέτες (είχαν γίνει οι σχετικές κρούσεις). Ετοιμαζόταν ένα φιλμ για την μακρά πορεία από τη “νύχτα” των μνημονίων στο “φως” της κανονικότητας και είχε βολιδοσκοπηθεί ακόμα και glamour παρουσιαστής, γνωστός πανευρωπαϊκά και ικανός να δώσει τηλεοπτική αίγλη στο γεγονός. Όλα ευχάριστα και τακτοποιημένα.

Ταυτόχρονα σχεδιαζόταν η πορεία ενημέρωσης στον λαό για την εξειδίκευση των σημαντικών οφελών που απορρέουν από τη Συνθήκη των Πρεσπών, με έμφαση στη Βόρεια Ελλάδα.

Εκδηλώσεις, κινητοποίηση προσωπικοτήτων (και ήταν πολλοί τότε που μιλούσαν ελεύθερα, χωρίς τους κομματικούς καταναγκασμούς που δημιουργούν η τοξικότητα της πόλωσης και ο προεκλογικός χρόνος), ακόμα και συνάντηση του Αλέξη Τσίπρα με τον Ζόραν Ζάεφ στον Άγιο Αχίλλειο των Πρεσπών, περί τα τέλη Αυγούστου, στο πλαίσιο της εξαιρετικής γιορτής που διοργανώνει κάθε χρόνο ο Γιώργος Λιάνης, υπό τους ήχους του Μαρκόπουλου και με συμβολισμούς για τα 70 χρόνια από τη λήξη του εμφυλίου.

Τον σχεδιασμό σχετικά με την έξοδο από τα μνημόνια τον ματαίωσε, λογικά και οδυνηρά, η τραγωδία στο Μάτι και οι ανεξήγητοι και αυτοκαταστροφικοί επικοινωνιακοί χειρισμοί της κυβέρνησης εκείνη τη νύχτα των θανάτων και της ντροπής. Και κάπως έτσι όλα περιορίστηκαν με την δήλωση του πρωθυπουργού στην Ιθάκη.

Το σχέδιο, όμως, για την εκλαϊκευση της ιστορικής συμφωνίας των Πρεσπών, τον ακύρωσαν οι διασταγμοί μπροστά στην “επιθετικότητα” του Πάνου Καμμένου. Το έχουν ομολογήσει, άλλωστε, πρόσφατα ο Νίκος Βούτσης, ο Πάνος Σκουρλέτης, ακόμα και ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας.

Σε εκείνη τη συζήτηση στη Βουλή, μετά την υπογραφή της συμφωνίας, ο “αρχιτέκτονας” Νίκος Κοτζιάς έφερε στο φως στοιχεία για την περιπέτεια των διαπραγματεύσεων από τη δεκαετία του ‘90 μέχρι το Βουκουρέστι και μετά έως την κυβέρνηση Παπανδρέου. Κάποια είχαν μεγάλο ενδιαφέρον και υπήρξαν εξόχως αποκαλυπτικά, άλλα στοιχεία, όμως, περιορίστηκαν σε υπονοούμενα και υπαινιγμούς. Μεταξύ αυτών ήταν και η “βάση διαπραγμάτευσης” Καραμανλή μετά το 2005 με τις περίφημες επιστολές, όπως και η προηγούμενη φάση επί Κώστα Σημίτη (όπως σχετικά αποκαλύπτει και ο πρέσβης επί τιμή και εκπρόσωπος της Ελλάδας, εκείνη την εποχή, Χρήστος Ζαχαράκης στο βιβλίο του).

Γιατί όλα αυτά περιορίστηκαν, τότε, σε υπαινιγμούς και δεν κοινοποιήθηκαν για να καταστεί σαφής η υπερίσχυση της Συνθήκης των Πρεσπών έναντι όσων επιδίωξαν προηγούμενες κυβερνήσεις, είναι κάτι που γνωρίζουν καλά οι πρωταγωνιστές της εποχής αλλά και κάθε εμπλεκόμενος. Δεν είναι ισως ο χρονος να πει κανείς περισσότερα.

Ένα είναι βέβαιο. Ο Αλέξης Τσίπρας αποφάσισε εκείνη τη στιγμή να μην προβεί σε ενέργειες που θα αποσταθεροποιούσαν σχέσεις και συμμαχίες. Εάν κρίνει κανείς από όσα έχει πει ο ίδιος ο πρωθυπουργός τις τελευταίες ημέρες, μάλλον κακώς.

Ίσως να έχει μετανοιώσει που εξαιτίας προσωπικών και πολιτικών σχέσεων αλλά και λόγω της ισορροπίας τρόμου με τον κυβερνητικό του εταίρο εγκατέλειψε επικοινωνιακά αβοήθητο το σπουδαιότερο επίτευγμα της κυβέρνησής του πριν την έξοδο από τα μνημόνια.

Αυτή η απόφαση να μην επικοινωνηθεί η Συνθήκη των Πρεσπών την ώρα που Ευρώπη και ΗΠΑ έπλεκαν το εγκώμιο του Τσίπρα και του Κοτζιά προκάλεσε σε δεύτερο χρόνο και την υποχώρηση έναντι του Καμμένου σε εκείνο το υπουργικό συμβούλιο που προκάλεσε την παραίτηση του υπουργού Εξωτερικών μετά την συκοφαντική επίθεση που δέχτηκε.

Ο Αλέξης Τσίπρας προσπάθησε να διασώσει την κυβέρνηση και θυσίασε πολλά άλλα πράγματα. “Έπρεπε σε εκείνη τη φάση να διακόψουμε τη συγκυβέρνηση με τους ΑΝ.ΕΛ”, έχουν πει εκ των υστέρων αρκετά στελέχη. Δεν είναι εύκολο να υποστηρίξει κανείς εάν πράγματι μπορούσε να συμβεί κάτι τέτοιο (και εάν υπήρχαν “αντικαταστάτες”) και δεν έχει, πλέον, παρά μόνο ιστορική αξία. Δεν δοκιμάστηκε πάντως.

Γνωρίζοντας, όμως, τώρα τις λεπτομέρειες των διαπραγματεύσεων Σημίτη- Καραμανλή και τα “προαπαιτούμενα” (διπλή ονομασία Μακεδονία- Σκόπια και Μακεδονία σκέτο, υποτίμηση των συνταγματικών αλλαγών και πολλά άλλα) που δημιούργησαν, αντιλαμβάνονται όλοι το πολιτικό κεφάλαιο και τον πολύτιμο χρόνο που σπαταλήθηκαν τότε.

Η δε υποκρισία της Ν.Δ και η υποδαύλιση του διχαστικού κλίματος γίνονται κατανοητά σήμερα, αλλά μικρή, πλέον, πολιτική αξία έχουν. Μια σημαντική γεωπολιτική εξέλιξη κρεμάστηκε στα “μανταλάκια”, άνθρωποι και πολιτικές διασύρθηκαν και μια ωραία διπλωματική ιστορία δεν είχε το τέλος που θα της άξιζε.

“Requiem aeternam dona eis Domine” (Ανάπαυσιν αιώνιον δος αυτοίς Κύριε)

Έπεται συνέχεια…