Η συνέχιση της λιτότητας δεν είναι η λύση, γιατί δεν πιστεύει κανένας σε αυτή

Η Ευρώπη αυτή τη στιγμή κυριαρχείται από κυβερνήσεις που εφαρμόζουν πολιτικές λιτότητας. Κάτι που θα μπορούσε να ειπωθεί απλά ως νεοφιλελευθερισμός, αλλά η λέξη είναι τόσο ταλαιπωρημένη που δεν θα μπορούσε να μπει σε τίτλο γιατί χρειάζεται εξηγήσεις.

Αυτή η ιδεολογία έχει κάνει το ταξίδι της στην αριστερά, στη δεξιά, στη δημοκρατία, στην απολυταρχία, έχει χάσει το νόημα της και τις τελευταίες δεκαετίες χρωματίστηκε αρνητικά γιατί συνδέθηκε με πραξικοπήματα και πολέμους.

Δύσκολο να γίνει κατανοητή στον κόσμο, πόσο μάλλον αρεστή.

Η Γερμανία της Ανγκελα Μέρκελ εκμεταλλεύεται το γεμάτο πορτοφόλι της ομοσπονδιακής κυβέρνησης προσπαθώντας να επηρεάσει καταστάσεις αλλά ξεχνάει ότι αυτό το πορτοφόλι γέμισε από τις κυβέρνησεις Σρέντερ που εφάρμοζαν εντελώς διαφορετικές πολιτικές.

Σε αυτό σκηνικό, η τεμπέλα Ελλάδα είναι μια ευκαιρία επίδειξης πυγμής. Ίσως γιατί μία από τις κακοδαιμονίες της είναι το διεφθαρμένο δημόσιο. Ξέρουμε, όμως, όλοι και πολύ σωστά τόνισε ο Γιάνης Βαρουφάκης, ότι άλλο η οικονομία με την έννοια της χρηστής διαχείρισης και άλλο το ξήλωμα.

Δεν το λένε ανοιχτά οι Γερμανοί, αλλά είναι πολύ πιθανόν ότι και οι ίδιοι δεν πιστεύουν στη λιτότητα. Αλλιώς θα είχαν απολύσει και αυτοί τους φύλακες των πανάκριβων δημόσιων σχολείων τους, δεν θα είχαν συζητήσει με την προηγούμενη κυβέρνηση το σενάριο της φιλικής εξόδου, δεν θα δήλωναν ότι κάποιος στην Ελλάδα δεν κάνει το φορολογικό του καθήκαν.

Η περίπτωση ΣΥΡΙΖΑ – Τσίπρα, πιθανότατα, να είναι μια μάχη εντυπώσεων παρά οτιδήποτε άλλο. Η Γερμανία δεν έχει κανέναν πρόβλημα να δανείσει δύο ευρώ στην Ελλάδα αρκεί να το κάνει με αυστηρό τρόπο ώστε να κερδίζουν οι πολιτικοί μονάδες στις δημοσκοπήσεις και να ευχαριστεί τους φίλους της στις χρηματογορές.

Άσε που κάποιοι λένε ότι κερδίζουν κιόλας.

Κάτι που είναι φοβιστικά κοντά στην παράνοια. Αν μπορούν, δηλαδή, να κερδίσουν από τόκους γιατί να μπουν στον κόπο να παραδώσουν δύο υποβρύχια που δεν γέρνουν, ρωτάω εγώ. Η χώρα, δηλαδή, που μας έχει πιάσει από το γιακά για να εφαρμόσουμε πολιτικές λιτότητας δεν δίνει δεκάρα γι’ αυτές.

Και αν δεν πιστεύουν αυτοί, τότε ποιος;

Οι εκλογές είναι μια καλή αφετηρία για να ξεκινήσεις. Στη Γερμανία οι νεοφιλελεύθεροι δεν υπάρχουν πουθενά στον εκλογικό χάρτη. Όσες φορές εμφανίστηκαν τα ποσοστά τους ήταν χειρότερα και από το κόμμα των Πειρατών.

Μία από τα ίδια και στην Ελλάδα. Οι νεοφιλελεύθεροι σχηματισμοί που βγήκαν από το μαντρί των μεγάλων κομμάτων δεν μπήκαν ούτε καν στη βουλή.

Πέρα από τα κόμματα υπάρχουν και οι επιχειρήσεις. Για τρεις τουλάχιστον δεκαετίες, η αγορά εργασίας στην Ελλάδα είχε έναν κανόνα: Πας στο γραφείο του πολιτικού, παίρνεις το χαρτάκι και “διορίζεσαι”. Οχι στο δημόσιο αλλά σε εταιρεία του ιδιωτικού τομέα.

Είμαστε σίγουροι ότι αν κοιτάξουμε στο προσωπικό των εταιρειών αυτών δεν θα δούμε αδέρφια και ξαδέρφια, βύσματα, ευνοούμενος και πολιτικά διαπλεκόμενους; Εδώ πως εφαρμόζεται η αρχή του υγιούς ανταγωνισμού;

Αυτοί που θα έπρεπε να είναι κατεξοχήν φορείς των νεοφιλελεύθερων ιδεών της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και του υγιούς ανταγωνισμού συναλλάσσονται με βρώμικο τρόπο με την πολιτική. Δεν είναι το θέμα μου ότι είμαστε η Μέκκα του κρατικοδίαιτου καπιταλισμού, απλά πρέπει να ψάξω πολύ για να βρω νεοφιλελεύθερους.

Αν ήμασταν στο Twitter θα έγραφα “φήμες λένε ότι κάποιος είχε ένα φίλο που ήταν νεοφιλελεύθερος”.

“Αντί να πουλήσω και να κάνω την επιχείρηση μου να κοιτάει προς τα έξω καλύτερα να κερδίσω τον κρατικό διαγωνισμό,” σκέφτεται ο μέσος Έλληνας επιχειρηματίας. Όχι πως θα βελτιώσει το προϊόν του και να πουλήσει αλλά πως θα κερδίσει το διαγωνισμό. Έχει μεγάλη διαφορά αυτό.

Γιατί καλή η θεωρία αλλά στο τέλος θα επικρατήσει το “έλα μωρέ, μην είσαι μ@443ας, αλλού είναι το κέρδος”.

Να το πω αλλιώς: Γιατί τόσες μίζες στα εξοπλιστικά ρε παιδιά; Τα όπλα έχουν μετρήσιμα και τακτικά χαρακτηριστικά. Καλύπτουν ανάγκες. Που είναι οι νεοφιλελεύθεροι που πιστεύουν στον ανταγωνισμό; Στο κομμουνιστικό κόμμα;

Στην περίπτωση των εταιρειών οπλικών συστημάτων, μάλιστα, έχουμε το εξής παράδοξο: Εταιρείες που θεωρητικά πιστεύουν στην ελεύθερη αγορά και τον υγιή ανταγωνισμό βάζουν μπροστά τις κυβερνήσεις τους, που θεωρητικά πιστεύουν στις αρχές του νεοφιλελευθερισμού, για να πιέσουν άλλες κυβερνήσεις να αγοράσουν το δικό τους οπλικό σύστημα.

Αν είναι να πουλάς έτσι, επαναλαμβάνω, ποιο το νόημα του να έχεις το καλύτερο προϊόν;

Μίζες πέφτουν στον φαρμακευτικό τομέα (δεν είναι δική μας εφεύρεση οι ιατρικοί επισκέπτες), μίζες πέφτουν στον αθλητισμό (παντού), μίζες πέφτουν στα πανεπιστήμια. Μπορεί αλλού να το κάνουν πιο ευρωπαικά, με τακτ, με δικαιώματα βιβλίων, διαλέξεις, βιογραφίες, θέσεις εργασίας σε εταιρείες, αλλά πάλι μίζες είναι.

Η χώρα showcase του νεοφιλελευθερισμού είναι η χώρα με τις μεγαλύτερες εταιρείες πληροφορικής που επίσης δεν πιστεύουν στην αρχή του υγιούς ανταγωνισμού. Μόλις πρόσφατα επιδικάστηκαν πρόστιμα στην Google και την Apple γιατί κατά τα φαινόμενα είχαν μια άτυπη συμφωνία να μην προσλαμβάνουν μηχανικούς η μία της άλλης.

Ο Steve Jobs και ο Larry Page, όχι μόνο δεν είχαν πρόβλημα να έχουν μια μεταξύ τους συνεννόηση που κρατάει το κόστος χαμηλά, αλλά αντάλλασσαν email που ζητήσουν την παραδειγματική τιμωρία, δηλαδή την απόλυση όσων ευθύνονταν για την αθέτηση της.

Και, αν αυτά γίνονται στις δύο μεγαλύτερες εταιρείες πληροφορικής, να φανταστώ μόνο μπορώ τι γίνεται αλλού.

Φαίνεται πως η Apple και η Google κατάφεραν να λύσουν το πρόβλημα που δεν έχουν καταφέρει να λύσουν τα μεγάλα αθλητικά σωματεία. Θυμήσου τη μεταγραφή του Φίγκο από την Μπατσελόνα στη Ρεάλ, το Mario Goetze που δεν έπαιξε τελικό Champions League, τη μεταγραφή του Βασίλη Σπανούλη από τον Παναθηναικό στον Ολυμπιακό. Τη μεταγραφή του Lebron James στους Miami Heat.

Ανώνυμες εταιρείες δεν είναι κι αυτές ρε παιδιά;

Το σωματείο που δεν καταφέρνει να εξασφαλίσει ανταλλάγματα για τη μεταγραφή αρχίζει τα περί ηθικής, το σωματείο που καταφέρνει να κλέψει τη σημαία από τον αιώνιο αρχίζει τα περί επαγγελματισμού, όταν οι ρόλοι αντιστρέφονται τα γυρίζουν και αναλόγως διαχειρίζονται τις αντιδράσεις των οπαδών που σίγουρα είναι κάθετα αντίθετοι στους κανόνες του νεοφιλελευθερισμού.

Θα μπορούσα να απαριθμώ παραδείγματα μέχρι να μας πάρει το βράδυ. Θα μπορούσαμε να συζητήσουμε πότε το ένα σύστημα είναι καλύτερο και πότε το άλλο αλλά πάντα το ένα θα είναι πλειοψηφία και το άλλο μειοψηφία.

Δεν το λέω εγώ. Το έφερε στην αντίληψη μου ένας νεοφιλελεύθερος επιστήμονας. Ο διαχωρισμός αριστερά – δεξιά, είναι βαθιά χαραγμένος στη φύση μας. Είναι γραμμένος στο DNA. Οι πολιτικές πεποιθήσεις κληρονομούνται.

Αν ο πατέρας σου είναι αριστερός (και εσύ το πρώτο παιδί) το πιθανότερο είναι ότι και συ θα είσαι αριστερός, λέει η επιστήμη.

Και αν ισχύουν τα λεγόμενα της, η φιλελεύθερη ιδεολογία είναι κυριολεκτικά καταδικασμένη να είναι μειοψηφία ο κόσμος να γυρίσει ανάποδα. Και από τη στιγμή που είναι μειοψηφία δεν μπορεί να είναι η λύση.

Η μακροοικονομία είναι και θα είναι θέμα πίστης.

* Ο Στέλιος Αρτεμάκης διαβάζει, σκέφτεται και γράφει. Είναι στην 24Media από το 2006, στο Oneman.gr από το 2011 και έχει δημοσιεύσει κείμενα και συνεντεύξεις στο News247.gr, στο Myspace.gr και παλιότερα στο Cosmo.gr. Έχει αρκετά χαρτιά από τα οποία το μεγαλύτερο σε διαστάσεις είναι ένα από το Βιολογικό του Καποδιστριακού.