Ο κακός σύμβουλος της πολιτικής που λέγεται ιστορία

Είναι επικίνδυνοι οι κομματικοί σχηματισμοί  που πηγάζουν από ιστορικά γεγονότα. Εκείνες οι παρατάξεις που γεννήθηκαν και εδραιώθηκαν πατώντας πάνω σε λάβαρα επαναστάσεων, μεγάλες ιδέες και ορόσημα σε αυτό που ο κοινός νους αποκαλεί ιστορία.

Η επικινδυνότητα δεν έγκειται φυσικά στην γέννηση αυτών των κομμάτων. Είναι φυσιολογικό μετά από μία  επανάσταση, μετά από έναν πόλεμο, ακόμα  και μετά από μία εθνική ταπείνωση, να έρχονται στο προσκήνιο συσχετισμοί, οργανώσεις και ομάδες πολιτών που αργότερα μετατρέπονται σε εκφραστές της λαϊκής βούλησης. Είναι φυσιολογικό όσο και θεμιτό.

Είναι όμως άκρως επικίνδυνο αυτά τα κόμματα να μένουν προσκολλημένα  στην ιστορία τους και στα “ιστορικά  στοιχεία” τα οποία αποτέλεσαν αφορμή για να οικοδομηθούν.

Ποια ιστορία είναι εκείνη την οποία επικαλούνται τα κόμματα; Ποια ιστορική “αλήθεια” μπορεί άραγε  οιοσδήποτε να επικαλεστεί για να ασκήσει πολιτική, για να αρθρώσει κάποιο επιχείρημα, για να πείσει ένα  ακροατήριο; Τη δική μας ιστορία  ή την δική τους.

Η αποδόμηση της ιστορικής αλήθειας είναι ένα επιχείρημα στο οποίο επιλέγουμε να κλείνουμε τα αυτιά. Γιατί δεν μας βολεύει να αμφισβητούμε την ιστορία μας. Δεν μας αρέσει η πιθανότητα να κάνουμε λάθος. Δεν μας αρέσει να χαρακτηρίζουμε εαυτούς υποκειμενικούς και όχι αλάνθαστους κριτές.

Τι γράφουν τα Ελληνικά βιβλία ιστορίας για την εγκατάλειψη της Σμύρνης  και τι τα Τουρκικά; Πώς περιγράφει η Αμερικανική ιστορία την  περίοδο εκκαθάρισης των Ινδιάνων και τι αναφέρει η παράδοση των  γηγενών; Ποιος ιστορικός θα γράψει καλύτερα για την πολιτική δράση του Ούγκο Τσάβες; Ένας έμπιστος του Νικολάς Μαδούρο ή ένας έμπιστος του Ενρίκε Καπρίλες Ραντόνσκι;

Ο θάνατος της Θάτσερ διατρανώνει το επιχείρημα. Ποιος  θα μεταφέρει σωστά και αντικειμενικά  το έργο της ανά τους αιώνες; Ο γιος ενός ανθρακωρύχου, ένας φανατικός φίλαθλος της Λίβερπουλ ή το παλάτι; Η απάντηση είναι κανένας και όλοι τους.

Η ιστορία γράφεται υποκειμενικά. Από τον πατέρα της ιστορίας Ηρόδοτο μέχρι και τους σύγχρονους ιστορικούς, ο άνθρωπος ο οποίος καλείται να καταγράψει ένας γεγονός, αναπόφευκτα αποτυπώνει μέσα στο κείμενο μόνο τη δική του οπτική ματιά. Τη δική του ή ακόμα χειρότερα εκείνη των πηγών του.

Χωρίς να εκφράζει άποψη, χωρίς να επιχειρηματολογεί. Η απλή καταγραφή  των γεγονότων είναι μία πράξη εμποτισμένη με προσωπικά βιώματα, εμπάθειες και αντιπάθειες, πίστη, φόβο, συμπόνοια και άλλες συνισταμένες που ένας άνθρωπος δεν μπορεί να τιθασεύσει. Συνισταμένες που δεν αντιλαμβάνεται καν ότι επηρεάζουν την “αντικειμενικότητα” όσων γράφει.

Για να επιστρέψω στο επιχείρημα περί πολιτικής. Δεν γίνεται να ασκούμε πολιτική χρησιμοποιώντας ιστορικά στοιχεία ως δεδομένα. Δεν μπορούμε εν έτει 2013 να επικαλούμαστε τον εμφύλιο, την κατοχή, την χούντα, την εξέγερση του Πολυτεχνείου, όπως κάνουν κατ’ επανάληψην όλα τα κόμματα που βρίσκονται αυτή τη στιγμή στο Κοινοβούλιο.

Εδώ δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε στο τι έχει γίνει τη δεκαετία του ’80 και του 90 στην Ελλάδα. Εδώ δεν  ξέρουμε τι έγινε στα Ίμια.

Η Ελλάδα χρειάζεται πολιτικούς να απαντήσουν στα σημερινά της προβλήματα. Σε αυτά του 2013. Και οι δικοί μας κομματικοί σχηματισμοί είναι βαθύτατα ριζωμένοι σε φαντάσματα του παρελθόντος, σε δυσιδαιμονίες, προκαταλήψεις και ιστορικές ανακρίβειες που εξυπηρετούν πότε την μία πλευρά και πότε την άλλη. Σέβομαι την ιστορία και τους αγώνες κάθε κόμματος και κάθε πολιτευόμενου ξεχωριστά. Αλλά ειλικρινά δεν με αφορούν.

Τα κόμματα οφείλουν να εκφράζουν τις κοινωνικές ζυμώσεις, να αναδεικνύουν τις κοινωνικές απαιτήσεις, να εξυπηρετούν την πραγματική υπόσταση της πολιτικής σε καθημερινό επίπεδο. Αλλά πάνω από όλα οφείλουν να προσαρμόζονται στις επιταγές και τις συνισταμένες του σήμερα, όχι του χθες.

Η ιστορία είναι εξαιρετική ανάγνωση για να μαθαίνουν τα παιδιά μας  όσο το δυνατόν πειστικότερα για τις ρίζες τους, να αντλούν  έμπνευση και να οικοδομούν την κριτική τους σκέψη μέσα από παραδείγματα, λάθη και πάθη. Δεν είναι ούτε πεδίο δράσης ούτε άλλοθι για την Χρυσή Αυγή, το ΚΚΕ, το ΠΑΣΟΚ, τον ΣΥΡΙΖΑ και την ΝΔ.

Όταν το αντιληφθούμε αυτό, θα αποκτήσουμε  και τα κόμματα που μας  αξίζουν.

* Ο Χρήστος Χατζηιωάννου σπούδασε Επικοινωνία και ΜΜΕ στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών πριν μεταβεί στο Λονδίνο για μεταπτυχιακές σπουδές στις Διεθνείς Σχέσεις και την Σύγχρονη Πολιτική Θεωρία. Εργάστηκε στον Όμιλο του Πηγάσου. Από τον Μάιο του 2011 βρίσκεται στην 24 Media και αρθρογραφεί στο Oneman.gr.