Το πένθος στην εποχή του κορονοϊού – Τα 5 στάδια και η σημασία της απώλειας

Το πένθος στην εποχή του κορονοϊού – Τα 5 στάδια και η σημασία της απώλειας
Γκράφιτι για τον κορονοϊό 2021 @ Jon Gambrell / AP IMAGES

Η πανδημία συνοδεύεται συχνά από το αίσθημα της απώλειας. Πέραν από το αίσθημα του στρες, οι άνθρωποι καλούνται να διαχειριστούν και το αίσθημα του πένθους σε μια ακόμη πιο ειδική συνθήκη.

Σε λίγους μήνες συμπληρώνουμε δυο χρόνια πανδημίας. Οι θάνατοι που καθημερινά ακούμε αγγίζουν ένα τεράστιο νούμερο. Η απώλεια είναι αυτή που χαρακτηρίζει την κοινωνία τα τελευταία σχεδόν δυο χρόνια, καθώς συνάνθρωποι μας χάνονται καθημερινά. Πολλοί από εσάς ίσως έχετε χάσει ένα αγαπημένο σας πρόσωπο, ένα φίλο, ένα συγγενή ή ένα συνεργάτη. Στις ειδήσεις οι θάνατοι παρουσιάζονται καθημερινά ως ένας αριθμός. Ένας αριθμός όμως που από πίσω κρύβει πολύ πόνο. Είναι τρομακτικό αν σκεφτούμε πως η είδηση των καθημερινών θανάτων δεν μας σοκάρει πιά, αφού μας έχει γίνει συνήθεια.

Στην περίπτωση της πανδημίας η απώλεια γίνεται ακόμα πιο δυσβάσταχτη καθώς άνθρωποι έφυγαν μόνοι τους σε μια μονάδα εντατικής θεραπείας, χωρίς να έχουν στο πλευρό τους κάποιον δικό τους. Κάτι το οποίο ήταν δύσκολο και για τον ίδιους, αλλά και για όσους έμειναν πίσω, καθώς δεν μπόρεσαν να τους αποχαιρετήσουν. Αυτό τους κάνει να νιώθουν τύψεις, κάτι που περιπλέκει ακόμα περισσότερο την διαδικασία του πένθους.

Κάθε απώλεια συνοδεύεται από έντονα και οδυνηρά συναισθήματα. Για να μπορέσει κανείς να αποδεχτεί και να ξεπεράσει την απώλεια πρέπει να βιώσει το πένθος. Το πένθος είναι μια φυσική και απαραίτητη διαδικασία που συνοδεύει την απώλεια. Αν το σκεφτούμε καλύτερα θα δούμε ότι κάθε πολιτισμός έχει και τα δικά του έθιμα που συνοδεύουν το πένθος και θεωρούνται πολύ σημαντικά. Το πένθος εισήγαγε τον άνθρωπο στον πολιτισμό.

Μπορούμε να καταλάβουμε καλύτερα τι εννοούμε όταν λέμε ότι «πρέπει κανείς να βιώσει το πένθος για να ξεπεράσει μια απώλεια», αν αναλύσουμε τα πέντε στάδια του πένθους. Σημαντική επισήμανση είναι πως ενώ τα στάδια αυτά μας δίνουν κάποιες πληροφορίες για το τι αναμένεται να βιώσει κάποιος κατά την διάρκεια του πένθους, αυτό δεν σημαίνει πως κάθε άνθρωπος θα περάσει διαδοχικά από αυτά τα στάδια. Ο καθένας από εμάς θα βιώσει αυτή την ιδιαίτερη και προσωπική διαδικασία με τον δικό του μοναδικό τρόπο. Ο χρόνος επίσης που κάθε στάδιο διαρκεί εξαρτάται κάθε φορά από το άτομο και τις συνθήκες.

Τα στάδια του πένθους

Άρνηση: Στο πρώτο στάδιο το άτομο σκέφτεται “Αποκλείεται, δεν μπορεί να συμβαίνει σε εμένα!”. Η άρνηση είναι ένας αμυντικός μηχανισμός που βοηθά το άτομο εκείνη την στιγμή να αποφύγει τα επώδυνα συναισθήματα που δεν μπορεί να αντέξει..

Θυμός: Στο στάδιο αυτό υπάρχει θυμός προς όλους. Το άτομο διερωτάται “Γιατί σε εμένα;” Και ψάχνει κάπου να μεταθέσει τις ευθύνες. Και εδώ βλέπουμε έναν αμυντικό μηχανισμό, καθώς ο θυμός είναι ένα δυναμικό συναίσθημα που κρατάει ψηλά τον πενθούντα σε σχέση με την θλίψη που θα τον «ρίξει» και εκείνη την στιγμή δεν είναι ακόμα έτοιμος να την βιώσει.

Διαπραγμάτευση: Κατά τη διαπραγμάτευση το άτομο επιζητεί κάποιους είδους λύση προκειμένου να αναβάλει το αναπόφευκτο. Στο στάδιο αυτό κυριαρχούν οι ενοχές και οι τύψεις και ο θυμός που πριν έβγαινε προς τα έξω, τώρα στρέφεται προς τον ίδιο του τον εαυτό.

Κατάθλιψη: Στη φάση αυτή το άτομο συνειδητοποιεί πια τι έχει συμβεί και νιώθει πολύ έντονη θλίψη. Δεν βρίσκει νόημα στο να κάνει το οτιδήποτε. Μια θετική έκφραση αυτής της θλίψης είναι το κλάμα.

Αποδοχή: Στο τελικό στάδιο, της αποδοχής, το άτομο πια ξέρει πως ενώ ακόμα πονάει όλα θα πάνε καλά και θα καταφέρει σιγά σιγά να προχωρήσει παρακάτω.

Τρόποι διαχείρισης του πένθους

  • Μίλησε ανοιχτά για τα συναισθήματα σου και για το πώς αισθάνεσαι σχετικά με την απώλεια.
  • Βρες υποστήριξη στα αγαπημένα σου πρόσωπα. Ζήτησέ τους αυτό που έχεις πραγματικά ανάγκη και δέξου την στήριξή τους.
  • Φρόντισε τον εαυτό σου και το σώμα σου. Να τρέφεσαι σωστά και να ξεκουράζεσαι. Απέφυγε το αλκοόλ και τις καταχρήσεις.
  • Γίνε πιο δημιουργικός. Μπορείς να μαγειρέψεις, να ζωγραφίσεις, να ασχοληθείς με τον κήπο. Γενικά κάνε οτιδήποτε σε κάνει να ξεχνιέσαι και να αισθάνεσαι έστω και λίγο καλύτερα.

Αν θέλουμε να στηρίξουμε κάποιον που πενθεί το μόνο που χρειάζεται να κάνουμε είναι να είμαστε δίπλα του. Να τον αγκαλιάσουμε, να τον ακούσουμε και να του πούμε πως θα είμαστε εδώ αν χρειαστεί κάτι. Όλα αυτά είναι υπεραρκετά.

Φυσικά είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως μπορούμε πάντα να ζητήσουμε την βοήθεια ενός ειδικού ψυχικής υγείας, καθώς το πένθος είναι μια διαδικασία με πολύ επώδυνα συναισθήματα που είναι δύσκολο πολλές φορές να τα διαχειριστούμε μόνοι μας.

Γεωργία Κορδώνη είναι Ψυχολόγος, Απόφοιτος Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και Εκπαιδευόμενη Σωματική Ψυχοθεραπεύτρια

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Ροή Ειδήσεων

Περισσότερα