Ποιος πρέπει να ενημερώνει για κρίσεις όπως ο κορονοϊός

Σε έρευνα που έκανε το NBC News, τον Ιούλιο το 97% των Δημοκρατικών δήλωσε πως καλύπτει το πρόσωπο, όταν είναι σε δημόσιο χρόνο. Το αντίστοιχο ποσοστό των Ρεπουμπλικανών ήταν 70%. Όλα αυτά γίνονταν, ενώ οι υπεύθυνοι υγείας τόνιζαν την ανάγκη που υπήρχε για μάσκα, ή όποιον άλλον τρόπο καλύπτει τη μύτη και το στόμα, ώστε να επιβραδυνθεί η διάδοση του ιού.

Τη σήμερον ημέρα, στην άλλη ακτή του Ατλαντικού υπάρχουν 5.710.000 διαπιστωμένα κρούσματα και 177.000 θάνατοι. Έρευνα  που δημοσιεύθηκε την Δευτέρα, δείχνει πως το 57% των Ρεπουμπλικανών βρίσκει αυτούς τους αριθμούς ‘αποδεκτούς’, όπως εκτιμά τις προσπάθειες που έκαναν οι ΗΠΑ εναντίον της πανδημίας. Το συνολικό ποσοστό -ανεξάρτητα από κομματικές πεποιθήσεις- που πιστεύει το ίδιο είναι 31%.
 

• Μεγάλο ποσοστό των Ρεπουμπλικανών πιστεύει επίσης, πως ο αριθμός των θανάτων είναι ‘φουσκωμένος’ και προφανώς δεν πιστεύουν τους αρμόδιους -στα θέματα υγείας- που εκτιμούν πως η κατάσταση είναι ακόμα χειρότερη. Για την ακρίβεια, το 40% (των Ρεπουμπλικανών) είπε πως οι θάνατοι είναι λιγότεροι από αυτοί που έχουν αναφερθεί. Συνολικά, το 44% των ερωτηθέντων πιστεύει πως είναι ακόμα περισσότεροι.

• Το 42% των ανθρώπων που μετείχαν στην έρευνα έκριναν ως καλή τη δουλειά που έχει κάνει ο Ντόναλντ Τραμπ, ως προς τη διαχείριση της κρίσης. Σε ό,τι αφορά τους Ρεπουμπλικάνους, το 86% χειροκροτεί τον Πλανητάρχη για τον τρόπο που κινείται.

• Στα του αγώνα για τις προεδρικές εκλογές, το 52% των ερωτηθέντων είπε πως θα ψήφιζε τον Τζο Μπάιντεν, υποψήφιο των Δημοκρατικών. Το 42% θέλει να μείνει ο Τραμπ εκεί όπου είναι.
   

Το VOX θέλησε να παρουσιάσει τον τρόπο που ο Τραμπ μπέρδεψε τους Αμερικανούς (και επιδείνωσε την κατάσταση). Η αφήγηση άρχισε από τον Οκτώβριο του 2001, όταν οι ΗΠΑ αντιμετώπισαν μια διαφορετική δημόσια κρίση. Κάποιος έστελνε φακέλους με άνθρακα σε media και κυβερνητικές υπηρεσίες. Ο Τόμι Τόμπσον, Health and Human Services Secretary, είχε παρουσιαστεί σε συνέντευξη Τύπου, για να πει ότι το θύμα ‘μπορεί να μολύνθηκε από το νερό που ήπιε από ρυάκι’. Τον ρώτησαν γιατί μοιράζεται αυτήν την πληροφορία, εφόσον δεν υπήρχε βεβαιότητα ή στοιχεία που αποδείκνυαν την πραγματικότητα. Απάντησε “γιατί το θύμα ήταν άνθρωπος που του άρεσε η φύση και υπάρχει η πιθανότητα, υπάρχουν πολλές πιθανότητες”. Πριν ολοκληρώσει, τον διέκοψε δημοσιογράφος, για να ρωτήσει αν ο άνθρακας μπορεί να σκοτώσει, μέσω νερού που πίνεις από ρυάκι. Ομολόγησε πως ‘δεν ξέρουμε’.

Όσο η κρίση συνεχιζόταν, παρουσιάζονταν ενώπιον του λαού διαφορετικοί κυβερνητικοί, για να καταθέσουν διαφορετικές απόψεις. Δεν υπήρχε υπεύθυνος, ως προς το επικοινωνιακό. Και κάπως έτσι, το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Λοιμώξεων, ή αν προτιμάς το Εθνικό Σύστημα Υγείας (Centers for Disease Control and Prevention) δημιούργησε το 2014, το Crisis Emergency Risk Communication (εν συντομία CERC). Εκεί καταφεύγουν οι των Ηνωμένων Πολιτειών, κάθε φορά που προκύπτει κρίση που απειλεί τη δημόσια υγεία.

Οι τρεις βασικοί άξονες του οδηγού είναι “be first, be right, be credible”.
 

Ο Γκλεν Νόβακ, διευθυντής του Κέντρου Επικοινωνίας Υγείας και Ρίσκου του University of Georgia και πρώην επικεφαλής στο τμήμα επικοινωνίας του CDC (πόστο που είχε από το 2003 έως το 2010) εξήγησε πως ο οδηγός ήταν το απόσταγμα των γνώσεων που ‘χαν αποκομίσει, από τα λάθη του παρελθόντος. Ο Νόβακ μετείχε στη συγγραφή του οδηγού, κάποια από όσα αναφέρονται είναι δικές του προτάσεις.

Το πέμπτο κεφάλαιο είναι αφιερωμένο στον υπεύθυνο ενημέρωσης, ο οποίος αναφέρεται ως “ο πιο σημαντικός ρόλος ρόλο σε περίπτωση κρίσης”. Διευκρινίζεται πως προκειμένου να αποφεύγεται η σύγχυση του κόσμου, είναι σημαντικό να πρόκειται για έναν άνθρωπο. “Βοηθά να υπάρχει ένα πρωταρχικό πρόσωπο, μια πρωταρχική φωνή”, εξηγεί ο Νόβακ.

Τα must αφορούν το να πρόκειται για κάποιον που έχει γνώση επί του (όποιου) αντικειμένου, να μπορεί να μιλά ξεκάθαρα, κατανοητά και με αυτοπεποίθηση. “Η επικοινωνία, την εποχή των κρίσεων αφορά ως επί το πλείστον, το να θέτεις τα δεδομένα, να δίνεις κατευθυντήριες και να διαχειρίζεσαι τις προσδοκίες του κόσμου. Είναι σημαντικό όχι μόνο να μιλάς για όσα ξέρεις, αλλά και να παραδέχεσαι και όσα δεν ξέρεις”.

Ο υπεύθυνος επικοινωνίας πρέπει να είναι έμπιστος και αξιόπιστος. Και αυτός είναι ο κύριος λόγος που δεν πρέπει να είναι πολιτικός, γιατί όπως αναφέρει το Vox είναι δύσκολο για κάποιον πολιτικό να αντιμετωπιστεί ως αξιόπιστος από το σύνολο των πολιτών. “Συχνά ασπάζονται τα όσα λέει αυτοί που υποστηρίζουν το κόμμα του και εναντιώνονται όσοι δεν το ψήφισαν”. Αυτό δεν σημαίνει πως οι πολιτικοί ηγέτες δεν μπορούν να μετέχουν στην επικοινωνία θεμάτων δημόσιας υγείας. Είναι ωστόσο, ανάγκη να μην έχουν τον πρώτο λόγο στα επιστημονικά ζητήματα. Ως ένα καλό παράδειγμα χώρας σε σωστή διαχείριση, στον καιρό του Covid-19 αναφέρεται η Νέα Ζηλανδία. Η πρωθυπουργός ήταν στις ενημερώσεις, αλλά δεν ήταν αυτή που ‘χε τον πρώτο λόγο. “Το σημαντικό είναι να υπάρχει κοινή γραμμή, ως προς το ξεκάθαρο μήνυμα”.

Δεν υπάρχει ξεκάθαρος υπεύθυνος επικοινωνίας για τον Covid-19

Στις ΗΠΑ δεν υπήρξε (και εξακολουθεί να μην υπάρχει) ξεκάθαρος υπεύθυνος επικοινωνίας. Ή ξεκάθαρο μήνυμα. Αυτός που ‘χει τον πρώτο λόγο στις συνεντεύξεις Τύπου, είναι ο Ντόναλντ Τραμπ. Δίπλα του έχει πολιτικούς και εξπέρ στον τομέα της υγείας, οι οποίοι αντικρούουν ο ένας τον άλλον. Στο video του Vox υπάρχουν στιγμιότυπα από την συνέντευξη Τύπου της 26ης του Φλεβάρη και την ειδικό επιστήμονα να λέει πως ‘περιμένουμε νέα κρούσματα’, με τον Τραμπ να παίρνει το λόγο για να τη διαψεύσει.

Σε επίπεδο οδηγιών, ως προς το τι μπορεί να περιμένει ο κόσμος, ο διευθυντής του Εθνικού Ινστιτούτου Αλλεργιών και Μολύνσεων, Άντονι Φαούτσι έλεγε στις 22/4 πως “θα έχουμε κορονοϊό το φθινόπωρο”. Από το ίδιο βήμα, ο Τραμπ είπε πως “μπορεί να μην ξαναεμφανιστεί ποτέ κορονοϊός”. Στο “μπορεί να βγει πολύ γρήγορα εμβόλιο” που πρόσθεσε, οι ειδικοί εξήγησαν πως χρειάζεται τουλάχιστον ένας χρόνος. Αυτά τα αντικρουόμενα μηνύματα ήταν που ‘υποχρέωσαν’ τους Αμερικανούς να διαλέξουν με ποια μεριά θα είναι. Για την ακρίβεια, ποιον πιστεύουν: τον Πρόεδρο ή τους καθ’ ύλην αρμοδίους, οι οποίοι αμφισβητούνταν και από τα media που ήταν προσκείμενα στον Τραμπ. Τόνιζαν πως είναι σημαντικό να ακούμε τι έχουν να πουν οι ηγέτες που ‘χει ψηφίσει ο λαός. Που ουδεμία σχέση είχαν με το αντικείμενο ‘και όχι την ιατρική γραφειοκρατία’.

Η διαφωνία των πολιτικών ηγετών με τους υπευθύνους υγείας έγινε επικίνδυνη, όταν άρχισαν να αλλάζουν οι πληροφορίες που αφορούσαν έναν ιό που δεν είχε αντιμετωπιστεί ποτέ ξανά -και άρα χρειαζόταν παρακολούθηση και μελέτη των στοιχείων. Όσο περνούσε ο καιρός, τόσες περισσότερες πληροφορίες αποκτούσαν οι επιστήμονες και ανάλογα διαμόρφωναν τις οδηγίες τους.

Ο Νόβακ τόνισε ότι “πρέπει να θυμίζεις στον λαό, πολύ τακτικά, πως ενδέχεται να αλλάξουν οι οδηγίες, βάσει του όγκου των πληροφοριών που συγκεντρώνεται και διαρκώς μεγαλώνει. Η λογική συνέπεια είναι να φαίνεσαι ως ασυνεπής. Το σημαντικό όμως, είναι πως μαθαίνεις και η γνώση που αποκτάς είναι προς το καλό όλων”.

Η πρώτη οδηγία του CDC ήταν να μη φορά ο κόσμος μάσκα. Όσο αυξάνονταν τα data, οι ειδικοί ενημέρωναν πως το να καλύπτει ο κόσμος το πρόσωπο του, όταν είναι σε δημόσιους χώρους είναι ο μόνος τρόπος για να περιοριστούν τα κρούσματα. Επιστήμονας διευκρίνισε σε συνέντευξη Τύπου πως ‘άλλαξε η οδηγία, γιατί τώρα ξέρουμε πως μια μεγάλη μερίδα ασθενών με Covid-19 δεν έχει συμπτώματα. Το CDC κοιτά πάντα τα στοιχεία. Είναι κάτι που λέμε από την αρχή. Και αναλόγως διαμορφώνονται οι οδηγίες.

Λίγα δευτερόλεπτα αργότερα, ο Τραμπ τόνιζε πως ‘οι μάσκες θα είναι θέμα επιλογής. Μπορείς αν τη βάλεις. Αλλά δεν είσαι υποχρεωμένος να το κάνεις. Εγώ επιλέγω να μην το κάνω”.

Μέσα σε λίγες ώρες, η μάσκα έγινε το σύμβολο του πολέμου μεταξύ του Τραμπ και των ιατρικών επιστημόνων. Και τότε άρχισαν οι οπαδοί του Πλανητάρχη να λένε πως πρόκειται για ‘πολιτική κομπίνα’ και να καταφέρονται εναντίον όσων ψήφισαν -στο Κογκρέσο-, ώστε να γίνει υποχρεωτική η χρήση υφάσματος που καλύπτει το πρόσωπο, σε δημόσιους χώρους.

Τον Ιούνιο έγινε νέα έρευνα που είχε ως ερώτημα ‘ποιος δίνει τα σωστά δεδομένα που αφορούν τον κορονοϊό εκ των Ρεπουμπλικανών’. Το 54% είπε ‘ο Τραμπ’.

Αυτό ήταν το παράδειγμα προς αποφυγή, που ανέφερε το βιβλίο με τις οδηγίες του CDC για το πώς διαχειρίζεσαι μια κρίση που έχει στο επίκεντρο θέμα δημόσιας υγείας. Το 2001 οι ΗΠΑ στάθηκαν τυχερές, καθώς οι επιθέσεις με άνθρακα σταμάτησαν. Και το πρόβλημα εξαφανίστηκε. Το 2020 οι ΗΠΑ κάνουν τα ίδια λάθη. Όπως καταλήγει το video του Vox, δεν είναι το ίδιο τυχερές.

Δείτε σε πραγματικό χρόνο την εξέλιξη των κρουσμάτων