Η ΚΑΣΣΑΝΔΡΑ, ΤΡΑΝΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΡΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΡΙΑ, ΠΑΙΖΕΙ ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΕΝΑΝ ΡΟΛΟ ΙΔΙΟ ΜΕ ΤΗ ΖΩΗ ΤΗΣ

«Όταν θα έχετε κόψει όλα τα δέντρα και θα έχετε σκάψει όλα τα βουνά, όταν θα έχετε αναλύσει όλα μας τα όνειρα, δεν θα σας έχει μείνει τίποτα άλλο να διαλύσετε. Η Γη θα είναι τότε μια χωματερή, ένα τεράστιο διεμφυλικό σώμα, διαμελισμένο και ρημαγμένο. Τα σώματα των αποικιοκρατών και τα σώματα σας, αγαπητοί ψυχαναλυτές, θα θαφτούν μαζί με τα τρανς όργανα που θα έχετε αποσπάσει από εμάς. Αλλά τα όργανα που δεν έχουμε δεν θα μπορέσουν ποτέ να θαφτούν. Τα ουτοπικά μας όργανα θα ζουν αιώνια. Θα είναι οι μαχητές των συνόρων».

Ο Πολ Πρεθιάδο στο βιβλίο του «Είμαι το τέρας που σας μιλά» (εκδόσεις Αντίποδες) έγραψε αυτή την πολιτική ελεγεία για τα τρανς σώματα, στηλιτεύοντας με οξυδέρκεια τον τρόπο που η κυρίαρχη ψυχιατρική για δεκαετίες τα παθολογικοποίησε, συνηγορώντας στη διατήρηση της έμφυλης τάξης πραγμάτων, στην ακαμψία του έμφυλου δυισμού, εξωθώντας τα τρανς άτομα στο περιθώριο, αποκλείοντας τα από τη δυνατότητα να υπάρχουν με όρους αξιοβίωτους. Δεν είμαστε ακριβώς εκεί σήμερα. Έχουν γίνει βήματα προόδου, πολύ πιο δειλά απ’ ότι θα έπρεπε, πολύ λιγότερο θαρραλέα και επανορθωτικά σε σχέση με το μέγεθος της πληγής που προκλήθηκε από την παγιωμένη τρανσφοβία, πολύ πιο αργοπορημένα σε σχέση τα αστραπιαία περάσματα όλων μας από τον πλανήτη και την ανάγκη να ζήσουμε τη μοναδική ζωή μας, όπως θέλουμε.

Είναι Ιούνιος, μήνας ΛΟΑΤΚΙ+ περηφάνιας, θα έπρεπε να είναι κάθε μήνας αλλά ας πούμε ότι αποτελεί έναν ημερολογιακό κόμβο για να ακονίζεται η μνήμη, μνήμη επωδυνότητας που σμιλεύτηκε στο μαρτυρολόγιο της πατριαρχικής ετεροκανονικότητας, μα και μνήμη διεκδίκησης ισότητας, αξιοπρέπειας, ελευθερίας. Χιλιάδες ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα και σύμμαχοι σήμερα θα είναι στο δρόμο, με θυμό για τις διακρίσεις, για την ομοφοβική και τρανσφοβική βία, για τη Zackie Oh που δολοφονήθηκε βάναυσα και όλοι οι δολοφόνοι της κυκλοφορούν ελεύθεροι, για τη Δημητρ@ της Λέσβου που πέθανε εγκαταλελειμμένη, για τους ΛΟΑΤΚΙ+ έφηβους που υποφέρουν από το bulling, για την τρανς γυναίκα που δέχτηκε τρανσφοβική επίθεση μόλις πριν λίγες μέρες στο Πεδίο του Άρεως, για τη στέρηση του δικαιώματος στο γάμο και την τεκνοθεσία. Με χαρά για κάθε κερδισμένη στιγμή ορατότητας, κοινοτισμού, αναπολογητικότητας και γιορτής.

Ανάμεσα τους θα είναι και η Κασσάνδρα, πιο ορατή και πιο περήφανη από ποτέ. Η Κασσάνδρα είναι μια τρανς μετανάστρια από τη Συρία με παλαιστινιακό διαβατήριο.

Η Κασσάνδρα που ζει 15 χρόνια στην Ελλάδα κι έμαθε πολύ γρήγορα τη γλώσσα αλλά δεν είναι μέρος της πολιτειακότητας, αφού δεν έχει πρόσβαση στην ιθαγένεια, χρειάστηκε να κάνει διάφορες δουλειές για να επιβιώσει. Κατόρθωσε, όμως, φέτος να κάνει αυτό που ονειρευόταν επαγγελματικά. Να παίξει στο θέατρο. Είναι η πρωταγωνίστρια της θεατρικής παράστασης Trans – port σε κείμενο της Ειρήνης Δερμιτζάκη και σκηνοθεσία του Δημήτρη Καρατζιά. Παίζεται αυτές τις μέρες στο Vault και λαμβάνει θερμή υποδοχή από το κοινό. Με αυτή την αφορμή συναντηθήκαμε το προηγούμενο Σάββατο. Κάτσαμε σ’ ένα καφέ στα Εξάρχεια που είχα στο μυαλό μου ως ήσυχο. Δίπλα μας κάθισε ένας τύπος που σε λίγα λεπτά, αδιαφορώντας για όλους τους υπόλοιπους θαμώνες, διέλυσε με μια βαριά, δυνατή κι επιδεικτική φλυαρία κάθε προοπτική ήρεμης συνομιλίας. Φύγαμε κι αφού διασχίσαμε την τουριστική πολυκοσμία, καταλήξαμε σ’ ένα παγκάκι στην οδό Δερβενίων κάτω από ένα δέντρο που μας έραινε αδιάκοπα με μικροσκοπικά πρασινοκίτρινα άνθη. Εκεί μπορέσαμε όντως να κουβεντιάσουμε χωρίς άγχος και περισπασμούς.

Κάποια στιγμή κοντοστάθηκε ένα νεαρό κορίτσι: «Συγνώμη, δε θέλω να ενοχλήσω. Θέλω μόνο να σας πω ότι τα μαλλιά σας έχουν γεμίσει με λουλουδάκια και είστε υπέροχες» είπε και κάπως έτσι μια απρόσμενη αναλαμπή τρυφερότητας εξαΰλωσε το πρωινό τοξικό στρίμωγμα. Επιλέγω να διηγηθώ αυτό το στιγμιότυπο γιατί εσωκλείει τις αντίρροπες τάσεις στην καθημερινότητα μιας θηλυκότητας, το τι σημαίνει να συρρικνώνεσαι και να ανακτάς πάλι την υπόσταση σου.

«Χρειάζονται περισσότερο χώρο οι θηλυκότητες» σχολίασε η Κασσάνδρα. Σίγουρα. Κι αυτός ο ψηφιακός χώρος σήμερα είναι δικός της για να πει την ιστορία της:

Γεννήθηκα στη Συρία. Ο πατέρας μου ήταν παλαιστίνιος πρόσφυγας. Γνωρίστηκαν με τη μητέρα μου στη Συρία και παντρεύτηκαν. Έπειτα χώρισαν και ο πατέρας μου πήγε στο Κουβέιτ. Όταν έφτασε η στιγμή να γραφτώ στο Λύκειο, με έστειλαν στο Κουβέιτ να μείνω μαζί του. Στην πραγματικότητα με ανάγκασαν να πάω εκεί, να φοιτήσω σε ένα σχολείο μόνο με αγόρια για να γίνω κι εγώ αγόρι. Οι γονείς μου είχαν καταλάβει ήδη από τότε που ήμουν 14 ετών ότι ήμουν έτοιμη να βγω έξω με γυναικεία ρούχα. Ήμουν ένα απόλυτα θηλυκό πλάσμα, που έπαιρνε τα ρούχα της ξαδέρφης του, έκανε μιμήσεις, χόρευε. Όσο μεγάλωνα, φούντωνε η ανησυχία τους, γίνονταν πιο αυστηροί και περιοριστικοί μαζί μου. Γι’ αυτό η μητέρα μου αποφάσισε να με στείλει στο Κουβέιτ. Πέρασα τρία πολύ δύσκολα χρόνια εκεί. Κλείστηκα και πίεζα τον εαυτό μου να καταφέρω να γίνω αγόρι. Τώρα μπορώ να τα πω αυτά γιατί πέρασαν χρόνια και δούλεψα εσωτερικά για να τα ξεπεράσω.

Ο μοναδικός άνθρωπος που με καταλάβαινε κι είχαμε στενή σχέση ήταν η γιαγιά μου αλλά πέθανε. Δεν ξέρω αν θα ακουστεί μεταφυσικό, όμως, όταν τελείωσε το Λύκειο και σκεφτόμουν να πάω στη Δαμασκό να σπουδάσω θέατρο που ήταν το όνειρο μου, είδα στον ύπνο μου τη γιαγιά μου να μου λέει «μην πας εκεί». Και δεν πήγα. Στο μεταξύ η μητέρα μου είχε ξαναπαντρευτεί κι είχε φύγει στην Ελλάδα. Με προσκάλεσε να πάω. Σκέφτηκα ότι θα είχα μια ευκαιρία να ξεφύγω από την καταπίεση που βίωνα στο Κουβέιτ και να κάνω μια καινούργια αρχή σ’ ένα μέρος που δε με γνώριζε κανείς. Έφτασα στην Ελλάδα και σύντομα φάνηκε η απόσταση που μας χώριζε με τη μητέρα μου. Δεν τα βρήκαμε. Ήθελα να σπουδάσω θέατρο αλλά δεν ήξερα τη γλώσσα και δεν είχα αυτοπεποίθηση. Ξεκίνησα να μαθαίνω ελληνικά, πέρασα στο ΤΕΙ φωτογραφίας κι έμενα στη φοιτητική εστία. Ωστόσο, εξακολουθούσα να ζω μαζεμένη, να μη νιώθω άνετα γιατί είχα απορρίψει την ταυτότητα μου. Παράτησα τη σχολή, πήγα σ’ ένα νησί να δουλέψω σεζόν και ξεκίνησα μια διαδρομή εσωτερικής αναζήτησης.

Το θέμα είναι ότι κάποιοι φίλοι μου που ζουν σε άλλη χώρα έχουν πάρει ήδη υπηκοότητα, ενώ εγώ που είμαι 15 χρόνια στην Ελλάδα, όχι γιατί είναι πιο σκληρή και αποτρεπτική η στρατηγική ένταξης εδώ.

Ήταν η περίοδος που ξεκίνησε ο πόλεμος στη Συρία. Δε μπορούσα να το χωνέψω με τίποτα. Είχα πάει το 2010 τελευταία φορά κι όλα φαίνονταν κανονικά. Δεν πήγαινε το μυαλό σου ότι θα ξεσπάσει πόλεμος. Ήταν ένα σοκ για μένα που βάρυνε μέσα μου μαζί με τα υπόλοιπα. Έβλεπα τους φίλους και τις φίλες μου να έρχονται από τη θάλασσα ως πρόσφυγες και δεν ήξερα πώς να το διαχειριστώ. Ταυτίστηκα με αυτό που συνέβαινε. Ακολούθησα μια παρέα κι έφυγα μαζί τους για την Ευρώπη. Θεωρούσα ότι κάπου αλλού ίσως να ήταν πιο εύκολο να κάνω coming out. Πήγα στην Ολλανδία. Ενώ ήταν πιο υποστηρικτικά από εδώ, η γλώσσα, ο καιρός, με δυσκόλεψαν. Αποφάσισα να επιστρέψω στην Ελλάδα. Μέτραγε για μένα που ένιωθα πιο οικεία για να βρω μια άκρη. Το θέμα είναι ότι κάποιοι φίλοι μου που ζουν σε άλλη χώρα έχουν πάρει ήδη υπηκοότητα, ενώ εγώ που είμαι 15 χρόνια στην Ελλάδα, όχι γιατί είναι πιο σκληρή και αποτρεπτική η στρατηγική ένταξης εδώ.. Έφτιαξα το βιογραφικό μου και με προσέλαβαν σε μια ΜΚΟ στη Λέρο αρχικά. Ήταν ωραία γιατί δούλευα με παιδιά. Οι γονείς τους παρότι είχαν συντηρητικές απόψεις, επειδή διαπίστωναν ότι τα παιδιά περνούσαν καλά μαζί μου, σταδιακά με εμπιστεύτηκαν. Όποτε μπορούσα έκανα κάποια μαθήματα χορού και performance για να βρω εργαλεία να εκφραστώ. Κάποια στιγμή αισθάνθηκα έτοιμη να προχωρήσω σε φυλομετάβαση. Η πραγματική μετάβαση ήταν εσωτερική, να καταλάβω και να αγαπήσω εμένα γιατί είχα περάσει από το στάδιο της απόρριψης και παραμέλησης εαυτού. Βαθιά μέσα μου, όμως, ήξερα τι ήμουν. Μετά έγινε και εξωτερικά. Πολλοί άνθρωποι δεν κατανοούν τι σημαίνει τρανς βίωμα. Αν δε μπορούσα να κάνω τη μετάβαση μέσα μου, δε θα μπορούσα να κάνω το βήμα έξω. Λειτούργησε απελευθερωτικά. Τώρα αγκαλιάζω την εικόνα μου.

Δεν είναι εύκολη διαδικασία η φυλομετάβαση. Απαιτεί χρήματα, ενώ – κατά την άποψη μου – θα έπρεπε όλες οι ιατρικές πράξεις και οι αντίστοιχες θεραπείες να γίνονται δωρεάν. Εγώ δεν είχα την οικογένεια μου στο πλευρό μου, έφτιαξα μια άλλη οικογένεια επιλογής. Ζήτησα βοήθεια και μου την έδωσαν. Γραφειοκρατικά έχω βέβαια αρκετά προβλήματα. Δε μπορώ να αλλάξω την ταυτότητα μου στο βαθμό που δεν έχω ελληνική ιθαγένεια. Γι’ αυτό αποφεύγω να έρχομαι σε επαφή με τις δημόσιες υπηρεσίες, αφού σχεδόν πάντα έρχομαι σε άβολη θέση. Έχω στο μυαλό μου να δώσω εξετάσεις για να πάρω ιθαγένεια. Είναι δαπανηρό αλλά θα προσπαθήσω να το κάνω. Δε μ’ αρέσει που ενώ ζω σε αυτή τη χώρα, είμαι μέρος της κοινωνίας εντούτοις δεν έχω φωνή, δεν επιτρέπεται να έχω άποψη, δεν έχω δικαιώματα. Και στο εργασιακό κομμάτι υπάρχει μεγάλο πρόβλημα. Δε γίνεται η σεξεργασία να θεωρείται μονόδρομος για τα τρανς άτομα. Δε είναι κακό αν κάποια το επιλέξει αλλά αν επιλέξει κάτι άλλο, πρέπει να έχει την ευκαιρία να το ακολουθήσει.

Για παράδειγμα και το να θες να συναναστρέφεσαι μια τρανς γυναίκα στο ερωτικό ή ακόμα και στο φιλικό επίπεδο μόνο στα κρυφά και ποτέ ανοιχτά, είναι επίσης κακοποιητικό. Οπωσδήποτε ο φεμινισμός πρέπει να συμπεριλαμβάνει και το τρανς βίωμα.

Η έμφυλη βία ξεκινάει από το σπίτι. Εγώ έχω δεχτεί βία από το σπίτι μου και μετά πήγε να συμβεί σε μια σχέση. Το αντιλήφθηκα νωρίς και ξέφυγα. Ταυτόχρονα, όμως, δυσκολεύτηκα να βρεθώ σε σχέση, αν και αναζητώ τη συντροφικότητα. Πολλές φορές ζούμε σε κακοποιητικές καταστάσεις που δεν τις αναγνωρίζουμε ως τέτοιες, κι εγώ πολλά πράγματα τα κατάλαβα στην πορεία. Για παράδειγμα και το να θες να συναναστρέφεσαι μια τρανς γυναίκα στο ερωτικό ή ακόμα και στο φιλικό επίπεδο μόνο στα κρυφά και ποτέ ανοιχτά, είναι επίσης κακοποιητικό. Οπωσδήποτε ο φεμινισμός πρέπει να συμπεριλαμβάνει και το τρανς βίωμα. Είναι πολύ στενάχωρο να βλέπεις cis γυναίκες που δηλώνουν φεμινίστριες να εκπέμπουν εχθρότητα απέναντι σε τρανς γυναίκες. Χάνεται η ουσία του φεμινισμού. Μια τρανς γυναίκα είναι πιθανό να χρειαστεί να τονίσει περισσότερο τη θηλυκή της ταυτότητα για να την διεκδικήσει. Δε πρέπει να ξενίζει αυτό τις cis γυναίκες. Είμαστε μαζί στη μάχη ενάντια στην πατριαρχία. Γενικότερα χρειάζονται παραπάνω χώρο οι θηλυκότητες, πάντα ένας άνδρας καταλαμβάνει το χώρο. Συμβαίνει συνέχεια και παντού και είναι καταπιεστικό. Δε βγαίνω να πω «είμαι ακτιβίστρια» γιατί το κάνω αυτό κάθε στιγμή. Είναι πολιτική η ύπαρξη μου. Μόνο που είμαι στο δρόμο έξω έτσι είναι πολιτική πράξη. Κάθε μέρα είναι ακτιβισμός και η παρουσία μου στο Pride πέρσι, όπως και φέτος έχει αυτό το πρόσημο.

Πρώτη φορά που έχω κεντρικό ρόλο σε παράσταση και μάλιστα σε ζήτημα που με αφορά πολύ. Επικεντρώνεται στην τρανς ταυτότητα και τη μετανάστευση. Το λάτρεψα το έργο και γι’ αυτό πιστεύω το έβγαλα γρήγορα. Σκέψου ότι είμαι αυτοδίδακτη. Δεν παίζω στην πραγματικότητα, βγάζω την αλήθεια μου που έβραζε καιρό μέσα μου. Ελπίζω να έχει και συνέχεια. Θέλω πολύ να κάνω θέατρο και κινηματογράφο, γενικά είμαι ανοιχτή για καινούργιες προτάσεις στη ζωή μου, θέλω να έχουν ευκαιρίες οι τρανς γυναίκες. Να ανοίξει ο δρόμος και για άλλα άτομα και όχι μόνο σε ρόλους τρανς ατόμων. Είμαι πολύ χαρούμενη, όμως, με όλο αυτό που έχει γίνει. Τελειώνει η παράσταση, ακούω το χειροκρότημα, κατεβαίνω από τη σκηνή και αναρωτιέμαι «όντως;». Ήταν ένα όνειρο που το είχα ξεχάσει. Το βλέπω σαν διαβατήριο για την τέχνη και συμβολικά, επειδή δεν έχω διαβατήριο. Συγκροτεί κι αυτό ένα προνόμιο, το να έχεις γεννηθεί στην Ευρώπη και να έχεις ευρωπαϊκό διαβατήριο, γιατί εγώ εξαντλώ τις δυνάμεις μου προσπαθώντας να αποκτήσω διαβατήριο που είναι τεράστια σπατάλη ενέργειας και μεγάλο στρες.

Η φυλομετάβαση με δυνάμωσε. Μπορώ να βγάλω την αλήθεια μου, να επικοινωνήσω, γιατί ξέρω πια ότι έχω δικαίωμα να υπάρχω, κατάλαβα ότι είναι σημαντικό να οικειοποιηθώ την ταυτότητα μου που τόσα χρόνια με έπνιγε η αγωνία να την κρύψω.

Ζω με ένα άγνωστο αύριο αλλά είμαι καλά τώρα και προσπαθώ να βρω τα πατήματα μου. Μετά από τόσα χρόνια τώρα νιώθω ότι ξεκίνησε η ζωή μου. Ζούσα φυλακισμένη μέσα μου, φοβόμουν μη καταλάβουν ότι είμαι θηλυκότητα κι όλα έγιναν χειρότερα γιατί αυτό δεν κρύβεται. Από τη στιγμή που πήρα την απόφαση, βγήκα έξω κι είπα «είμαι η Κασσάνδρα», όλα απέκτησαν νόημα. Πριν δεν ήθελα να υπάρχω γιατί δεν ήθελε η κοινωνία να με αποδεχτεί. Αποτραβήχτηκα και ζούσα δυστυχισμένη. Η φυλομετάβαση με δυνάμωσε. Μπορώ να βγάλω την αλήθεια μου, να επικοινωνήσω, γιατί ξέρω πια ότι έχω δικαίωμα να υπάρχω, κατάλαβα ότι είναι σημαντικό να οικειοποιηθώ την ταυτότητα μου που τόσα χρόνια με έπνιγε η αγωνία να την κρύψω. Σίγουρα έχω υποστεί τρανσφοβικά περιστατικά αλλά πιο πολύ πληγώνει η γενική πεποίθηση που δε σου επιτρέπουν να ζεις όπως σ’ αρέσει. Σε θέλουν στο σκοτάδι. Τώρα λέω όχι, θέλω να είμαι στο φως. Αυτό μου δίνει την αυτοπεποίθηση και το θάρρος να αντιμετωπίζω όσα συμβαίνουν στο δρόμο. Πάντα υπήρχαμε και θα υπάρχουμε.