ΕΣΗΕΑ: Διημερίδα για τη στήριξη του Τύπου στην εποχή της κρίσης

Του Χρήστου Ν. Ε. Ιερείδη

Οι εφημερίδες θα πάψουν να υπάρχουν όταν εξαλειφθούν οι δημοσιογράφοι και ο πυρήνας της εργασίας τους, δηλαδή η έρευνα, η διασταύρωση των ειδήσεων, το αξιόπιστο ρεπορτάζ, ήταν η διαπίστωση στην οποία συνέκλιναν θεωρήσεις και απόψεις ομιλητών στον δεύτερο κύκλο εργασιών της διημερίδας «Η στήριξη εφημερίδων και περιοδικών στην εποχή της κρίσης» που διοργάνωσε το μορφωτικό ίδρυμα της ΕΣΗΕΑ.

Στις Κασσάνδρες που μιλούσαν διαχρονικά για την εξαφάνιση του Τύπου, με αφορμή την ανα εποχή εμφάνιση κάποιου νέου Μεσου Επικοινωνίας, οι οποίες όμως διαψεύστηκαν απο την ανθεκτικότητα του Τύπου, αναφέρθηκε ο Πέτρος Παπακωνσταντίνου της Καθημερινής προτείνοντας για την «επόμενη μέρα» των εφημερίδων το μοντέλο του μη κερδοσκοπικού Τύπου, «μοντέλο που πρωτοεμφανίστηκε το 1846 με την ίδρυση του πρακτορείου Associated Press και αργότερα απο τον Guardian» και σε συνδυασμό με κρατική υποστήριξη, κατά το γαλλικό μοντέλο που πρότεινε ο Νικολά Σαρκοζί το 2007.

«Οι δομές του Τύπου διατηρούνται στον χρόνο και αυτές είναι η αναζήτηση και η ανάδειξη της είδησης, η σε βάθος παρουσίαση τους, η ηθική και η δεοντολογία» σημείωσε ο Τζιμ Μπουμέλα, επίτιμος ταμίας της Διεθνούς Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων και πρώην πρόεδρος της, συνεκτιμώντας όμως τα νέα δεδομένα που εμφανίζονται στο χώρο και επιταχύνουν τις διαδικασίες συμπλήρωσε πως ο Τύπος πρέπει να δείξει προσαρμοστικότητα. Μίλησε για υβριδικά μοντέλα ΜΜΕ, εκείνα δηλαδή που συνδυάζουν τις θεμελιώδεις αρχές του επαγγέλματος και τις νέες τεχνολογικές εξελίξεις υπογραμμίζοντας ότι «ο δημοσιογραφικός κλάδος πρέπει να αισθάνεται άνετα στο νέο οικοσύστημα των ΜΜΕ», επισημαίνοντας επίσης ότι «η καλή δημοσιογραφία κοστίζει», κόντρα στην αναπτυσσόμενη τάση απαξίωσης του επαγγέλματος όπως αυτή αποτυπώνεται, τουλάχιστον στην Ελλάδα, στις συρρικνωμένες απολαβές των εργαζόμενων στον Τύπο. Τόνισε δε ότι «τα νέα στο facebook είναι ειδήσεις όπως νομίζει ότι έτσι είναι το facebook» και μετέφερε την αμερικανική εμπειρία σύμφωνα με την οποία η ανάδειξη του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ προκάλεσε έξαρση των ψευδών ειδήσεων εξαιτίας των οποίων σημαντική μερίδα της κοινής γνώμης στράφηκε σε παραδοσιακά έντυπα όπως οι New York Times και ο Guardian που είδαν τις συνδρομές τους να πολλαπλασιάζονται.

Η κρίση στα ΜΜΕ με την ευρεία έννοια έχει δύο όψεις και την ένδειξη έδωσε με στοιχεία ο διευθυντής του Εθνους, Μάνος Χωριανόπουλος: «Η εμπιστοσύνη στο περιεχόμενο των εφημερίδων και των επίσημων ενημερωτικών ιστοσελίδων αυξήθηκε κατά 6% στην προηγούμενη εξαετία, ενώ ταυτοχρόνως τα social media έχασαν το 2% της αξιοπιστίας τους, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα σε 28 χώρες του παγκόσμιας εμβέλειας οργανισμού Edelman που διενεργεί έρευνες στο χώρο της Επικοινωνίας και του Μάρκετινγκ. Επτά στους δέκα εκφράζουν έντονη ανησυχία για τη χρήση των fake news ως όπλων και την ίδια στιγμή το 63% των ερωτηθέντων υποστηρίζει ότι δεν είναι εύκολο να ξεχωρίσει μια πραγματική είδηση από μια ψεύτικη». Η επιστροφή στα βασικά, δηλαδή, δεοντολογία, ρεπορτάζ, διασταύρωση της είδησης και όχι εξ αποστάσεως δημοσιογραφία είναι για τον διευθυντή του Έθνους τα στοιχεία που πρέπει να διαθέτει ο δημοσιογράφος στο μέλλον.

Εξέφρασε δε την πεποίθηση ο διευθυντής του Έθνους ότι, αν και τα στοιχεία αυτά προβληματίζουν την δημόσια σφαίρα, αφήνουν χαραμάδα αισιοδοξίας ότι οι δημοσιογράφοι θα μπορέσουν να δομήσουν ξανά σχέση εμπιστοσύνης με τους πολίτες «και θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι για αυτό στην Ελλάδα».

Το ίντερνετ είναι το νέο χαρτί για τις εφημερίδες, υποστήριξε ο Γιώργος Παπαγεωργίου (Πρώτο Θέμα- ΕΡΤ), εξέφρασε την πεποίθηση ότι «η καλή δημοσιογραφία δεν χάνεται στο ποτάμι της ενημέρωσης» και πρότεινε «οι δημοσιογράφοι να επενδύσουμε στην αξιοπιστία μας και την αναγνωρισιμότητα μας» ως μέτρο αντίστασης στη ρομποτική δημοσιογραφία (των αλγοριθμικών άρθρων) που αναπτύσσουν διαδικτυακές πλατφόρμες όπως η Amazon.

Οι εφημερίδες, ως πυλώνας της Δημοκρατίας, χρειάζεται να τυγχάνουν πολιτειακής υποστήριξης, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ένωσης Συντακτών Κύπρου, Γιώργο Φράγκο αποσαφηνίζοντας ότι από κρατική αρωγή δεν πρέπει να επωφελείται η κορυφή της πυραμίδας των ΜΜΕ, δηλαδή οι εκδότες εφημερίδων- περιοδικών και οι ιδιοκτήτες ραδιοτηλεοπτικών επιχειρήσεων, αλλά να διοχετεύεται στη βάση της, δηλαδή τους εργαζόμενους. Μεταφέροντας την εμπειρία της κυπριακής πραγματικότητας, όπως αυτή διαμορφώθηκε έπειτα από μακρόχρονες συζητήσεις με τους εμπλεκόμενους φορείς, κύκλους επαφών με τα κόμματα- που συναίνεσαν- ανέφερε μεταξύ άλλων μέτρων στήριξης που συναποτελούν ένα ενιαίο πλέγμα για τον Τύπο και τα ΜΜΕ, ότι καθένα από τα μέλη της Ένωσης Συντακτών Κύπρου επιδοτείται με 1.000 ετησίως, ότι οι επιχειρηματίες δραστηριοποιούνται αποκλειστικά στον κλάδο των ΜΜΕ και δεν έχουν άλλη, διαφορετική, δραστηριότητα καθώς ενισχύονται οικονομικά και πως όλες οι πλευρές έχουν συμφωνήσει σε επιδοτούμενα επιμορφωτικά προγράμματα των επαγγελματιών του χώρου (βρίσκονται σε αναζήτηση χορηγών στην Κύπρο).

Για τον Τάσο Φωκιανίδη, πρώην πρόεδρο της ΕΣΗΕΜΘ, το δημοσιογραφικό επάγγελμα βρίσκεται σε φάση μετάβασης και όχι εξαφάνισης και στην υπό διαμόρφωση συνθήκη, «αξιόπιστα ΜΜΕ είναι εκείνα που θα αναπτύξουν πλούτο ποιοτικού περιεχομένου με χαρακτηριστικά ανθεκτικότητας».