Γιάννης Σακαρίδης: “Η μικρού μήκους ταινία είναι ένα υπέροχο, αυτόνομο είδος τέχνης”

Το φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους στη Δράμα πάντα αποτελούσε ένα από τα σημαντικότερα διεθνώς για το είδος του, και προφανές σημείο αναφοράς για την εγχώρια κινηματογραφική βιομηχανία– όμως τα τελευταία χρόνια κάτι έχει αλλάξει.

Από την οπτική ταυτότητα που το τοποθετεί μέσα σε μια σαφώς πιο μοντέρνα διεθνή αισθητική, μέχρι μέσα, στο βάθος, στην ουσία, στην καρδιά του ζητήματος. Το φεστιβάλ Δράμας ανασκουμπώθηκε, όρισε εκ νέου το focus του, δομήθηκε από την αρχή και τα αποτελέσματα –αν κρίνουμε από την περσινή διοργάνωση– ήταν θριαμβευτικά θετικά.

Με πολύ πιο εστιασμένη και καλλιτεχνική επιλογή και με νέα σπουδαστικά τμήματα που αναδεικνύουν τις δουλειές νέων δημιουργών, η νέα εποχή της Δράμας ραφινάρει ένα έτσι κι αλλιώς μοναδικό experience για κάθε άνθρωπο που αγαπάει το σινεμά. Κι όλα αυτά σε μια Ελλάδα που διαθέτει μια απίστευτη γενιά σκηνοθετών που, για τον όποιο λόγο, δημιουργούν σπουδαίο σινεμά σε αυτή την φόρμα.

Μια φόρμα που έχει τις δικές της ευαισθησίες, τις δικές της ανάγκες και τα δικά της αριστουργήματα. Το μικρού μήκους ανέκαθεν υπήρξε παρεξηγημένο (για πολύ κόσμο πάντα εθεωρείτο απλώς «πρόβα» για τις «κανονικές» ταινίες που θα έρθουν μετά) όμως κάθε χρόνο στη Δράμα θα δούμε πολλές ταινίες που σβήνουν κάθε τέτοια υπόνοια.

Καθώς λοιπόν το 45ο φεστιβάλ Δράμας ξεκινά, διαρκώντας από τις 5 ως τις 11 Σεπτεμβρίου, ρωτήσαμε τον καλλιτεχνικό διευθυντή και σκηνοθέτη Γιάννη Σακαρίδη (Amerika Square) για να μάθουμε τα πάντα για τη φετινή διοργάνωση: Γιατί ήρθε νωρίτερα, ποια η σχέση της με την τοπική κοινότητα, πότε θα προβληθούν οι ταινίες στην Αθήνα και πού θα έχει την ευκαιρία ο κόσμος να παρακολουθήσει τα βραβευμένα έργα.

Πώς κρίνεις με την απόσταση του χρόνου, την περσινή διοργάνωση;

Ήταν καθοριστική για τη πορεία και τους στόχους που θέσαμε. Μια νέα σελίδα, που γράφτηκε με τις ταινίες και την εκπληκτική ατμόσφαιρα που είχε το φεστιβάλ. Πέρυσι δουλέψαμε μήνες για την καινούργια μας ταυτότητα που σαν αποτέλεσμα είχε να γίνει μια μεγάλη εσωτερική αναζήτηση.

Ήταν μια νέα σελίδα για το Φεστιβάλ, τι θετικό κρατάτε ως διοργάνωση και τι επιλέγετε να αλλάξετε;

Κρατάμε τα περισσότερα, κυρίως την εξωστρέφεια και τη μη γιγαντοποίηση του προγράμματος– επιμένουμε σε ένα σφιχτό, προσεκτικά επιλεγμένο πρόγραμμα, αντιπροσωπευτικό των τάσεων της ελληνικής μικρού μήκους ταινίας σήμερα. Και προσθέσαμε το Εθνικό Σπουδαστικό που θα είναι το νέο διαμάντι του φεστιβάλ, με head programmer τον Παναγιώτη Ιωσηφέλη.

Ποια ήταν η πιο θετική, η πιο πολύτιμη ανάμνηση από την περσινή διοργάνωση;

Θυμάμαι έντονα την ημέρα που παρά τη βροχή και τη μεταφορά σε κλειστή αίθουσα, απολαύσαμε την ομιλία του Στέφανου Ξενάκη για τις μικρές του ιστορίες και ως double bill στη ψυχολογία, αμέσως μετά, το cinema therapy με την ψυχοθεραπεύτρια Ντενίς Νικολάκου με αφορμή το ντοκιμαντέρ “Πώς να εκπαιδεύσεις έναν αντιήρωα” (How to train an antihero) σε σκηνοθεσία Γιάννη Μπλέτα και παραγωγή του Συλλόγου Γονέων & Κηδεμόνων Ατόμων με αυτισμό Ρεθύμνου.

Τι πρέπει να προσέξουμε φέτος;

Προτείνω να προσέξουμε αυτά που ο καθένας μας έχει περισσότερο ανάγκη ή επιθυμία να δει: το νέο Εθνικό Σπουδαστικό που έρχεται με ορμή από 15 σχολές από όλο τον κόσμο, το masterclass του Οικονομίδη, το Εθνικό Διαγωνιστικό που κλείνει 45 χρόνια φέτος, τα Διεθνή Διαγωνιστικά μας που επιμελήθηκαν ο Γιώργος Ζώης και ο Θανάσης Νεοφώτιστος, το pitching forum, το cinematherapy με τον Πάβελ Παβλικόφσκι στην Ταινιοθήκη.

Γιατί διοργανώνεται νωρίτερα το Φεστιβάλ σε σχέση με την παραδοσιακή του θέση στο τέλος του μήνα;

5-11 Σεπτεμβρίου γιατί τα Σχολεία και τα πανεπιστήμια είναι ακόμη σε διακοπές, και θέλουμε μαζί μας τα παιδιά. Ελπίζουμε να είναι καλύτερος και ο καιρός, αφού πλέον έχουμε 2 υπαίθριους χώρους προβολών και ημερήσιων εκδηλώσεων που είναι πολύ σημαντικοί για τον προγραμματισμό μας.

Για πρώτη φορά επίσης η διοργάνωση μεταφέρεται σχεδόν αμέσως μετά τη λήξη του φεστιβάλ (15-18 Σεπτεμβρίου) στην Αθήνα, στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος, ώστε να μην χαθεί η δυναμική του φεστιβάλ. Σαν μια προέκτασή της κύριας δράσης.

Πώς κρίνετε τη σχέση του Φεστιβάλ με την τοπική κοινότητα; Είναι κάτι που αγκαλιάζουν οι άνθρωποι της περιοχής;

Η τοπική κοινωνία αγαπάει το φεστιβάλ και ειδικά τα 2 τελευταία χρόνια έχει γεμίσει το θερινό σινεμά και τo Drive in. Φέτος έχουμε πολλούς εθελοντές που ήρθαν με μεγάλο ενθουσιασμό και αυτό κάτι δείχνει. Η Κινηματογραφική Σχολή του ΕΑΠ που θα εγκαινιαστεί το Φλεβάρη του 2023 είμαστε σίγουροι πως θα δώσει μεγάλη ώθηση όλο το χρόνο στη πόλη.

Φέτος βλέπουμε μια ακόμα νέα διαγωνιστική ενότητα. Πόσο σημαντικά είναι τα σπουδαστικά Διαγωνιστικά κατά την άποψή σας και γιατί ως Φεστιβάλ Δράμας αποφασίζετε να επενδύσετε σε αυτά;

Είναι πολύ σημαντικό το Εθνικό Σπουδαστικό σε σχέση με τη φιλοσοφία του φεστιβάλ. Είχαμε φέτος πολύ μεγάλη συμμετοχή με 100 και πλέον ταινίες από Έλληνες σπουδαστές. Το πολύ καλό επίπεδο των Ελληνικών Σπουδαστικών ταινιών το είχαμε διαπιστώσει τα τελευταία 2 χρόνια με τις συμμετοχές στο Διεθνές Σπουδαστικό.

Πώς κρίνεις το γεγονός πως στην Ελλάδα έχουμε τόσο… όχι απλά ταλαντούχα, γιατί δεν μιλάμε πλέον -μόνο- για ανερχόμενους δημιουργούς… αλλά θα πω επιτυχημένη, σπουδαία γενιά δημιουργών που δουλεύουν με τόση έμπνευση και επιτυχία στο μικρού μήκους. Κεκάτος, Νεοφώτιστος, Λέντζου, Κοτζαμάνη και τόσοι ακόμα, σκηνοθέτες με πολύ σημαντική καριέρα στο μικρού μήκους, με όνομα στα διεθνή φεστιβάλ βασισμένο σε αυτές τις ταινίες! Πού οφείλεται αυτό το φαινόμενο;

Δεν ξέρω ακριβώς να σου πω τους λόγους. Ξέρω σίγουρα ότι έχεις απόλυτα δίκιο ως προς το φαινόμενο. Και νομίζω πως ήταν καιρός πια η μικρού μήκους ταινία να πάρει τη θέση που της αξίζει, ως ένα υπέροχο, αυτόνομο είδος τέχνης. Επίσης είναι σίγουρο ότι οφείλουμε να το διαφυλάξουμε και να το στηρίξουμε για τις νέες γενιές που έρχονται. Είναι αξιοπρόσεκτο επίσης, το πόσες γυναίκες πια γυρίζουν μικρού μήκους. Πολύ περισσότερες απ’ όσες συναντάμε στην μεγάλου μήκους φόρμα.

Τι παραπάνω πιστεύεις μπορεί να κάνει η πολιτεία ή οι θεσμοί ώστε να στηριχθεί και περαιτέρω η τέχνη της μικρού μήκους και να φτάνει και στο κοινό; Λόγω του φορμάτ και της περιορισμένης εμπορικότητας των φιλμ αυτών, πολύ συχνά δεν γίνονται εύκολα διαθέσιμες. Ακούει κόσμος για σκηνοθέτες αλλά δεν είναι πάντα εύκολο να δει το έργο τους.

Σίγουρα θα μπορούσαν να δοθούν κίνητρα για τη διανομή των ταινιών μικρού μήκους στις αίθουσες αλλά και να χρησιμοποιούνται για εκπαιδευτικούς λόγους στα Σχολεία και στα πανεπιστήμια. Η εμπειρία μας έδειξε ότι είναι περισσότερο προσβάσιμες σε πλατφόρμες από τις ταινίες μεγάλου μήκους, ιδιαίτερα στη νέα γενιά που αποκτά μικρότερη χρονική ανεκτικότητα στις ταινίες! Φέτος οι βραβευμένες ταινίες μας θα προβληθούν στο ERTFLIX.

Υπάρχει κάποια ταινία μικρού μήκους που θεωρείς την αγαπημένη σου; Και γιατί;

Η “Σιγή των Ψαριών Όταν Πεθαίνουν” του Βασίλη Κεκάτου. Την είδα ως μέλος προκριματικής επιτροπής στο φεστιβάλ της Δράμας το 2018 και με συγκλόνισε. Δεν ήξερα φυσικά τον Βασίλη και τον έψαξα να δω ποιος είναι γιατί πίστεψα ότι είχα δει μια απο τις καλύτερες μικρού μήκους. Στη ταινία ακούγεται το “Όπου φυσάει ο άνεμος” που χαρακτηρίζει τον ήρωα και όπως έγραψε μια ψυχολόγος, «μας υπενθυμίζει πως το νόημα στη ζωή μας αν δεν το δώσουμε εμείς, θα το δώσουν άλλοι, και δεν υπάρχει πιο πραγματικός λόγος από αυτόν για να αποκτήσει κάποιος θάρρος και να εκτιμήσει τον εαυτό του ως τον πιο σημαντικό άνθρωπο στη ζωή του».

*Το 45ο φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους Δράμας, διοργανώνεται φέτος 5 ως 11 Σεπτεμβρίου. Το πρόγραμμα στη συνέχεια μεταφέρεται στην Ταινιοθήκη της Ελλάδας στην Αθήνα, 15 ως 18 Σεπτεμβρίου.