Το Cine Καλλιφόρνια εκπέμπει SOS

Βρίσκεται στη συμβολή των δρόμων Παλαμηδίου και Αντιπλοιάρχου Βλαχάκου, στην καρδιά της συνοικίας Αγίας Σοφίας του Πειραιά και αποτελεί σημείο συνάντησης και αναφοράς για τους κατοίκους και την αισθητική της περιοχής.

Ο λόγος για το Σινέ «Καλλιφόρνια», ένα σημαντικό κτίριο που κλέβει τη ματιά και τα ενδιαφέρον των περαστικών με τη δυναμική κυκλική απόληξη του όγκου του και την αρχιτεκτονική του.

Το ιστορικό κτίριο ανήκει στη γενιά όλων εκείνων των συνοικιακών κινηματογράφων που έγραψαν μοναδική ιστορία στην ψυχαγωγία των Ελλήνων του 20ού αιώνα. Είναι οι εποχές που κάθε συνοικία είχε χειμερινό αλλά και καλοκαιρινό σινεμά και η έβδομη τέχνη ήταν η απόλυτη ψυχαγωγία που άγγιζε τα όρια του θαύματος για τους ανθρώπους των χαμηλών οικονομικά τάξεων. Αυτά τα σινεμά στήριξαν και τη μεγάλη ελληνική κινηματογραφική παραγωγή των δεκαετιών του 1950 και του 1960 με τις χιλιάδες των εισιτηρίων που έκοβαν.

Τις τελευταίες δεκαετίες το Σινέ «Καλλιφόρνια», όπως και πολλά άλλα συνοικιακά σινεμά, παρήκμασε. Μέχρι σήμερα παραμένει σφραγισμένο, μολονότι φιλοξένησε εκτός των κινηματογραφικών ταινιών και σημαντικούς περιοδεύοντες θιάσους που έπαιξαν στη σκηνή του κωμωδίες και επιθεωρήσεις όπως η τελευταία του αείμνηστου Κώστα Χατζηχρήστου.

Το διήμερο 6 & 7 Νοεμβρίου έλαβαν χώρα δράσεις – με πρωτοβουλία της δημοτικής παράταξης «Πειραιάς για Ολους» με επικεφαλής τον Νίκο Μπελαβίλα- στον Πειραιά για τη διάσωσή του που σήμερα μοιάζει να είναι επιτακτικά συμβολική, αλλά και ουσιαστική. Στο πλαίσιο των δράσεων αυτών μίλησαν οι Νίκος Μπελαβίλας (Καθηγητής ΕΜΠ, Επικεφαλής «Πειραιάς για όλους»), η Μαρία Κατσαντώνη (Κοινωνική Σύμβουλος Ε’ Δημοτικής Κοινότητας), ο Χάρης Μιχαήλ (Αρχιτέκτονας) και ο Αγαπητός Αγαπητάκης (Εικαστικός, Αιθουσάρχης).

“Καλλιφόρνια” με δύο λ

Το Σινέ «Καλλιφόρνια» γράφεται με δυο ΛΑΜΔΑ γιατί έτσι το ήθελε ο ιδιοκτήτης του. Αυτό άλλωστε φαίνεται και σε μια παλιά φωτογραφία ζωγραφισμένο στην μετώπη της επιστέγασης του κυκλικού του όγκου.

Ο αρχιτέκτονας Χάρης Μιχαήλ στην ομιλία του στο διήμερο δράσεων ανεφερε χαρακτηριστικά πως η ιστορία του κτιρίου ξεκινά με την πορεία ζωής του ιδιοκτήτη του, Νικόλαου Μάμα, ως μετανάστη. Ο Νικόλαος Μάμας γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη και ήταν γιος του Αντωνίου Μάμα και της Αμαλίας, γερμανικής καταγωγής, η οποία πέθανε πρόωρα. Λόγω της απώλειας των γονιών του μεγάλωσε με τη θεία του Μαριγώ Μάμα. Στα δώδεκα του ο Μάμας έγινε ναυτικός. Στη συνέχεια ως λαθρεπιβάτης έφυγε για την Αμερική και εγκαταστάθηκε στην Καλιφόρνια.

Το 1912 έλαβε μέρος στους Βαλκανικούς πολέμους ως εθελοντής. Το 1924, έχοντας πια αποκτήσει μεγάλη περιουσία, επέστρεψε από την Αμερική και εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα. Στον Πειραιά κατασκεύασε αυτό που σήμερα θα ονομάζαμε «πολυχώρο» – ένα κινηματοθέατρο με καταστήματα στο ισόγειο, το Σινέ «Καλλιφόρνια», τιμώντας τον τόπο που διέπρεψε ως μετανάστης, τη μακρινή ακτή των δυτικών ΗΠΑ. Με διαθήκη του κληροδότησε το συγκρότημα Καλλιφόρνια στην κοινότητα Γαλαξιδίου. Απεβίωσε στις 19 Δεκεμβρίου του 1941 στον Πειραιά και ενταφιάστηκε στο Γαλαξίδι.

Το Σινέ «Καλλιφόρνια» κτίστηκε σχεδόν ταυτόχρονα με άλλους συνοικιακούς κινηματογράφους στις τρεις προσφυγικές συνοικίες, την Κοκκινιά, το Κερατσίνι και τη Δραπετσώνα. Πέρασαν 20 χρόνια με αδιάκοπη λειτουργία και διαμόρφωση μιας ολόκληρης συνοικίας αφού υπήρξε σήμα κατατεθέν μιας ολόκληρης εποχής αλλά και τοπόσημο για την ευρύτερη περιοχή.

Το τραγικό ατύχημα με τους 8 νεκρούς

Στις 19 Μαρτίου 1950 έγινε γνωστός στο πανελλήνιο με ένα δυσάρεστο περιστατικό. Μια φωτιά που ξέσπασε στην καμπίνα προβολής προκάλεσε πανικό στην αίθουσα με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 8 άτομα και να τραυματισθούν 26 στην προσπάθειά τους να βγουν έξω. Ανάμεσα στους νεκρούς κι ένα παιδί 8 μηνών.

Το ατύχημα έγινε Κυριακή και μέσα στον κινηματογράφο βρίσκονταν 450 θεατές, κυρίως γυναικόπαιδα. Την ημέρα της πυρκαγιάς οι μηχανικοί προβολής απεργούσαν και τη μηχανή χειρίζονταν ο ιδιοκτήτης του κινηματογράφου και ο βοηθός μηχανικός Ν. Κούτης.

Ένας μικρός κτιριακός «Τιτανικός» της εποχής σε προδιαγραφές ασφαλείας

Ο κινηματογράφος μόλις είχε εισβάλει δυναμικά στον τομέα της αναψυχής ενώ, ένα χρόνο πριν, στον κεντρικό Πειραιά είχε κάνει πρεμιέρα η πρώτη ομιλούσα ταινία. Το Πασαλιμάνι ήταν γεμάτο από κινηματοθέατρα και φαίνεται ότι είχε έρθει η ώρα για τους περιφερειακούς κινηματογράφους.

Το Σινέ «Καλλιφόρνια» είναι ένα σημαντικό κτίριο αρχιτεκτονικά αλλά και στατικά, αν φανταστεί κανείς ότι το έτος ολοκλήρωσης και λειτουργιάς του είναι το 1931 και είναι κατασκευασμένο από οπλισμένο σκυρόδεμα (μπετόν – αρμέ). Κλέβει τη ματιά και το ενδιαφέρον των περαστικών με τη δυναμική κυκλική απόληξη του όγκου του στη συμβολή των οδών που το περιβάλλουν.

Η κατασκευή του ολοκληρώθηκε στα τέλη του 1930 και η λειτουργία του κινηματοθεάτρου ξεκίνησε στις 25 Ιανουαρίου του 1931. Ήταν κατασκευασμένο με προδιαγραφές κινηματοθεάτρου ήταν εξ ολοκλήρου από οπλισμένο σκυρόδεμα (μπετόν αρμέ) και διέθετε 3 εξόδους, την κεντρική στο μπροστινό καμπύλο τμήμα και 2 πλαϊνές εξόδους κινδύνου στο πίσω μέρος του. Είχε τη δυνατότητα να φιλοξενήσει 590 θεατές και μπορούσε να εκκενωθεί εντός 5 λεπτών – χρόνος απίστευτος για τις προδιαγραφές της εποχής εκείνης. Ήταν, κυρίως, χειμερινός αλλά με το άνοιγμα των πολλών παραθύρων που διέθετε μπορούσε να λειτουργήσει και κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Διέθετε σύγχρονες ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις με πίνακες ασφαλείας, συστήματα πρωτοποριακά για την Ελλάδα και φωτισμό κινδύνου. Οι θύρες όλες, εσωτερικά, ήταν μεταλλικές για να υπάρχει θερμική μόνωση σε περίπτωση πυρκαγιάς. Ήταν ένας μικρός κτιριακός «Τιτανικός» της εποχής σε προδιαγραφές ασφαλείας.

Η πρόταση και τα στάδια διάσωσης του κινηματογράφου

Η Ε΄ Δημοτική Κοινότητα Πειραιά στην προσπάθεια να επαναλειτουργήσει το ιστορικό κτιρίου του Σινέ «Καλλιφόρνια» στη συνοικία Αγία Σοφία του Πειραιά θα πρέπει να πιέσει πλέον σημαντικά για να προχωρήσουν σε πρώτη φάση μια σειρά από νομικές και θεσμικές διαδικασίες.

Συγκεκριμένα:

Ολοκλήρωση μιας Προγραμματική Σύμβαση του δήμου Πειραιά και του Δήμου Δελφών και τον πρόεδρο της Δημοτικής Κοινότητας του Γαλαξιδίου το κ. Σπύρο Μπαρλιακό, ο οποίος είναι και πρόεδρος του κληροδοτήματος Μάμα, με παράλληλο έλεγχο του ιδιοκτησιακού καθεστώτος.

2. Προγραμματική Σύμβαση που θα επιτρέψει στο Δήμο Πειραιά και Κατ΄επέκταση στην Ε΄ Δημοτική Κοινότητα Πειραιά να προχωρήσει σε σύνταξη απαραίτητων μελετών (αρχιτεκτονικής μελέτης, στατικής μελέτης, λοιπών μηχανολογικών μελετών, καθώς και οποιασδήποτε άλλης μελέτης και ενέργειας επιβάλλεται προκειμένου να ενταχθεί η ανακατασκευή και αποκατάσταση της λειτουργίας του κτιρίου σε κάποιο οικονομικό πρόγραμμα ΕΣΠΑ ή οποιοδήποτε άλλου παρόμοιου πλαισίου στήριξης).

3. Άμεση αρχιτεκτονική και στατική αποτύπωση του κτιρίου. Η αποτύπωση είναι απολύτως απαραίτητη για όλα τα επόμενα βήματα.

4. Σύνταξη, υποβολή και τεκμηρίωση φακέλου νεότερων μνημείων στο ΥΠΠΟΑ για το χαρακτηρισμό του κτιρίου ως πολιτιστικό αγαθό μεταγενέστερο του 1830 που ανάγεται στην περίοδο των τελευταίων εκατό ετών. Η προστασία του οποίου επιβάλλεται λόγω της ιστορικής, αρχιτεκτονικής, πολεοδομικής, λειτουργικής του χρήσης, καλλιτεχνικής και επιστημονικής σημασίας του.

Ο φάκελος θα στηριχθεί στα στοιχεία που θα προκύψουν από την αποτύπωση, και θα διασώσει οριστικά το κτίριο από οπουδήποτε αρχιτεκτονική και λειτουργική αλλοίωση της χρήσης του στο μέλλον.

5. Τεχνική προμελέτη για την ωρίμανση του έργου προκειμένου να προχωρήσει η αποκατάσταση.

6. Μελέτη βιωσιμότητας με επιλογή χρήσεων και δομής λειτουργίας (κινηματογράφος και αίθουσα εκδηλώσεων, καταστήματα ισογείου κ.λπ.).

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις