Η Έλλη Πασπαλά στο NEWS 24/7: “Η κακοποίηση υπήρχε πάντα, αλλά ήταν πολύ καλά κρυμμένη”

Με την παράσταση “Elly loves jazz – Vol.2” επιστρέφει η Έλλη Πασπαλά στη μουσική ζωή της πόλης, ύστερα από απουσία δύο ετών. Η τεράστια μουσική παράδοση της jazz και τα θρυλικά τραγούδια που σφράγισαν ανεξίτηλα την ιστορία της παγκόσμιας μουσικής βρήκαν τη θέση τους σε ένα πρόγραμμα που αγαπήθηκε από το αθηναϊκό κοινό, λίγο πριν σταματήσει απότομα λόγω των lockdown.

Έτσι αυτό το χειμώνα, η Έλλη Πασπαλά επιστρέφει με την παράσταση “Εlly loves jazz – Vol.2”, με ανανεωμένο ρεπερτόριο και φρέσκια, δημιουργική ορμή, από τη Δευτέρα 21 Νοεμβρίου και για τέσσερις μόνο Δευτέρες (21-28 Νοεμβρίου & 5-12 Δεκεμβρίου) στο θέατρο Άλσος.

Έχοντας στο πλευρό της κάποιους από τους σημαντικότερους μουσικούς μας, με μεγάλη παρουσία στη jazz σκηνή της χώρας, η Έλλη Πασπαλά επιστρέφει στη σκηνή για να μας αφηγηθεί ξανά, με τον πιο γοητευτικό τρόπο, ιστορίες γεμάτες έρωτα, πάθη, προδοσίες αλλά και ξέφρενη χαρά – όπως μόνο η τζαζ μπορεί να αφηγηθεί. Από τη Μπίλι Χαλιντέι, την Έλα Φιτζέραλντ και τη Νίνα Σιμόν, μέχρι τον Νατ Κινγκ Κόουλ και τον Φρανκ Σινάτρα!

Πανέτοιμη να κατακτήσει ξανά τη σκηνή η Έλλη Πασπαλά μίλησε στο News 24/7 για τον Θεοδωράκη, τον μέντορά της τον Χατζιδάκι και για τα όσα της λείπουν από τη σύγχρονη μουσική σκηνή. Η συμβουλή που δίνει στο τέλος στα νέα παιδιά, χρησιμεύει σε όλους μας.

Στη Νέα Υόρκη στην ταινία “Η Δοκιμή” με τον Ντασέν και τη Μελίνα Μερκούρη πήρα για πρώτη φορά στη ζωή μου μία πολιτική στάση. Βρέθηκα με ζωντανούς μύθους της Τέχνης και ένιωσα πως απογειώθηκα.

Μιλήστε μας για την ιδέα πίσω από την παράσταση “Elly loves Jazz, Vol.2», που επιστρέφει μετά την πανδημία και φιλοξενείται στο Άλσος.

Η ιδέα για το Elly loves jazz ξεκίνησε στις διακοπές που κάναμε παρέα με την Ευανθία Ρεμπούτσικα πριν από λίγα καλοκαίρια. Εκεί καθώς συζητούσαμε τα μελλοντικά μας σχέδια, με μεγάλο ενθουσιασμό μου πρότεινε να κάνω ένα πρόγραμμα αποκλειστικά με κομμάτια jazz, με jazz standards. Θεώρησα ότι ήταν μια πολύ ωραία ιδέα – και είχα βέβαια και τη συμπαράστασή της γιατί επιμελήθηκε το πρόγραμμα τότε με τη Λίνα Νικολακοπούλου – και μετά, επειδή πήγαινε πολύ καλά αυτό το πρόγραμμα και προχωρούσαμε και με επιπλέον παραστάσεις, μας έκλεισε το lockdown. Έκτοτε έμεινα με μια όμορφη αίσθηση που ήθελα να ξαναζήσω. Δεν το χόρτασα αυτό το πρόγραμμα και έτσι αποφάσισα φέτος να ξανανεβάσουμε το Elly loves Jazz, αλλά αυτή τη φορά το Volume 2, που εν μέρει είναι διαφορετικό πρόγραμμα από το πρώτο.

Πώς έγινε η επιλογή των τραγουδιών που θα ακούσουμε στην παράσταση και ποια είναι αυτά;

Κράτησα αρκετά τραγούδια από το πρώτο πρόγραμμα, που τα αγαπώ πολύ και δεν τα χορταίνω. Αυτή τη φορά έβαλα και άλλα τραγούδια που δεν είναι αμιγώς jazz, δέχονται ωστόσο μια τέτοια ματιά, μια τέτοια πινελιά, καθώς και κάποια τραγούδια σε αυτή την κατηγορία που είχα τραγουδήσει στο παρελθόν, όπως το “Lonely at the top” και το “Ain’t no sunshine”. Έχω εντάξει το “A case of you” της Joni Mitchell και βέβαια και άλλα standards όπως το “Blue moon, το “Fly me to the moon”, το “How insensitive” και άλλα πολλά.

Γεννηθήκατε στη Νέα Υόρκη, που έχει μακρά ιστορία στη τζαζ μουσική. Ποιοι καλλιτέχνες σας έχουν επηρεάσει στα πρώτα σας βήματα στη μουσική και ποια προσωπικότητα θα λέγατε ότι “λείπει” από το προσκήνιο.

Πολλοί καλλιτέχνες με έχουν επηρεάσει στα πρώτα μου βήματα από πολλά μουσικά είδη. Από την κλασική μουσική, την jazz, την pop, την ελληνική μουσική. Ξεκινώντας βεβαίως από τον Χατζιδάκι, τον Θεοδωράκη, την κλασική μουσική με τραγουδίστριες και τραγουδιστές όπως η Teresa Stratas και η δασκάλα μου η Judith Raskin, πολύ σημαντική λυρική σοπράνο. Από αυτή τη λίστα δε λείπει η πολύ αγαπημένη μου η Joni Mitchell, ο Chick Corea και πολλοί άλλοι.

Μου λείπει λίγο η τραγουδοποιία που υπήρξε στις προηγούμενες δεκαετίες. Ίσως λείπει ο λυρισμός και η μελωδία. Καμιά φορά νιώθω ότι σε παραγωγές τεράστιες λείπει η ψυχή!

Η κάθε εποχή έχει τους εκπροσώπους της. Τους ανθρώπους που δεν δημιουργούν πια η έχουν φύγει από τη ζωή, έχουμε την ευκαιρία και τον τρόπο να τους ακούμε και να έχουμε επαφή με το έργο τους, ευτυχώς. Τώρα πλέον, υπάρχουν νέοι καλλιτέχνες που εκφράζουν την εποχή τους, που δημιουργούν και υπάρχουν καθώς και παλαιότεροι που συνεχίζουν. Δε μπορώ να πω ότι λείπει κάποιος απ΄το προσκήνιο. Για τη δική μου στάση απέναντι στη μουσική, μου λείπει λίγο η τραγουδοποιία που υπήρξε στις προηγούμενες δεκαετίες. Ίσως λείπει ο λυρισμός και η μελωδία, αν και υπάρχουν και δημιουργοί που έχουν αυτή την ταυτότητα, αλλά η μουσική έχει στηριχθεί πολύ πλέον τώρα στο ρυθμό, σε παραγωγές τεράστιες στις οποίες καμιά φορά εμένα μου λείπει ο ψυχισμός.

Τι σας γοητεύει στη τζαζ μουσική και γιατί δεν σας αρέσει να σας αποκαλούν “τζαζ τραγουδίστρια”. Είναι γιατί δεν σας αρέσουν οι ταμπέλες;

Αυτό που με γοητεύει στη jazz είναι το πολύ μεγάλο εύρος που διαθέτει μελωδικά, αρμονικά, ρυθμικά και φυσικά ο αυτοσχεδιασμός. Είναι ένας πολύ ανοιχτός ορίζοντας που δεν τον συναντάμε σε άλλα είδη μουσικής. Δεν είναι ότι με ενοχλεί να με αποκαλούν “jazz τραγουδίστρια”, είναι απλά ότι δεν είμαι “jazz τραγουδίστρια”. Δεν είμαι αντίθετη με τον όρο, απλώς δεν είμαι εγώ αυτό. Άσχετα από ταμπέλες, είμαι μια τραγουδίστρια που επιθυμώ να τραγουδήσω αυτά τα τραγούδια με έναν τρόπο δικό μου, ίσως έναν πιο λυρικό τρόπο. Κάποιοι άνθρωποι με έχουν ταυτίσει με την jazz γιατί συνεργάζομαι με πολύ σπουδαίους μουσικούς του είδους, αλλά εγώ δεν είμαι αμιγώς jazz τραγουδίστρια.

Το κοινό πάντως δεν σας συνδέει αυτόματα τόσο με τη τζαζ όσο με τον Χατζιδάκι, που ήταν ο μέντοράς σας. Ποιες “συμβουλές” του ακόμα και σήμερα εφαρμόζετε στη δουλειά ή στη ζωή σας και τι θυμόσαστε έντονα από εκείνον;

Ο Χατζιδάκις ήταν όντως δάσκαλός μου, μέντοράς μου, αν και δεν ήταν ρόλος που επιθυμούσε ο ίδιος να έχει. Δεν συμβούλευε, δεν είχε τέτοια αντίληψη και τέτοια πρόθεση. Συζητούσε. Και αυτό που μου έχει μείνει πολύ, είναι πως υπερασπιζόταν πάρα πολύ την ελευθερία του ανθρώπου, μία υπεύθυνη ελευθερία, όχι το χάος. Στην τέχνη και στη μουσική, πίστευε ότι πρέπει να υπάρχει μια τρομερή πειθαρχία, μελέτη και σπουδή. Αυτό που θυμάμαι έντονα είναι ότι πίστευε πως είναι πολύ ακριβή η τέχνη που υπηρετεί κάποιος και πρέπει να την φροντίζει σχολαστικά και να την προστατεύει. Αυτό ήταν ένα πολύ σημαντικό μάθημα για εμένα.

Ο Χατζιδάκις υπερασπιζόταν πάρα πολύ την ελευθερία του ανθρώπου, μία υπεύθυνη ελευθερία, όχι το χάος. Στην τέχνη και στη μουσική, πίστευε ότι πρέπει να υπάρχει μια τρομερή πειθαρχία, μελέτη και σπουδή.

Στην Αμερική πρωτογνωρίσατε τον Μίκη Θεοδωράκη. Πώς ήταν η πρώτη σας συνάντηση; Συμμετείχατε σε νεαρή ηλικία και στη Λαϊκή Χορωδία της Νέας Υόρκης, την οποία είχε ιδρύσει.

Η πρώτη μου συνάντηση με τον Μίκη Θεοδωράκη ήταν στη Νέα Υόρκη, ήμουνα μαθήτρια στο Γυμνάσιο και γνώριζα ένα από τα είδωλά μου και ήταν μια πολύ έντονη εμπειρία. Η αφορμή ήταν μια χορωδία που είχε φτιάξει ο Μίκης στη Νέα Υόρκη, για να τραγουδήσει και να εμφανιστεί σε μία ταινία που έκαναν η Μελίνα Μερκούρη με τον Ζυλ Ντασέν τότε, στην οποία γινόταν μία αναπαράσταση των γεγονότων του Πολυτεχνείου. Η ταινία λεγόταν “Η Δοκιμή” και βρέθηκε και ο Μίκης εκεί για τα γυρίσματα και έτσι τον γνώρισα. Θυμάμαι ότι λίγους μήνες πριν είχα πάει σε μία συναυλία του που είχε δώσει στη Νέα Υόρκη και λίγους μήνες μετά τον γνώρισα στις πρόβες της χορωδίας και ήταν σαν να πραγματοποιήθηκε ένα όνειρο ζωής δικό μου. Όχι σαν, όντως πραγματοποιήθηκε.

Μιλήστε μας λίγο περισσότερο για την εμπειρία της συμμετοχής σας στη θρυλική ταινία του Ντασέν και της Μελίνας “Η Δοκιμή”.

Η εμπειρία μου σε αυτή την ταινία ήταν πάρα πολύ έντονη, πολύ σημαντική, άλλαξε τελείως η ζωή μου από εκεί και μετά. Γνώρισα ανθρώπους που για εμένα ήταν ζωντανοί μύθοι. Είχαν συγκεντρωθεί στη Νέα Υόρκη για να κάνουν μία ταινία και να αντισταθούν και με αυτό τον τρόπο στη δικτατορία και πήρα κι εγώ μέρος σε αυτό έχοντας μία μαχητική στάση απέναντι στα πράγματα τότε. Πήρα για πρώτη φορά στη ζωή μου μία πολιτική στάση κι αυτό ήταν πολύ σημαντικό για εμένα. Βρέθηκα με ζωντανούς μύθους της Τέχνης και άλλαξε η ζωή μου, ένιωσα πως απογειώθηκα.

Ας έρθουμε στο σήμερα. Είστε μία καλλιτέχνιδα ήπιων τόνων. Υπάρχουν, ωστόσο, πράγματα που σας “θυμώνουν” (ή σας ανησυχούν) στην Ελλάδα, σε μία κοινωνία που αντιμετωπίζει κύμα γυναικοκτονιών και καθημερινές αποκαλύψεις περιστατικών βίας και κακοποίησης;

Έχει λίγο παρεξηγηθεί αυτό, ότι δηλαδή είμαι χαμηλών τόνων. Γεγονός είναι ότι δεν δημοσιοποιώ την ιδιωτική μου ζωή, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι είμαι χαμηλών τόνων απαραιτήτως. Και φυσικά υπάρχουν πράγματα που με ανησυχούν και με θυμώνουν όπως αυτά που αναφέρετε, η κακοποίηση γυναικών, παιδιών, οι γυναικοκτονίες, αυτά είναι απαράδεκτα και συγκλονιστικά πράγματα και πραγματικά είναι αξιοσημείωτο ότι συμβαίνουν ξαφνικά τόσο συχνά.

Στη ζωή μου έχω βιώσει σεξισμό, αλλά όχι στη δουλειά μου. Το είχα συναντήσει παλιότερα, όταν ήμουν ακόμη φοιτήτρια και έκανα διάφορες δουλειές και υπήρχαν μεγαλύτεροι άνδρες στην εργασία μου – κάπως ενοχλητικοί – και περιέργως το έχω ζήσει περισσότερο στη Νέα Υόρκη.

Δεν έχω κάποια εξήγηση για αυτό, δεν μπορώ να το καταλάβω. Σαφώς υπήρχαν αυτά τα προβλήματα από πριν, η κακοποίηση υπήρχε, αλλά ήταν πολύ καλά κρυμμένη. Δεν θεωρώ ότι το θέμα είναι πως τώρα αποκαλύπτονται-σαφώς υπάρχει κάτι σαθρό στην κοινωνία μας που πρέπει να εξυγειανθεί, πρέπει να θεραπευτεί. Χρειάζεται επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων, των φίλων, με τις γενιές και τους θεσμούς. Μου είναι εντελώς ακατανόητο το μέγεθος των γεγονότων και η συχνότητα με την οποία μαθαίνουμε για αυτά και είναι κάτι πάρα πολύ ανησυχητικό.

Στη δική σας πορεία έχετε βιώσει σεξισμό και πώς τον αντιμετωπίσατε;

Στη ζωή μου έχω βιώσει σεξισμό, αλλά όχι στη δουλειά μου. Το είχα συναντήσει παλιότερα, όταν ήμουν ακόμη φοιτήτρια και έκανα διάφορες δουλειές και υπήρχαν μεγαλύτεροι άνδρες – και κάπως ενοχλητικοί – στην εργασία μου. Και περιέργως το έχω ζήσει αυτό περισσότερο στη Νέα Υόρκη. Εδώ δεν το έχω συναντήσει στη δουλειά μου. Αντιθέτως εδώ στο χώρο της μουσικής υπάρχουν κάποια άλλα στερεότυπα σε ό,τι αφορά τους τραγουδιστές σε σχέση με τους μουσικούς. Και εκεί πάντα αντιστεκόμουνα, γιατί θεωρώ ότι ο τραγουδιστής είναι μουσικός και πρέπει να έχει την ίδια μόρφωση και παιδεία που έχει ένας μουσικός και αυτό το έχω δείξει εμπράκτως. Δηλαδή δεν μπαίνω σε ένα μουσικό περιβάλλον, σε μία πρόβα, σε μία συνεργασία χωρίς να είμαι καλά προετοιμασμένη και χωρίς να ξέρω τι μου γίνεται. Οπότε, κάποια τέτοια στερεότυπα έχω αντιμετωπίσει, αλλά πολύ γρήγορα και σύντομα σβήνουν γιατί δείχνω ότι δεν είμαι άσχετη, είμαι μουσικός και ξέρω να συνομιλήσω με μουσικούς.

Είστε και καθηγήτρια μουσικής και έρχεστε σε επαφή με πολλά παιδιά που έχουν όνειρα. Πώς βλέπετε τη νέα γενιά και τους τρόπους που επιλέγει να “φανεί” και τι θα συμβουλεύατε ένα νέο παιδί που τώρα ξεκινάει με μόνη “πυξίδα” εκεί έξω, τον εαυτό του;

Οι νέοι μουσικοί, τα νέα παιδιά, σε κάποια πράγματα είναι πολύ πιο τυχερά απ΄ό,τι είμασταν εμείς. Σε κάποια άλλα είναι πολύ πιο άτυχα. Έχουν την τεχνολογία, που είναι ένα πολύ σημαντικό εργαλείο και βοηθάει πάρα πολύ και μπορούν εκεί να εκθέσουν τη δουλειά τους με πολύ μεγαλύτερη ευκολία απ΄ό,τι εμείς, αλλά από την άλλη πλευρά, είναι τόσο δύσκολο να μπορέσει να σταθεί κανείς στα πόδια του. Υπάρχει μία απίστευτη πληθώρα από μουσικές που είναι πολύ δύσκολο να μπορέσει κανείς να ξεχωρίσει κάτι ανάμεσά τους.

Το μόνο που θα μπορούσα να συμβουλεύσω ένα νέο παιδί είναι να δουλέψει, να έχει πολύ καλά προετοιμαστεί για αυτό που θέλει να κάνει, να μελετήσει αυτό που θέλει να πετύχει και να μην επαναπαυθεί με εύκολες λύσεις στην επιφάνεια των πραγμάτων. Αλλά να μπει εις βάθος, ώστε έτσι να αποκτήσει μία πραγματικά αυθεντική και προσωπική φωνή. Και όταν λέω “φωνή” δεν εννοώ μόνο το όργανο της φωνής, αλλά τον ψυχισμό της φωνής, δηλαδή την ταυτότητα. Να αποκτήσει μία προσωπική και ξεχωριστή ταυτότητα, που όμως θα την έχει επεξεργαστεί με σοβαρότητα, με πίστη και με αφοσίωση. Και έτσι, με σοβαρή δουλειά – και εφόσον υπάρχει και ένα χάρισμα- πιστεύω ότι θα μπορεί να σταθεί.

Info: Θέατρο ΑΛΣΟΣ. Δευτέρα 21 & 28 Νοεμβρίου, Δευτέρα 5 & 12 Δεκεμβρίου / Παράταση εμφανίσεων Δευτέρα 19/12 & 26/12 – 2/1. viva.gr.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις