Το μουσείο του Γιάννη Τσαρούχη ανοίγει ξανά μετά από 6 χρόνια

Η αδυναμία εξεύρεσης πόρων για την επισκευή και συντήρηση του κτηρίου ήταν η αιτία, που τον Δεκέμβριο του 2012 το Μουσείο Μπενάκη ανέλαβε να φυλάσσει στους χώρους του όλα τα έργα του Τσαρούχη

ΙΩΑΝΝΑ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ
31 Μαρτίου 2018 11:33

«Φτάνοντας στην Αθήνα ήμουν πανευτυχής, παρ’όλη την κούραση. Αμέσως έτρεξα στο Μαρούσι να αγοράσω ένα οικόπεδο που βρισκόταν κοντά στην Πεύκη (…)Τώρα έπρεπε να βρω με ποιες μηχανές θα ‘βρισκα τα λεφτά να χτίσω ατελιέ. Δεν ήταν από ματαιοδοξία αλλά από ανάγκη τεχνική. Αισθανόμουν την ανάγκη να κάνω μεγάλου μεγέθους έργα». Ο Γιάννης Τσαρούχης , ο κορυφαίος ζωγράφος μας, αυτοβιογραφείται. Κι εν μέρει εξηγεί πώς αγόρασε (χάρη στα έργα που πούλησε στο Παρίσι το 1961) το κτήμα στην Πλουτάρχου 28, όπου το 1965 έχτισε το νεοκλασικό, που φιλοξένησε την κατοικία, το ατελιέ και το μουσείο του. Ενα κομμάτι του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού που μετά από 6 χρόνια ξανανοίγει σήμερα τις πόρτες του για το κοινό, χάρη στις 100000 που έδωσε η Documenta 14 για να επισκευαστεί η οικοδομή , που είχε σοβαρά προιβλήματα (οικονομική ένεση 30000 έδωσε και το υπουργείο Πολιτισμού).

«Το σπίτι μου ήθελα να το χτίσω σαν τα παλιά σπίτια του Μαρουσιού, με αυλή εσωτερική και γύρω γύρω χαμηλά δωμάτια και λίγο υπερυψωμένο το ατελιέ για το φως.Μάζεψα σχέδια και φωτογραφίες από τα παλιά μαρουσιώτικα σπίτια(…)». Τελικά η πολεοδομία δεν άφησε να κάνει το όνειρο πραγματικότητα. «Αναγκάστηκα όλους τους χρήσιμους χώρους να τους βάλω τον ένα πάνω στον άλλο και βγήκε ένας κύβος αντιαισθητικός. Για να σωθεί η κατάστασις του έδωσα μορφή νεοκλασσική», προσθέτει στα σημειωματάριά του. Στο παραθυρο του πρώτου ορόφου μια ανδρική μορφή σκοιτάζει, ανάμεσα από τα πεύκα του κήπου, στην Πλουτάρχου. Είναι μια ψευδαίσθηση, ένα απολύτως ρεαλιστικό ζωγραφικό έργο του Τσαρούχη που είχε εξαπατήσει πολλές φορές ταχυδρόμους και μουσαφίρηδες ότι υπάρχει άνθρωπος στο σπίτι…

Κάποτε στο ισόγειο ήταν οι προσωπικοί του χώροι, κουζίνα, σαλόνι, βιβλιοθήκη, κρεματοκάμαρα. Ανάστατο, με βιβλία, σημειώσεις , σχέδια και παστέλ παντού. Στον πρώτο όροφο και στο δώμα, ήταν το εργαστήριό του. Ενα δημιουργικό χάος επικρατούσε, αλλά ο ίδιος ήξερε πάντα πού βρισκόταν καθετί. Το μικρό δώμα, στο τρίτο επίπεδο είχε δυο ανοίγματα για να πέφτει κάθετα το φως πάνω στα μοντέλα, που του πόζαραν. «Και πάντα περνούσαν καλά, γιατί ο Τσαρούχης δεν ήταν αυστηρός και τους διηγόταν διαρκώς ιστορίες», θυμάται η ανιψιά του ζωγράφου και πρόεδρος του Ιδρύματος Τσαρούχη Νίκη Γρυπάρη, που μας ξεναγεί στους χώρους μια μέρα πριν τα εγκαίνια. Ο Τσαρούχης το 1981, ίδρυσε το ομώνυμο Ίδρυμά του και μετέτρεψε τον πρώτο όροφο και το δώμα σε εκθεσιακούς χώρους για τα έργα του. Εκεί επιμελούνταν τις εκθέσεις που γίνονταν σε αυτό. Το ατελιέ του , και λόγω πάρκινσον, το είχε μεταφέρει στο ισόγειο.

Το Ίδρυμα λειτούργησε για το κοινό επί 30 χρόνια, με μόνη εξαίρεση ένα μικρό χρονικό διάστημα μετά τον θάνατο του Ιδρυτή του, όταν έκλεισε για να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες ελέγχου των συλλογών. Η αδυναμία εξεύρεσης πόρων για την επισκευή και συντήρηση του κτηρίου ήταν η αιτία που τον Δεκέμβριο του 2012 το Μουσείο Μπενάκη ανέλαβε να φυλάσσει στους χώρους του όλα τα έργα του Τσαρούχη.

Τι ακριβώς θα δει ο επισκέπτης στην οικία Τσαρούχη, σήμερα , πέρα από τον άνδρα ψευδαίσθηση; Δυστυχώς, στην Πλουτάρχου 28 ο επισκέπτης δεν βλέπει αυθεντικά έργα. ‘Ομως, αποκομίζει μια αυθεντική αίσθηση του προσωπικού χώρου διαβίωσης και δημιουργίας του μεγάλου ζωγράφου.Η έκθεση «Το σπίτι, εργαστήριο και Μουσείο του Γιάννη Τσαρούχη, στο Μαρούσι», που εγκαινιάζεται σήμερα, από την υπουργό Πολιτισμού Λυδία Κονιόρδου, βασίζεται στο πλούσιο φωτογραφικό αρχείο του καλλιτέχνη.

Τα σωληνάρια, τα πινέλα του , τα γιαλιά με το χοντρό σκελετό, το ψάθινο καπέλο του, η φωτογραφική του μηχανή εκτίθενται ανάμεσα σε φωτογραφίες την ώρα που τα μοντέλα του ποζάρουν (η περίφημη Δέσποινα, ο Λεωνίδας, γιος του Ανδρέα Εμπειρίκου κ.ά,). Τα πάντα έχουν πάρει θαρρείς τη θέση όπως τα χρόνια που έζησε εκεί. Πιστά αντίγραφα των έργων βρίσκονται καρφιτσωμένα στους τοίχους. «Γιατί και ο Τσαρούχης τα καρφίτωσε τα έργα του», εξηγεί η κ.Γρυπάρη. «Φυσικά , μετά πήγε και μελέτησε στο Λούβρο και σε άλλα μουσεία τον τρόπο που πρέπει να κρεμιουνται και να φωτίζονται τα έργα και τον υιοθέτησε κι αυτός». Στην Πλουτάρχου 28 ο Γιάννης Τσαρούχης έζησε από το 1966 ως το τέλος, το 1989.