ΕΝΑΣ “ΦΡΟΥΡΟΣ” ΤΟΥ ΚΑΝΤΑΦΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Μια ιστορία με κινηματογραφικά στοιχεία βρίσκεται σε εξέλιξη τους τελευταίους μήνες σε ελληνικό έδαφος. Έχει αφετηρία τη δράση της επίλεκτης «επαναστατικής φρουράς» του Μουαμάρ Καντάφι στον εμφύλιο του 2011 και φτάνει ως τις προσεχείς εκλογές στη Λιβύη, τον επόμενο μήνα.

Κεντρικό πρόσωπο είναι ένας άντρας, 39 ετών σήμερα. Ανήκει στην ίδια φυλή με την οικογένεια Καντάφι και είχε πολεμήσει με το τάγμα του Σάιφ αλ-Ισλάμ Καντάφι. Ο τελευταίος, γιος του πρώην πανίσχυρου ηγέτη της χώρας, παρέμενε «αόρατος» για σχεδόν μία δεκαετία, ωστόσο επανεμφανίστηκε προ ημερών για να δηλώσει υποψηφιότητα στις εκλογές – ένα φάντασμα από το δραματικό παρελθόν της Λιβύης.

Την ίδια στιγμή, για το κεντρικό πρόσωπο της ιστορίας, οι ελληνικές Αρχές επιφύλασσαν μια εξόχως αντιφατική στάση. Αναγνωρίζουν ότι η ζωή του κινδυνεύει στη Λιβύη, όμως την ίδια ώρα αρνούνται να του παρέχουν προστασία, με το σκεπτικό ότι η δράση του στο τάγμα του υιού Καντάφι ισοδυναμεί με διάπραξη εγκλημάτων πολέμου.

«Δεν επιτέθηκα ποτέ σε αμάχους. Ήταν ένας εμφύλιος πόλεμος και συμμετείχα υποχρεωτικά ως απλός στρατιώτης», είπε ο 39χρονος Λίβυος σε τηλεφωνική επικοινωνία με το Magazine, ζητώντας να μην αποκαλυφθούν τα στοιχεία του και η πόλη, εκτός Αθηνών, στην οποία βρίσκεται σήμερα.

Από τα πρακτικά των τριών συνεντεύξεων που έδωσε στην ελληνική Υπηρεσία Ασύλου, αποκαλύπτεται το μωσαϊκό των αντιμαχόμενων φυλών στη Λιβύη και η ζωή των ανθρώπων που βρίσκονταν υπό την άμεση εξουσία της οικογένειας Καντάφι. Όπως προκύπτει, ο 39χρονος ανήκει στη φυλή al Qadhadhfa, η οποία πήρε το όνομά της λόγω της υποστήριξης προς τον συνταγματάρχη ηγέτη. Σύμφωνα με ανάλυση του “Foundation for Strategic Research”, γαλλικού think tank για θέματα Άμυνας και Ασφάλειας, τα μέλη της συγκεκριμένης φυλής είχαν ιδιαίτερη μεταχείριση από το καθεστώς και επιλέγονταν για τις υψηλές θέσεις στον κρατικό μηχανισμό και τον Στρατό.

«Ο πατέρας μου δούλευε πάντα στον Στρατό, σε υπηρεσία ασφαλείας του Καντάφι», φέρεται να είπε ο 39χρονος στην χειρίστρια της Υπηρεσίας Ασύλου. Περιέγραψε ότι έλαβε υποχρεωτική στρατιωτική εκπαίδευση στο σχολείο, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «κανένας δεν μπορούσε να απαλλαγεί από αυτό». Μέχρι να ξεσπάσουν οι αντικυβερνητικές διαδηλώσεις το 2011 και ο εμφύλιος που οδήγησε τη Λιβύη στο χάος, ο ίδιος εργαζόταν ως μηχανικός υπολογιστών. Έπειτα, τα πάντα άλλαξαν.

Ο 39χρονος περιέγραψε ότι οι γονείς του σκοτώθηκαν στα τέλη της ίδιας χρονιάς, κατά τη διάρκεια βομβαρδισμού της περιοχής Σουκ Αλτζούμα στην Τρίπολη, που είχε στόχο το στρατιωτικό αεροδρόμιο Ματίκα. Στο μεταξύ, ο ίδιος είχε βρεθεί στην πρώτη γραμμή των συγκρούσεων. «Ήμουν αναγκασμένος να το κάνω, γιατί ανήκα στο τάγμα του Σάιφ αλ-Ισλάμ Καντάφι. Είναι το μεγαλύτερο τάγμα που υπάρχει στη Λιβύη και ήταν επαναστατική φρουρά», είπε στη χειρίστρια της Υπηρεσίας Ασύλου.

Όταν ρωτήθηκε σχετικά από το Magazine, απάντησε πως ήταν ένας απλός στρατιώτης. «Μας μετέφεραν από το ένα σημείο στο άλλο, περίπου σαν ομήρους. Κάναμε βοηθητικές δουλειές», είπε. Στη συνέντευξη στο Άσυλο ήταν πιο παραστατικός: «Ήμουν αναγκασμένος να πολεμήσω εναντίον αυτών που ήθελαν να κυριαρχήσουν στη χώρα. Η φυλή μας al Qadhadhfa πολεμούσε για την πράσινη σημαία της σημερινής Λιβύης και όχι της παλιάς, που κουβαλούσαν οι άλλοι κι εγώ ανήκα σε τάγμα του Καντάφι», ανέφερε.

Η ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ ΤΗΣ ΜΙΣΡΑΤΑ

Στον φάκελο του 39χρονου περιγράφεται ότι πολέμησε στην Τρίπολη, στην Ζαουίγια και στη Μισράτα. Στην τελευταία μάχη, τραυματίστηκε στο στήθος. «Στη Μισράτα πολεμούσαν φυλές που ήταν εναντίον του καθεστώτος. Δεν ήταν άμαχοι πολίτες ούτε επαναστάτες, αλλά ένοπλες ομάδες (meleshyat) που ήθελαν να προχωρήσουν και να καταλάβουν την Τρίπολη», φέρεται να είπε. «Οι Λίβυοι σκοτώνονταν μεταξύ τους, υπήρχε φόβος και τρομοκρατία και παντού πτώματα, σαν τα ζώα».

Ο 39χρονος επανέλαβε στο Magazine ότι δεν είχε πραγματική σχέση με τους υποστηρικτές του Καντάφι ούτε συμμετείχε σε συλλήψεις, ανακρίσεις και βασανιστήρια αντικαθεστωτικών και διαδηλωτών. Είπε, επίσης, ότι δεν έλαβε χρήματα προκειμένου να πάρει μέρος στις συγκρούσεις.

Τα μέλη του τάγματος του Σάιφ αλ-Ισλάμ Καντάφι υποχώρησαν και όταν ο έλεγχος πέρασε στην αντίπαλη πλευρά, ο ίδιος κατάφερε να διαφύγει στην Αλγερία, από ένα συνοριακό πέρασμα κοντά στην περιοχή Αέν Σαλέχ. «Στο εξής, όποιος πολεμούσε στο πλευρό του Καντάφι κινδύνευε με θάνατο. Δεν είχαμε άλλη λύση και αποφασίσαμε να αποδράσουμε, γιατί ήμασταν πολύ λίγοι και χωρίς όπλα», ανέφερε.

Ο ίδιος έμεινε πέντε χρόνια στην Αλγερία. Το 2017 ταξίδεψε στην Τουρκία και πέρασε στην Ελλάδα, μέσω του ποταμού Έβρου. Το αίτημά του για άσυλο συζητήθηκε δύο χρόνια αργότερα. Όπως αναφέρεται στα πρακτικά, η ελληνική Υπηρεσία Ασύλου επιβεβαίωσε την ιστορία του 39χρονου ως αληθινή και έκρινε ότι μετά την επικράτηση των αντικαθεστωτικών στη Λιβύη, η ζωή του βρίσκεται σε κίνδυνο, επομένως πληροί τις θετικές προϋποθέσεις για την υπαγωγή του στο καθεστώς πρόσφυγα.

ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΠΟΛΕΜΟΥ

Στην τελική απόφαση, όμως, η πρωτοβάθμια επιτροπή αυτο-αναιρείται. Πιο ειδικά, παρατίθεται απόσπασμα της έκθεσης της Διερευνητικής Επιτροπής του ΟΗΕ για τη Λιβύη, στην οποία αναφέρεται ότι «οι δυνάμεις του Καντάφι […] πυροβόλησαν κατά διαδηλωτών στη Μισράτα. Ένας ανώτερος στρατιωτικός ανέφερε ότι η 32η ταξιαρχία έδωσε εντολή για πυρά κατά πολιτών». Σε αντίθεση με άλλες περιοχές, άμαχοι εγκλωβίστηκαν μέσα στην πόλη. «Οι δυνάμεις του Καντάφι έριχναν στο λιμάνι της πόλης, τη μοναδική οδό διαφυγής για τους τραυματίες πολέμου και τους πολίτες, καθώς και για τη μεταφορά ανθρωπιστικής βοήθειας», σημειώνεται στην ίδια έκθεση του ΟΗΕ για τη Λιβύη.

Προ ημερών συζητήθηκε η προσφυγή του 39χρονου στην Επιτροπή Προσφυγών της Υπηρεσίας Ασύλου. O ποινικολόγος Θοδωρής Καραγιάννης, ο οποίος τον εκπροσωπεί, σχολίασε στο Magazine ότι η πρωτοβάθμια απόφαση πάσχει από νομικά λάθη και υπερβάσεις.

«Συγκεκριμένα, ενώ έχει αποδεχτεί ξεκάθαρα την ύπαρξη ενεργού και υπαρκτού κινδύνου του αιτούντα, σε περίπτωση επιστροφής του στη χώρα καταγωγής του, θεωρεί ότι ο εντολέας μας υπάγεται στην διάταξη περί αποκλεισμού από το καθεστώς πρόσφυγα, κρίνοντάς τον, εντελώς ανεδαφικά, ως αυτουργό εγκλημάτων πολέμου», δήλωσε ο κ. Καραγιάννης.

«Με αυτό τον τρόπο ο αρμόδιο χειριστής αναρμοδίως υποκαθιστά τον ποινικό δικαστή και χωρίς κανένα στοιχείο αποδίδει ποινική ευθύνη σε έναν άνθρωπο με τρομακτικές συνέπειες για αυτόν. Κρίση, η οποία είναι τελείως αντίθετη με το σύνολο των στοιχείων της υπόθεσης, αλλά και με το ίδιο το αιτιολογικό της απόφασης», πρόσθεσε ο ίδιος.

Ο 39χρονος ρωτήθηκε από τον γράφοντα για τις επικείμενες εκλογές στη Λιβύη και την επανεμφάνιση του Σάιφ αλ-Ισλάμ Καντάφι. «Ναι, πράγματι, στην υποθετική περίπτωση που εκλεγεί εκείνος, τότε δεν θα έχω πρόβλημα», είπε. «Όμως, στα αλήθεια δεν με απασχολεί καθόλου. Είμαι ένας απλός άνθρωπος και ποτέ δεν με απασχολούσαν αυτά».