Κορονοϊός: Τι αποκαλύπτουν τα επίπεδα νατρίου για την νόσο covid

Σε μια ιδιαίτερα σημαντική ανακάλυψη που αφορά στην επιδημία κορονοϊού, προχώρησε ομάδα επιστημόνων στην Βρετανία, συσχετίζοντας σε μελέτη παρακολούθησης, τα επίπεδα νατρίου στον οργανισμό, με την εξέλιξη της νόσου covid σε έναν ασθενή. Ο Επίτιμος Αναπληρωτής Καθηγητής Ενδοκρινολογίας Πλούταρχος Τζούλης, μας περιγράφει τα ευρήματα της μελέτης η οποία έχει προκαλέσει αίσθηση στον επιστημονικό κόσμο διεθνώς.

Κύριε Τζούλη, πριν λίγο καιρό δημοσιεύσατε μία μελέτη στην οποία είστε επικεφαλής και η οποία συσχετίζει τα επίπεδα νατρίου με την νόσο covid. Μπορείτε να μας περιγράψετε τα βασικά σημεία;

Η μελέτη αυτή παρατήρησης έγινε σε 488 ενήλικες ασθενείς με θετικό PCR για SARS-CoV-2 σε δύο πανεπιστημιακά νοσοκομεία του Λονδίνου (νοσοκομείο Whittington και νοσοκομείο του UCL) για διάστημα 8 εβδομάδων και αναδεικνύει το ρόλο των επιπέδων νατρίου στο αίμα ως έναν εξαιρετικό και εύχρηστο προγνωστικό εργαλείο.

Η μελέτη μας έδειξε ιδιαίτερα υψηλή συχνότητα επιπέδων νατρίου στο αίμα εκτός φυσιολογικών ορίων, σε ασθενείς με Covid-19. Ειδικότερα, ο 1 στους 4 ασθενείς έχει χαμηλά επίπεδα νατρίου κατά την εμφάνισή του στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών και αποδείχτηκε ότι αυτοί οι ασθενείς είχαν διπλάσια πιθανότητα εμφάνισης οξείας αναπνευστικής ανεπάρκειας και ανάγκης για διασωλήνωση και μηχανικό αερισμό.

Επιπλέον, η μελέτη έδειξε για πρώτη φορά ότι οι ασθενείς που εμφάνισαν υψηλά επίπεδα νατρίου κατά τη διάρκεια της νοσηλείας τους είχαν τριπλάσια, πιθανότητα να χάσουν τη ζωή τους, σε σύγκριση με τους ασθενείς που εμφάνιζαν φυσιολογικά επίπεδα νατρίου. Με βάση τη μελέτη αυτή διαπιστώνουμε ότι η επιστημονική κοινότητα διαθέτει πλέον και ένα ακόμη όπλο στη μάχη της ενάντια στην νόσο.

Πως θα μπορούσαν λοιπόν να εξελιχθούν οι διαπιστώσεις σας ως μία παράμετρος στη διαχείριση των ασθενών με covid;

Τα επίπεδα νατρίου στο αίμα είναι ένας χρήσιμος δείκτης που μπορεί να παρέχει επιπλέον πληροφορίες στους ιατρούς σχετικά με το ποιοι ασθενείς με COVID-19 αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο σημαντικής επιδείνωσης, ανάγκης για αναπνευστική υποστήριξη ή, ακόμη και, θανάτου. Μάλιστα τα επίπεδα νατρίου αίματος, μια φθηνή και απλή εργαστηριακή εξέταση ρουτίνας, μπορεί να αποτελέσουν σημαντικό προγνωστικό δείκτη, όχι μόνο κατά την εμφάνιση των ασθενών στο νοσοκομείο, αλλά και κατά τη διάρκεια της νοσηλείας τους.

Παραδείγματος χάριν, οι ασθενείς με υψηλά επίπεδα νατρίου μετά από δύο ημέρες νοσηλείας είχαν 2.5 φορές μεγαλύτερη θνητότητα σε σχέση με τους υπόλοιπους ασθενείς.

Άρα, συστήνουμε την μέτρηση επιπέδων νατρίου κατά τον πρώτο εργαστηριακό έλεγχο και περιοδικά κατά τη διάρκεια της νοσηλείας. Με την αυξημένη πίεση στα συστήματα υγείας, είναι σημαντικό να χρησιμοποιούμε εργαλεία υπολογισμού κινδύνου που θα περιλαμβάνουν, όχι μόνο δημογραφικά στοιχεία και συννοσηρότητες, αλλά και εύχρηστους εργαστηριακούς δείκτες.

Για να κατανοήσουμε καλύτερα τη σημασία του νατρίου, επειδή οι περισσότεροι από εμάς συνδυάζουμε το στοιχείο αυτό με την πρόσληψη αλατιού, τι θα μπορούσατε να μας διευκρινίσετε; Υπάρχει συσχέτιση με τη διατροφή;

Αυτό είναι ένα πολύ εύστοχο ερώτημα, αφού το νάτριο συχνά συγχέεται με το αλάτι. Η διατροφική πρόσληψη αλατιού στην πλειοψηφία των περιπτώσεων δεν συσχετίζεται με τα χαμηλά επίπεδα νατρίου. Εξαίρεση αποτελούν σπάνιες περιπτώσεις υπερβολικά χαμηλής πρόσληψης αλατιού, με κλασικό παράδειγμα το ‘’tea and toast diet’’ όπως αναφέρεται στη διεθνή βιβλιογραφία για να περιγράψει περιστατικά ασθενών της τρίτης ηλικίας που δεν έχουν πρόσβαση σε κανονικά γεύματα. Άρα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι τα συμπεράσματα της μελέτης μας δεν μεταφράζονται σε καμία περίπτωση σε οδηγίες προς τους ασθενείς για υψηλότερη ή χαμηλότερη κατανάλωση αλατιού.

Μετά και τα συμπεράσματα που προέκυψαν από τη μελέτη παρατήρησης, ποια είναι τα επόμενα βήματα της επιστημονικής ομάδας; Προς ποια κατεύθυνση κινείται πλέον τον ενδιαφέρον σας σχετικά την covid;

Ένα από τα άμεσα επόμενα βήματα της ομάδας μας έχουν σχέση με το κατά πόσο μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα χαμηλά επίπεδα νατρίου για να εντοπίσουμε εγκαίρως τους ασθενείς που ξεκινούν μια υπέρμετρη και πολύ επικίνδυνη υπερφλεγμονώδη αντίδραση, που συχνά αναφέρεται ως ‘’καταρράκτης κυτταροκινών’’. Επιπλέον, σκοπεύουμε να ελέγξουμε την υπόθεση ότι τα χαμηλά επίπεδα νατρίου θα μπορούσαν να αποτελέσουν βασικό κριτήριο για την χορήγηση φαρμακευτικών σκευασμάτων, όπως αναταγωνιστών ιντερλευκινών. Άρα, το νάτριο πιθανώς θα παίξει ρόλο και στην εξατομίκευση της θεραπευτικής αγωγής των ασθενών με Covid-19.

* Πλούταρχος Ε. Τζούλης MD, PhD (UCL), FRCP (UK), MSc (Hons), CCT (UK) Επίτιμος Αναπληρωτής Καθηγητής Ενδοκρινολογίας – Ιατρική Σχολή UCL (University College London)