ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΛΗΤΗΣ, ΤΙ ΑΛΙΤΗΡΙΟΣ ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΣΥΛΛΗΨΕΙΣ ΕΜΠΡΗΣΤΩΝ ΔΕΝ ΣΥΝΕΠΑΓΟΝΤΑΙ ΑΥΤΟΜΑΤΩΣ ΚΑΤΑΔΙΚΗ

Με την ένταση να εκφράζεται από κάθε μυ του προσώπου του και τη φωνή του, ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Βασίλης Κικίλιας απηύθυνε την Πέμπτη 24/8 αυστηρό μήνυμα προς τους δυνητικούς εμπρηστές.

Προηγήθηκαν 9 περιστατικά με σχετικές απόπειρες και συλλήψεις.

Τους χαρακτήρισε «αλiτήριους που απειλούν ζωές» πριν καταλήξει στο ότι «θα σας βρούμε. Θα λογοδοτήσετε στη δικαιοσύνη».

Με τα της δικαιοσύνης θα ασχοληθούμε, αφού προηγουμένως εξηγήσουμε τη διαφορά μεταξύ αλήτη και αλητήριου, λέξη που trendαρε στα social media, λίγα δευτερόλεπτα μετά την αναφορά της.

Τι σημαίνει αλήτης

Κατά το Greek Language λοιπόν, ο αλήτης (θηλ. αλήτισσα) είναι

• περιθωριακό άτομο, χωρίς εργασία και μόνιμη κατοικία, που περιφέρεται στους δρόμους ή σε ύποπτους χώρους, για να εξασφαλίσει τα απαραίτητα για τη συντήρησή του.

Στην αρχαία ελληνική γλώσσα ήταν ο περιπλανώμενος, συνήθως ο επέτης (εκ του άλωμαι, δηλαδή περιπλανιέμαι).

• (επέκτ.) άτομο, συνήθ. για νέο, που αρνείται να εργαστεί και που ζει μια ζωή άσκοπη και άστατη.
• άτομο με κακή διαγωγή και απρεπή συμπεριφορά, ανεξάρτητα από την οικονομική ή κοινωνική του κατάσταση.
• (συναισθ.) για μικρό παιδί που είναι ζωηρό και άτακτο.

Ως αληταράς προσδιορίζεται αυτός που «έχει σε πολύ μεγάλο βαθμό τις ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά του αλήτη». Ο αλητάκος τα έχει σε μικρότερο.

Τι σημαίνει αλιτήριος

Ο αλιτήριος είναι αυτός που δεν έχει τιμή και είναι ανήθικος. Στην αρχαία ελληνική γλώσσα ήταν ο αμαρτωλός (εκ του αλιταίνω, δηλαδή αδικώ, παραβαίνω, βλάπτω κάποιον).

Σημειώνεται ότι «στη σημερινή εποχή το αλιτήριος συσχετίζεται με τη λέξη ‘αλήτης’ και για αυτό γράφεται λανθασμένα ως ‘αλητήριος’». Δηλαδή, με δυο ήττα.

Πάμε τώρα, και στο «γίνονται προσαγωγές υπόπτων. Το ανακριτικό της πυροσβεστικής, η αστυνομία και η ΕΥΠ θα κάνουν τα πάντα για να συλλάβουν τους εμπρηστές. Εγκληματείτε ενάντια στη χώρα. Δεν θα γλυτώσετε. Θα σας βρούμε. Θα λογοδοτήσετε στην δικαιοσύνη» του Βασίλη Κικίλια.

Οι συλλήψεις που δεν οδηγούν πουθενά και οι εξαγγελίες για -νέες- αλλαγές

Στον προηγούμενο ‘κύκλο’ απανθράκωσης της Ελλάδας, τον Ιούλιο η κυβέρνηση είχε ενημερώσει επί της πρόθεσης της να κάνει πιο αυστηρή τη νομοθεσία για τους εμπρηστές, που στην παρούσα φάση δεν βοηθά στην καταδίκη τους

Χαρακτηριστικά, όπως μου έχει πει φίλος πυροσβέστης ‘αν δούμε κάποιον να απομακρύνεται από θάμνο που μόλις έχει αρπάξει φωτιά, δεν μπορούμε να τον συλλάβουμε. Πρέπει να τον ‘πιάσουμε’ με τον αναπτήρα στο χέρι, να ανάβει τη φωτιά’.

Αυτό συμβαίνει γιατί η δίωξη για κακούργημα προϋποθέτει την απόδειξη της ύπαρξης δόλου (πρόθεσης).

Σύμφωνα με τις εξαγγελίες του Ιουλίου, τα πρόστιμα για πρόκληση πυρκαγιάς από αμέλεια που σήμερα είναι ως μη γενόμενα (ξεκινούν από 150 ευρώ και φτάνουν στα 5.000 ευρώ ‘για περίπτωση συρροής παραβάσεων’), θα ξεπερνούν τα 30.000 ευρώ.

Το ποσό θα εξαρτάται από τη ζημιά που προκάλεσε η πυρκαγιά που ξεκίνησε ο όποιος εμπρηστής. Προφανώς θα παίζει ρόλο και το ενδεχόμενο υποτροπής, με τους καθ’ ύλην αρμοδίους να σκέφτονται το διπλασιασμό του προστίμου, σε αυτές τις περιπτώσεις.

Σημείωσε εδώ πως κάποιοι εξ αυτών που άρχισαν τις πιο δολοφονικές και καταστροφικές πυρκαγιές στη χώρα (γιατί έκαιγαν ξερά χόρτα -βλ. Μάτι- ή έβραζαν στην αυλή κόλλυβα -βλ. Ηλεία- με 8 μποφόρ), δεν πήγαν ποτέ φυλακή, καθώς ήταν ηλικιωμένοι.

Ή είχαν προβλήματα υγείας.

Στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, επειδή δεν αποδεικνύεται ο δόλος διώκονται για πλημμέλημα.

Οι εμπνευστές της αλλαγής του νομικού πλαισίου, που ειρήσθω εν παρόδω άλλαξε και το 2021 (με την πρόβλεψη ποινών έως 10 χρόνων για όσους προκαλούν πυρκαγιές χωρίς δόλο -σε περισσότερα αν υπάρχει δόλος ή/και τίθενται σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές και ισόβια αν υπάρχει θάνατος) πως τα πρόστιμα θα έχουν ως στόχο να λειτουργήσουν αποτρεπτικά «και να δημιουργήσουν ισχυρή κοινωνική ευθύνη».

Η αλήθεια είναι ότι έχει καεί η μισή Ελλάδα και ακόμα υπάρχουν άνθρωποι που κρίνουν πως είναι εξαιρετική ιδέα να κάνουν θερμές εργασίες, όταν έχει καύσωνα (άρα έχει εξαφανιστεί η υγρασία, άρα ακόμα και η πιο μικρή σπίθα μπορεί να εξελιχθεί σε πυρκαγιά) ή/και πολλά μποφόρ αέρα.

Ακόμα όμως, και αν εμπεδώσουμε όλοι πως πρέπει να σκεφτόμαστε πέραν του πισινού μας -για να μην καταστρέψουμε περαιτέρω αυτήν τη χώρα και τις συνθήκες στις οποίες ζουν οι πολίτες και τα οικοσυστήματα-, χωρίς πρόληψη, επιστράτευση όσων μπορούν να βοηθήσουν (δασικές υπηρεσίες και στρατός, αφού η ασύμμετρη απειλή των πυρκαγιών είναι πόλεμος) και εποπτεία, δεν έχουμε την παραμικρή τύχη.

Όσα εναέρια και αν πάρουμε. Όσους πυροσβέστες και αν προσλάβουμε.

Η διαφορά μεταξύ συλλήψεων εμπρηστών και καταδίκης

Σε ό,τι αφορά την ανακοίνωση των συλλήψεων υπόπτων για εμπρησμό από τον κύριο Κικίλια, ο έγκριτος ποινικολόγος, Παναγιώτης Μπαλακτάρης είχε να επισημάνει ότι «συχνά οι Αρχές ανακοινώνουν (και τα ΜΜΕ δημοσιεύουν) τις συλλήψεις που γίνονται με την κατηγορία του εμπρησμού.

Έτσι υπονοείται ότι ο κρατικός μηχανισμός λειτουργεί εύρυθμα και πολλοί εμπρηστές λογοδοτούν.

Ουδέν αναληθέστερο τούτου.

Οι πολίτες πρέπει να γνωρίζουν ότι οι συλλήψεις για εμπρησμό δεν συνεπάγονται αυτομάτως και καταδίκη.

Για τον λόγο αυτόν, έχει ιδιαίτερη σημασία και βαρύτητα να δίδονται στη δημοσιότητα οι συνολικές καταδίκες για εμπρησμό και δεν αρκεί ο αριθμός των συλλήψεων.

Μόνο τότε θα έχουμε μία τάξη μεγέθους για το πόσες φωτιές οφείλονται σε εμπρηστικές ενέργειες και πόσες σε άλλες αιτίες».

Μάλλον υπάρχει λόγος που δεν ενημερωνόμαστε για τις καταδίκες: από το 2000 έως το 2021 εκ των 19.712 που διώχθηκαν για εμπρησμούς (από αμέλεια ή πρόθεση), καταδικάστηκαν μόλις οι 564.

Από τους 2.796 που αντιμετώπισαν την κατηγορία εμπρησμού από πρόθεση, καταδικάστηκαν οι 74. Ένας πολύ μικρός αριθμός οδηγήθηκε στη φυλακή. Όλοι αποφυλακίστηκαν πολύ σύντομα, καθώς εξέτισαν τις καθείρξεις τους (που ήταν μικρές, δεδομένου ότι εάν δεν πρόκειται για ισόβια, η παραμονή στη φυλακή είναι ολιγοετής).

Ο κύριος Μπαλακτάρης καταλήγει στο ότι «το ενδεχόμενο οι πυρκαγιές να προέρχονται από εμπρησμούς δεν αποτελεί ελαφρυντικό για την εκάστοτε κυβέρνηση. Αντιθέτως, πιστεύω πραγματικά ότι καθιστά μεγαλύτερη την ευθύνη της».