Σοφία Καζαντζιάν: “Εχουμε την τέχνη για να μην πεθάνουμε από την αλήθεια”

Αρκετό καιρό προτού μάθω ποιος θα ήταν πίσω από τη σειρά αυτή, ένα βράδυ που τρώγαμε μαζί, μου λένε η Λένα (Παπαληγούρα) και ο Ιωάννης (Παπαζήσης) για τα γυρίσματα μιας νέας σειράς που θα παιζόταν στο Star και όπου εκείνος της έριχνε πολύ ξύλο.

Γελάσαμε κάπως, μας είπανε ότι ήταν μια καταπληκτική παραγωγή οπότε όταν ξεκίνησε – αφού τους αγαπώ και τους βλέπω πάντα – στρογγυλοκάθισα. Ηταν, χωρίς υπερβολή, ό,τι καλύτερο έχω δει στην ελληνική τηλεόραση. Μέχρι τέλους, χωρίς ανάσα και με την ίδια, βαθιά, ικανοποίηση. Ναι, σκέφτηκα ικανοποιημένη, δεν κάνουν μόνοι οι ξένοι ψυχολογικά αστυνομικά θρίλερ. Κάνουν και… Ποιοι;

Εκεί αναρωτήθηκα ποιος να κρύβεται πίσω από αυτή την ιδιοφυή ιστορία. Εμαθα. Και τώρα ήρθε η στιγμή να γνωρίσω τη γυναίκα του διδύμου. Τη γλυκιά απίθανη Σοφία (Καζαντζιάν). Είναι τόσο απλά γοητευτική, τόσο αυθόρμητα προσηνής, τόσο ανεπιτήδευτα δημιουργική που πέφτεις στα δίχτυα της χωρίς δεύτερη σκέψη. Εχω χαρεί σαν μικρό παιδί που τη γνώρισα. Ισως γιατί και εκείνη έχει ένα παιδί μέσα της, αλλά και μια άλλη πλευρά που αναγνωρίζω. Οσα μας τρώνε, αλλά μας κάνουν και πιο ευαίσθητους, πιο συμπονετικούς, πιο «ανθρώπους».

Ηθοποιός, συγγραφέας, σεναριογράφος: γιατί και τα τρία, πώς μεταφράζονται στην τέχνη και ποιο υπερισχύει;

Όλα αυτά και τίποτα από αυτά. Το χαρτί ή η σκηνή είναι το πεδίο της προσωπικής μου έκφρασης και επανάστασης. Είναι οι τρόποι να δημιουργήσω έναν κόσμο που δεν ντροπιάζει την καρδιά μου. Η γραφή είναι η δική μου ρωγμή σε αυτή την καφκική «σωφρονιστική αποικία» που ονομάζουμε ζωή. Έχουμε την τέχνη για να μην πεθάνουμε από την αλήθεια.

Πόση διαφορά έχει η συγγραφή ενός βιβλίου με τη συγγραφή σεναρίου; Στην Ελλάδα, λένε οι σκηνοθέτες πως δεν βρίσκουν καλογραμμένα σενάρια. Ισχύει αυτό και εσείς πώς μάθατε αυτή τη γραφή;

Η γραφή έγινε η διέξοδος από την πλημμύρα που έχω μέσα μου. Γράφω μόνο όταν έχω κάτι να πω. Όταν είναι για εμένα επιτακτική ανάγκη. Θέλω να πω τις ιστορίες μου και θα βρω τον τρόπο να τις πω είτε στο σενάριο είτε στο βιβλίο είτε στο θέατρο. Δε με νοιάζει το μετά.

Ο σκοπός μου είναι να δημιουργήσω τη στιγμή που δημιουργώ. Νομίζω πως ο λόγος που υπάρχει το ανικανοποίητο είναι αυτός ακριβώς. Ότι το βλέμμα είναι στο μετά και έτσι γίνονται εκπτώσεις. Το μετά όμως δεν είναι στον έλεγχό μας. Είναι μόνο το τώρα. Κι εγώ ασχολούμαι μόνο με αυτό που είναι στον έλεγχό μου. Οι δρόμοι είναι εκεί για να ανοίγουν. Κι αν δεν ανοίξουν, υπάρχουν μονοπάτια. Κι αν δεν υπάρξουν, υπάρχει η βάση μου. Ο Μάριος, η ζωή μου, τα πλάσματά μου.

Πώς λειτουργείτε από κοινού με τον Μάριο Ιορδάνου στη γραφή;

Έχουμε «δει» τις ιστορίες μας πριν τις αποτυπώσουμε στο χαρτί. Δεν ξεκινάμε και όπου βγει. Ξεκινάμε να γράψουμε αυτό που έχουμε αποφασίσει να πούμε. Με τον Μάριο έχουμε ίδιο όραμα και αντίληψη για τη ζωή και αυτό είναι το σημαντικό. Υπάρχουν ακόμα και τώρα σκηνές που βλέπουμε στους Μαύρους Πίνακες και δεν θυμόμαστε αν τις έχω γράψει εγώ ή εκείνος.

Θέλετε να μας περιγράψετε αυτή την ιστορία αγάπης με τον Μάριο; Πού και πώς αναπτύχθηκε η σχέση και πώς προχωρά και εξελίσσεται;

Το κλειδί είναι αυτό ακριβώς. Ότι εξελίσσεται και ότι μέσα από τη σχέση εξελισσόμαστε και εμείς. Είμαστε και οι δύο μοναχικά όντα. Δεν είμαστε μαζί από ανάγκη να συνυπάρχουμε. Αν νιώθεις μοναξιά όταν είσαι μόνος, μάλλον έχεις κακή παρέα. Εμείς έχουμε καλή παρέα όταν είμαστε με τον εαυτό μας, αλλά ακόμα καλύτερη όταν είμαστε μαζί. Έτσι νιώσαμε από την αρχή και έτσι συνεχίζουμε να νιώθουμε και σήμερα. Η αγάπη, ο έρωτας κι όλα αυτά τα συναισθήματα που μπαίνουν σε κουτάκια είναι πολύ περιορισμένα για να περιγράψουν το ανεξάντλητο που νιώθω για τον Μάριο.

Πώς γίνεται η σύλληψη των ιστοριών σας; Η μυθοπλασία τελικά είναι θέμα χρόνου και υπομονής ή ενστίκτου και σύλληψης και μετά βγαίνει… νεράκι;

Για εμάς το να γράφουμε είναι απλώς η αφορμή να μιλήσουμε για αυτά που ήδη υπάρχουν μέσα μας. Για παράδειγμα, το σενάριό μας για τη σειρά Μαύροι Πίνακες που προβλήθηκε από το Star και κυκλοφορεί τώρα και σε βιβλίο από τις εκδόσεις Κάκτος, υπήρχε σε μία λανθάνουσα μορφή ήδη μέσα μας. Η αγάπη μας για τη ζωγραφική, την ποίηση και τη φιλοσοφία, η αντίληψή μας για τον κόσμο, για την ανθρώπινη φύση… Όλα αυτά για τα οποία μιλάμε είμαστε εμείς. Κάθε σενάριο είναι απλώς η «μεταφορά» με τη λογοτεχνική έννοια όσων είμαστε και όσων πιστεύουμε.

Πώς σας αρέσει να γράφετε; Σε ησυχία, με μουσική, μέρα ή νύχτα, έχετε κάποια ιεροτελεστία;

Παντού και πάντα. Ανά πάσα στιγμή μπορεί να κάνουμε σημειώσεις ακόμα και σε χαρτοπετσέτα. Ακόμα και όταν δεν γράφουμε, γράφουμε. Εντυπώνονται στη συνείδησή μας όσα σκεφτόμαστε ή νιώθουμε κάθε μέρα. Μπορεί να ξεχάσεις κάτι, αλλά ποτέ δεν θα ξεχάσεις πώς σε έκανε αυτό το κάτι να νιώσεις.

Οι ιστορίες σας αντλούν στοιχεία από προσωπικές ιστορίες δικές σας ή άλλων που έχετε ακούσει;

Αντλούν και από δικές μας ιστορίες και από τον τρόπο που έχουν «γράψει» μέσα μας γεγονότα που συμβαίνουν γύρω μας.

Οι «Μαύροι Πίνακες» ήταν μια συγκλονιστική σειρά. Μπορείτε να μας περιγράψετε συνθήκες γυρισμάτων, σχέσεις με το καστ, δυσκολίες και κάποιες στιγμές που δεν θα ξεχάσετε ποτέ;

Οι Μαύροι Πίνακες ήταν μία απαιτητική σειρά, που έπρεπε να παντρέψει τον ρεαλισμό με την εικαστικότητα και τον συμβολισμό. Κάθε ήρωας κουβαλούσε έναν ολόκληρο κόσμο και ο τρόπος που ενσαρκώθηκαν οι χαρακτήρες από τους συγκλονιστικούς ηθοποιούς της σειράς ήταν μαγικός. Όλα είναι δύσκολα μέχρι να γίνουν εύκολα και αυτοί οι μοναδικοί ηθοποιοί, όπως και οι υπέροχοι άνθρωποι του συνεργείου, τα έκαναν εύκολα, γιατί έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό.

Είστε ένας άνθρωπος εξαιρετικά χαμηλών τόνων. Αυτό μπορεί να συνδέεται και με τη συγγραφή που είναι μια εσωστρεφής υπόθεση; Ταυτόχρονα βέβαια, δείχνετε και ένας χαρούμενος εξωστρεφής άνθρωπος. Τα χωράμε όλα τελικά οι άνθρωποι;

Είμαστε τα πάντα και τίποτα. Γι’ αυτό οι ηθοποιοί μπορούμε να ανασύρουμε από μέσα μας ακόμα και πτυχές του εαυτού μας που δεν ξέραμε ότι υπάρχουν. Κι αυτό το κομμάτι της υποκριτικής έχει παίξει σημαντικό ρόλο και για τον Μάριο και για εμένα στον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τους χαρακτήρες που δημιουργούμε. Εγώ πράγματι συναντώ τον εαυτό μου πιο εύκολα στο γραπτό μου, στην ερμηνεία μου ή στις χορογραφίες μου επί σκηνής. Η χαρά που εκφράζω στην προσωπική μου επαφή με τους ανθρώπους έχει τη βάση της νομίζω στο γεγονός ότι μπορώ να αναγνωρίζω ανάμεσα στους καουμπόηδες και τους άλλους ινδιάνους.

Αγαπημένοι συγγραφείς, βιβλία, έργα;

Νίτσε, Κάφκα, Ντοστογιέφσκι, Σοπενχάουερ, Μπέκετ, Παπαδιαμάντης, Βιζυηνός, Μπουκόφσκι, Πεσόα, Καμύ, Λόρκα, Ντύρενματ, Μπωντλαίρ, Ρεμπώ, Καρυωτάκης…

Ποιους προσωπικούς δαίμονες παλεύετε ακόμα και ποιους έχετε νικήσει; Τι δεν αντέχετε στον κόσμο που ζούμε και τι απολαμβάνετε;

Τους αγαπάω τους δαίμονές μου. Ό,τι έχω δημιουργήσει είναι μία νίκη των δαιμόνων μου.