ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΒΕΝΕΤΙΑΣ: ΤΖΟΥΝΤ ΛΟ ΩΣ ΠΟΥΤΙΝ, ΠΛΑΝΗΤΗΣ ΣΤΟ ΧΕΙΛΟΣ ΠΥΡΗΝΙΚΟΥ ΟΛΕΘΡΟΥ

Όπως ορίζει η παράδοση πια, μετά το φοβερά πυκνό πρώτο τριήμερο του φεστιβάλ Βενετίας –με στριμωγμένους ένα σωρό μεγάλους τίτλους που πρέπει να προλάβουν την παγκόσμια πρεμιέρα τους πριν ταξιδέψουν σε Τορόντο ή/και Τέλιουραϊντ λίγες μέρες μετά– ακολουθεί ένα ελαφρώς πιο ήρεμο διάστημα. Όχι ποιοτικά κατώτερο, αλλά με περισσότερες ταινίες που δεν έρχονται ως σιγουράκια του οσκαρικού στοιχήματος.

THE WIZARD OF THE KREMLIN: Ο ΤΖΟΥΝΤ ΛΟ ΣΕ ΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Ο Τζουντ Λο πρωταγωνιστεί ως Βλάντιμιρ Πούτιν σε ένα ανεξήγητα αμήχανο φιλμ από τον πάντα απρόβλεπτο και συνήθως πολύ ενδιαφέροντα Ολιβιέ Ασαγιάς (“Irma Vep”, “Personal Shopper”). Στο “Wizard of the Kremlin”, ο Ασαγιάς διασκευάζει το ομώνυμο βιβλίο του Τζουλιάνο ντα Έμπολι από το 2022, αφηγούμενος την άνοδο στην ‘βασιλική αυλή’ του Πούτιν, ενός νεαρού καλλιτέχνη που χάρη σε μια απρόβλεπτη ακολουθία γεγονότων γίνεται δεξί του χέρι.

Τον Βαντίμ Μπαράνοφ (φανταστικό πρόσωπο) παίζει ο Πολ Ντέινο με μια ανέκφραση μονοτονία, αλλά το όποιο ενδιαφέρον στην πραγματικότητα βρίσκεται εντελώς γύρω από αυτόν. Καθώς μέσα από την άνοδο του Μπαράνοφ στην ιεραρχία της ρωσικής καθεστωτικής μηχανής, το φιλμ παρουσιάζει μια σύντομη ιστορία των πολιτικών συσχετισμών στη Ρωσία μετά το τέλος της Σοβιετικής Ένωσης, και το πώς ο Πούτιν άρπαξε την εξουσία εξολοθρεύοντας αντιπάλους του και εκμεταλλευόμενος τη δίψα του κόσμου για ηγετική ισχύ – όσο πιο κυνική και αιματηρή, τόσο καλύτερα.

Ο Ασαγιάς παρουσιάζει την Ιστορία επιδερμικά, σαν μια σειρά από τακτοποιημένα κεφάλαια, με αμήχανη και απρόσωπη αφήγηση σα να επρόκειτο για σελίδα wikipedia, δίχως να έχει να προσφέρει κάποια αληθινή ματιά ή διαπίστωση, και με τον Τζουντ Λο να παίζει τον Πούτιν σχεδόν σαν μάπετ, σε μια ταινία που δεν είναι απόλυτα σίγουρη ούτε για τον τόνο της, ούτε για το τι έχει τελικά να προσφέρει. Είναι πολύ παρακολουθήσιμο, σα να βλέπεις κάποιο εκλαϊκευμένο ντοκιμαντέρ στο Netflix, αλλά ακόμα και μια ταινία σαν το “Apprentice” του Άλι Αμπάσι, μεγαλύτερο ενδιαφέρον έχει.

A HOUSE OF DYNAMITE: ΜΙΑ ΑΝΑΣΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΥΡΗΝΙΚΟ ΟΛΕΘΡΟ

Συνεχίζοντας το δυστοπικό μοτίβο, το “A HOUSE OF DYNAMITE” της Κάθριν Μπίγκελοου είναι ένα αληθινό αγωνιώδες banger. Σηματοδοτώντας έτσι την επιστροφή σε φόρμα μιας πολύ μεγάλης δημιουργού, 8 χρόνια μετά το άστοχο “Detroit”. Η Μπίγκελοου, η πρώτη γυναίκα δημιουργός που κέρδισε ποτέ Όσκαρ Σκηνοθεσίας, συνεχίζει να βρίσκεται στην ευρύτερη περιοχή όπου μετακινήθηκε αρχικά με το οσκαρικό “Hurt Locker” και συνέχισε με το “Zero Dark Thirty”.

Στη νέο της πολιτικό θρίλερ, μια συνηθισμένη μέρα εξελίσσεται γρήγορα σε εφιάλτη καθώς οι δυνάμεις άμυνας των ΗΠΑ διαπιστώνουν πως ένα αγνώστου προέλευσης αντικείμενο είναι στην πραγματικότητα βόμβα που κατευθύνεται προς το έδαφος της χώρας. Ξεκινά έτσι μια κούρσα απέναντι στο χρόνο – αλλά μην περιμένετε εδώ καουμποϊλίκια τύπου Τζακ Μπάουερ. Η όλη προβληματική του φιλμ αφορά έναν κόσμο γεμάτο ένταση και μπαρούτι που έχουμε χτίσει, κι ο οποίος έτσι στα καλά καθούμενα μπορεί ένα τυχαίο πρωί, να εκραγεί.

Τώρα, θα αναρωτηθεί ευλόγως κανείς… ποιος είναι ο ρόλος των ίδιων των ΗΠΑ στη δημιουργία του εν λόγω κόσμου; Την ταινία δεν την απασχολούν στα αλήθεια συγκεκριμένες γεωπολιτικές εντάσεις ή πολιτικές, για την ακρίβεια είναι σοκαριστικά απολίτικη δεδομένου του θέματός της. Η στόχευσή της είναι πιο γενική (γενικόλογη θα έλεγε κάποιος κακεντρεχής), μιλώντας έτσι αορίστως για έναν κόσμο όπου το πυρηνικό οπλοστάσιο αναπόφευκτα θα χρησιμοποιηθεί, χωρίς να επιθυμεί να χρωματίσει συγκεκριμένες χώρες, καθεστώτα, πολιτικές, ιδεολογίες.

Πάντως σε ένα πρώτο επίπεδο, η ταινία λειτουργεί υποδειγματικά. Το σενάριο του Νόα Όπενχαϊμ (δημοσιογράφου και πρώην προέδρου του NBC News – οπότε είναι συνεπής κι η προηγούμενη παρατήρηση) παρακολουθεί τα γεγονότα μέσα από μια αφηγηματική δομή που είναι ταυτόχρονα και σπονδυλωτή, και ρασομονική. Ακολουθούμε τις εξελίξεις σε περίπου αληθινό χρόνο μέσα από ένα επίπεδο διοίκησης, πριν στη συνέχεια τις πιάσουμε ξανά από την αρχή, από ένα άλλο. Και το κάθε κεφάλαιο απλώνει τη δράση μέσα από τα μάτια διαφορετικών χαρακτήρων, που έχουν τα δικά τους δραματικά arc, αλλά που κανένα δεν επικρατεί της δραματουργίας, ούτε κυριαρχεί στο φιλμ.

Έτσι υπογραμμίζεται η βαρύτητα της κατάστασης. Δεν έχεις εδώ ας πούμε την δραματική αποσυμπίεση ενός Τομ Κρουζ που τρέχει να γλιτώσει από τους εξωγήινους στον “Πόλεμο των Κόσμων” του Σπίλμπεργκ. Όχι, εδώ όλες οι ιστορίες είναι σημαντικές, και όλες είναι ασήμαντες. Η Μπίγκελοου κι ο Όπενχαϊμ πλέκουν μια ταπετσαρία ανθρώπων αλλά και αδυναμίας αντίδρασης μπροστά στο απευκταίο. Κάθε φορά που βλέπουμε το στόρι μέσα από ένα άλλο επίπεδο διοίκησης, είναι σα να προστίθεται κι ένα επίπεδο απόγνωσης και αδιεξόδου.

Αυτό, την ώρα που η Μπίγκελοου θυμίζει πόσο υποδειγματικά ξέρει να σκηνοθετεί το σασπένς και τα σώματα μέσα σε χώρους αδιέξοδους, πνιγηρούς και καταδικασμένους. Καδράρει τη δράση χωρίς πολλές ευκολίες ή φτήνιες, δίχως να βασίζεται σε κουνημένες κάμερες και απίθανες εξελίξεις κι ηρωισμούς. Ξέρει πότε να πιέσει και πότε να αποσυμπιέσει, πότε να εστιάσει σε πρόσωπα και πότε σε κορμιά, πότε να τονίσει την ένταση και πότε να αφήσει τη νεκρική αμηχανία να γεμίσει τους απρόσωπους χώρους.

Με το “A HOUSE OF DYNAMITE” δεν λέει κάτι αληθινά διεισδυτικό για τον κόσμο, όμως αν μη τι άλλο ξέρει πώς να μας καθηλώσει με ένα εξαιρετικής δομής και σασπένς πολιτικό θρίλερ που καταφέρνει να σου κολλήσει την ψυχή στην πλάτη. Αυτός ο έλεγχός της πάνω στην τεχνική της αφήγησης, του σασπένς και των κωδικών του είδους, είναι εξάλλου που με κάνουν να στεναχωριέμαι λίγο που έχει φαίνεται αφήσει για τα καλά πίσω της την πρώτη περίοδο της καριέρας της, γεμάτη genre διαμάντια όπως το βαμπιρογουέστερν “Near Dark” και το αποκαλυπτικό sci-fi “Strange Days”. Ως τέτοιο δείγμα genre κινημτογράφου, το “A HOUSE OF DYNAMITE” λειτουργεί άψογα.

FATHER MOTHER SISTER BROTHER: ΕΝΑΣ ΑΦΟΠΛΙΣΤΙΚΟΣ ΤΖΙΜ ΤΖΑΡΜΟΥΣ

Θα έχουμε πολλά περισσότερα να πούμε για τη νέα ταινία του Τζιμ Τζάρμους όταν κυκλοφορήσει στις ελληνικές αίθουσες, μιας και είχαμε την ευκαιρία να καθίσουμε και να μιλήσουμε εφ’όλης της ύλης με τον πολύ μεγάλο δημιουργό, αλλά πρέπει να αναφέρουμε κάτι αξιοσημείωτο σχετικά με τη νέα του ταινία, “Father Mother Sister Brother”.

Πρόκειται για ένα φιλμ πολύ μικρό στο μάτι, με τρεις ιστορίες χωρίς πολλά-πολλά διακυβεύματα, με λιγοστή κίνηση, και με μικρά μοτίβα-λεπτομέρειες που επαναλαμβάνονται ενώνοντας τόπους, πόλεις, καταστάσεις, ανθρώπους και ιστορίες χωρίς κανείς να το καταλαβαίνει. Όχι πως αυτό γίνεται με κάποιο ευρύτερο σκοπό – είναι απλώς η υπενθύμιση πως όλοι και όλες και όλα συνδεόμαστε, είναι τα ρεφρέν, μια ποίηση της καθημερινότητας.

Στην ταινία, παρακολουθούμε τρεις ιστορίες γύρω από τις σχέσεις ενηλίκων με τους (συχνά απομακρυσμένους) γονείς τους, αλλά και μεταξύ τους. Μεγάλες διαδρομές και αμήχανες συζητήσεις σε ένα αυτοκίνητο. Μακρές σιωπές γύρω από ένα τραπέζι. Η μελαγχολία των όσων έχουν χαθεί, μπροστά σε μια απουσία, σε κάτι που δεν είναι εκεί.

Ο Τζάρμους ρίχνει το στο ρινγκ μερικούς σπουδαίους ηθοποιούς, από την Κέιτ Μπλάνσετ και τον Άνταμ Ντράιβερ μέχρι την Βίκι Κριπς, την Σαρλότ Ράμπλινγκ, την Ίντια Μουρ και τον… Τομ Γουέιτς; Αφήνει τα γνώρια πρόσωπα να χαθούν μέσα σε ρόλους και αποστάσεις. Κινηματογραφεί ανθρώπους σε μετάβαση, κυριολεκτική και μη. Καδράρει άτομα που σωματικά βρίσκονται κοντά, αλλά συναισθηματικά μπορεί να απέχουν μίλια. Εντοπίζει μικρές λεπτομέρειες της καθημερινότητας, επαναλήψεις, σπίθες έγνοιας, αμηχανίες.

Κι όλα κορυφώνονται χωρίς φανφάρες αλλά πολύ συναισθηματικά, σε μια τρίτη ιστορία που δεν είναι ακριβώς τρίτη ιστορία αλλά είναι περισσότερο τρίτο κεφάλαιο, καθώς χωρίς τα δύο πρώτα δε θα είχε αυτή την επίδραση.

Ένα φιλμ που σαν πρώτη αντίδραση βγαίνοντας από την προβολή, σκεφτόμουν πόσο μικρό είναι, πόσο νόημα βγάζει που το απέρριψαν οι Κάννες, και πόσο δεν πρόκειται να το ξανασκεφτώ στη ζωή μου. Δυο μέρες μετά, έχω διαψευστεί πανηγυρικά – μην περιμένετε να δείτε κάποιο σαρωτικό αριστούργημα, αλλά αυτό που μπορώ να διαβεβαιώσω, είναι πως σαν ταινία φωλιάζει μέσα σου και επιδρά πάνω σου χωρίς να το καταλάβεις. Και σίγουρα αξίζει την προσοχή, 6 χρόνια μετά το πιο πρόσφατο (και κακό) φιλμ του Τζάρμους “The Dead Don’t Die”, που εδώ φαίνεται σα να βρίσκει ξανά την επαφή με κάτι πολύ αληθινό.

To φεστιβάλ στο μεταξύ προχωρά προς τις τελευταίες μέρες του αλλά χωρίς να μειώνεται το ενδιαφέρον. Σήμερα προβάλλεται το πολυαναμενόμενο (και γερό φαβορί για Χρυσό Λιοντάρι) “Voice of Hind Rajab” για την εκτέλεση μιας μικρής παλαιστίνιας από τις κατοχικές δυνάμεις του Ισραήλ. Άλλες πρόσφατες αξιοσημείωτες πρεμιέρες ήταν το θρησκευτικό μιούζικαλ εποχής(!) “The Testament of Ann Lee” και το αθλητικό biopic “The Smashing Machine” με τον The Rock, ταινίες για τις οποίες θα μιλήσουμε στην επόμενη ανταπόκριση.