Πόσο κοστίζει ένα άστρωτο, βρόμικο κρεβάτι – Εκατομμύρια αν είναι τέχνη

Η Αγγλίδα καλλιτέχνις Tracey Emin θα εγκαινιάσει τη μεγαλύτερη έκθεση της καριέρας της στην Tate Modern την ερχόμενη άνοιξη, παρουσιάζοντας τα σημαντικότερα έργα της από μια εικαστική πορεία 40 ετών. Κι αν πριν από κάποιο διάστημα μεγάλη συζήτηση έγινε για το κατά πόσο μπορεί μια μπανάνα, κολλημένη με χαρτοταινία στον τοίχο να είναι τέχνη και να πωλείται 6,2 εκατ. δολάρια, στην περίπτωση της Emin μιλάμε για ένα άστρωτο και βρώμικο κρεβάτι.

Η έκθεση με τίτλο “A Second Life” στην Tate θα περιλαμβάνει μερικά από τα πιο διάσημα έργα της Emin, όπως το πολυσυζητημένο και υποψήφιο για το βραβείο Turner “My Bed” (Το κρεβάτι μου, 1998), καθώς και έργα που δεν έχουν παρουσιαστεί ποτέ ξανά στο κοινό.

«Είμαι πολύ ενθουσιασμένη που θα κάνω μια έκθεση στην Tate Modern», δήλωσε η Emin. «Για μένα είναι ένα από τα σπουδαιότερα διεθνή μουσεία σύγχρονης τέχνης στον κόσμο, και βρίσκεται εδώ στο Λονδίνο. Νιώθω ότι αυτή η έκθεση … θα αποτελέσει για μένα σημείο αναφοράς. Μια στιγμή στη ζωή μου από την οποία κοιτάζω πίσω και προχωράω μπροστά. Μια αληθινή γιορτή της ζωής».

Η 62χρονη εικαστικός, γνωστή όχι μόνο για το περίφημο… κρεβάτι της, αλλά και για το έργο “Everyone I Have Ever Slept With” 1963-1995 (The Tent), έχει ιδρύσει τη δική της σχολή τέχνης και έχει ανοίξει έναν νέο δημιουργικό κύκλο μετά τη διάγνωση επιθετικού καρκίνου της ουροδόχου κύστης, πριν από πέντε χρόνια.

Η έκθεση θα καταγράψει την πορεία της Emin πριν και μετά την ασθένεια και τις χειρουργικές επεμβάσεις. Η εικαστικός, γνωστή για τον εξομολογητικό χαρακτήρα του έργου της, έχει μιλήσει ανοιχτά για την εμπειρία της με τον καρκίνο, τη χειρουργική επέμβαση που υποβλήθηκε, καθώς και το γεγονός ότι πλέον ζει με άνοιγμα στην κοιλιακή χώρα και σακουλάκι ουροστομίας..

Το κρεβάτι της Emin και για πόσα χρήματα δημοπρατήθηκε

Ακόμα βρώμικο και ανακατεμένο και ταυτόχρονα ένα από τα πιο συγκινητικά έργα της σύγχρονης τέχνης, το My Bed (1998) της Tracey Emin μας έδωσε μια αποκαλυπτική ματιά στον τρόπο ζωής μιας απελπισμένης 35χρονης καλλιτέχνιδας. Τα τσαλακωμένα σεντόνια έχουν επάνω ό,τι μπορείς να φανταστείς ότι φέρει… επιθήλια της Emin (!) ενώ είναι εμφανής μέχρι και ο λεκές από την περίοδό της. Όταν το έργο μπήκε στη βραχεία λίστα για το βραβείο Turner το 1999 (και δεν κέρδισε), προκάλεσε τέτοιο επικοινωνιακό σάλο, ώστε η Tate κατέγραψε αριθμό επισκεπτών-ρεκόρ στην ιστορία της.

Η ιδέα για αυτό το εμβληματικό έργο ήρθε στην καλλιτέχνιδα σαν επιφοίτηση, ύστερα από μια εβδομάδα που πέρασε στο κρεβάτι της, βυθισμένη στην κατάθλιψη μετά από έναν τραυματικό χωρισμό. Σχεδόν αναίσθητη και ακόμη μεθυσμένη, η Emin συνειδητοποίησε: «Ξαφνικά σκέφτηκα, ότι αυτό είναι φρικτό. Και μετά όλα άλλαξαν για μένα. Έπαψε να είναι φρικτό και άρχισε να είναι όμορφο. Γιατί δεν είχα πεθάνει, έτσι δεν είναι;». Πολύ απλά, πήρε το κρεβάτι της από το διαμέρισμα δημοτικής κατοικίας στο Waterloo και το εξέθεσε αυτούσιο.

Αυτό το κρεβάτι αποτελεί πλέον μνημείο της δικής της ιστορίας, ένα “φάντασμα” από το παρελθόν της: «Υπάρχουν πράγματα πάνω σε εκείνο το κρεβάτι που πλέον έχουν τη θέση τους στην ιστορία. Ακόμα και μορφές αντισύλληψης, το γεγονός ότι δεν έχω πια περίοδο, το γεγονός ότι η ζώνη που έμπαινε στη μέση μου τώρα χωράει μόνο στον μηρό μου».

Ίσως είναι το μοναδικό έργο που μπορεί να σταθεί απέναντι στο “The Physical Impossibility of Death in the Mind of Someone Living” του Damien Hirst ως το πιο διάσημο δημιούργημα του κινήματος YBA (Young British Artists) της δεκαετίας του ’90. Δημιουργήθηκε σε μια εποχή που η βρετανική εικαστική σκηνή βρισκόταν στο απόγειό της, «όταν όλα είχαν να κάνουν με το cool Britannia και τον παράγοντα του σοκ», όπως είπε η ίδια η καλλιτέχνιδα. Κάθε φορά που το έργο εκτίθεται, η Tracey Emin αφιερώνει χρόνο για να ανασυνθέσει η ίδια την εγκατάσταση, τοποθετώντας προσεκτικά τα λερωμένα χαρτομάντιλα, το λιπαντικό, τα χρησιμοποιημένα προφυλακτικά, τις παντόφλες και τα αποτσίγαρα.

Σε έντονη αντίθεση με το διάσημο Bed (1955) του Robert Rauschenberg, όπου ο καλλιτέχνης ζωγράφισε πάνω στα σεντόνια του επειδή δεν είχε άλλο υλικό, η Tracey Emin συγχώνευσε την τέχνη με τη ζωή της, εκθέτοντας κάτι απόλυτα προσωπικό και οικείο. Αυτή η εξομολογητική, ειλικρινής τέχνη δημιούργησε μια σχέση με το κοινό, που μπορούσε να ταυτιστεί με τα παγκόσμια θέματα της απώλειας και της αποξένωσης. Η προσωπική αλήθεια, όπως σημείωσε η συγγραφέας Jeanette Winterson, “υπερβαίνει την κουλτούρα του εγώ και μετατρέπεται σε συλλογική κάθαρση“.

Το έργο αγοράστηκε αρχικά από τον Charles Saatchi το 2000 έναντι 150.000 λιρών, ενώ το 2015 βγήκε σε δημοπρασία στον οίκο Christie’s στο Λονδίνο και πουλήθηκε έναντι 2,5 εκατομμυρίων λιρών (τιμή κατακύρωσης συν προμήθεια αγοραστή) – υπερδιπλάσιο της αρχικής εκτίμησης. Παρόλο που η τιμή ήταν απαγορευτική για την Tate, ο αγοραστής, ο γνωστός Γερμανός επιχειρηματίας και συλλέκτης τέχνης Κόμης Christian Duerckheim, παραχώρησε γενναιόδωρα το έργο με δεκαετή δανεισμό στο μουσείο. «Πάντα θαύμαζα την ειλικρίνεια της Tracey, αλλά αγόρασα το My Bed επειδή είναι μια μεταφορά της ζωής», δήλωσε λίγο μετά την αγορά του, «εκεί όπου αρχίζουν τα προβλήματα και πεθαίνει η λογική».

Η Tracey Emin θέλει να βλέπουμε το My Bed ως «πορτρέτο μιας νεότερης γυναίκας και πώς ο χρόνος επηρεάζει όλους μας. Εξακολουθώ να είμαι πολύ περήφανη γι’ αυτό και ευγνώμων που το αγόρασε ο σωστός άνθρωπος».

25 χρόνια Tate Modern – “Ήμουν παρούσα στα εγκαίνια”

«Είμαι πραγματικά χαρούμενη που δεν πέθανα και που είμαι εδώ για να δω αυτή την έκθεση», δήλωσε η Emin νωρίτερα φέτος. «Ήμουν παρούσα στα εγκαίνια της Tate Modern το 2000 – και τότε έμοιαζε σαν το πιο συναρπαστικό γεγονός που θα μπορούσε ποτέ να συμβεί στο Λονδίνο. Κρίνεις μια πόλη από την τέχνη της», πρόσθεσε, με αφορμή τον εορτασμό των 25 χρόνων της γκαλερί.

Η αναδρομική αυτή έκθεση θα συγκεντρώσει περισσότερα από 90 έργα, ανάμεσά τους ζωγραφική, βίντεο, υφαντά, νέον, γλυπτά και εγκαταστάσεις, αναδεικνύοντας την «αδιαπραγμάτευτη, εξομολογητική της προσέγγιση στο μοίρασμα εμπειριών αγάπης, τραύματος και προσωπικής εξέλιξης».

Η Tate Modern δήλωσε: «Η αφοσίωση της Emin στην αδιαπραγμάτευτη αυτοέκφραση έχει μεταμορφώσει την κατανόησή μας για το τι μπορεί να είναι η τέχνη και συνεχίζει να επηρεάζει τη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία μέχρι σήμερα, χρησιμοποιώντας το γυναικείο σώμα για να διερευνήσει το πάθος, τον πόνο και τη θεραπεία.

Καλύπτοντας την εξαιρετική 40ετή πορεία της – από τα καθοριστικά έργα-εγκαταστάσεις της δεκαετίας του ’90 έως τα πρόσφατα έργα ζωγραφικής και χάλκινα γλυπτά που θα παρουσιαστούν για πρώτη φορά – το A Second Life αποτελεί τη σημαντικότερη έκθεση της καριέρας της Emin, χαρτογραφώντας τα κομβικά γεγονότα της ζωής που διαμόρφωσαν τη διαδρομή και τη μεταμόρφωσή της.»

Η έκθεση θα ξεκινά με έργα από την πρώτη ατομική παρουσίαση της Emin στην White Cube, με μια σειρά από μικροσκοπικές φωτογραφίες των ζωγραφικών έργων της από τη δεκαετία του ’80, τα οποία κατέστρεψε μετά από μια δύσκολη περίοδο στη ζωή της. Θα περιλαμβάνει επίσης το ντοκιμαντέρ “Why I Never Became a Dancer” για τα εφηβικά της χρόνια στο Margate, καθώς και άλλα έργα εμπνευσμένα από την παραθαλάσσια πόλη όπου η Emin πλέον προσφέρει δωρεάν χώρους σε φοιτητές τέχνης.