H Gen Z σταμάτησε να βγαίνει έξω και αυτό είναι πραγματικά σοβαρό 

“Touch grass“. Πρόκειται για μια διαδικτυακή έκφραση που προτρέπει κάποιον να αποσυνδεθεί από τον ψηφιακό κόσμο και να περάσει χρόνο έξω στη φύση ή στην πραγματική ζωή. Συχνά χρησιμοποιείται χιουμοριστικά ή σαρκαστικά για να δείξει ότι κάποιος έχει υπερβολικά απορροφηθεί από το διαδίκτυο και χρειάζεται μια δόση πραγματικότητας.

Τι γίνεται όμως όταν η συμβουλή αυτή που αφορά σχεδόν απόλυτα τη νέα γενιά, πέφτει στο κενό;

Μια πρόσφατη μελέτη, που φέρνει στο φως ο Independent και έγινε σε 2.000 Βρετανούς ενήλικες από την Super, Natural British Columbia, την επίσημη τουριστική αρχή της Καναδικής επαρχίας, διαπίστωσε ότι τα δύο τρίτα της Gen Z (67%) δήλωσαν ότι δεν βγαίνουν έξω για μέρες ολόκληρες. Περισσότεροι από τους μισούς (57%) των millennials δήλωσαν το ίδιο. Στην πραγματικότητα, μόνο το ένα τέταρτο των συμμετεχόντων από όλες τις ηλικίες δήλωσαν ότι κάνουν συνειδητή προσπάθεια να βγουν από την ασφάλεια του σπιτιού τους τουλάχιστον μία φορά την ημέρα.

Η Gen Alpha φαίνεται να ακολουθεί την ίδια πορεία απομόνωσης: περίπου το 43% των γονιών λένε ότι τα παιδιά τους περνούν λιγότερο χρόνο έξω απ’ ό,τι οι ίδιοι όταν ήταν στην ίδια ηλικία. Μια ξεχωριστή έρευνα από την Outdoor Toys αποκάλυψε ότι το ένα τρίτο των παιδιών στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν παίζει έξω καθημερινά, ενώ μια αναφορά του 2024 από την Επιτροπή Raising the Nation Play αναφέρει ότι ο χρόνος που τα παιδιά στη Βρετανία περνούν έξω έχει μειωθεί κατά περίπου 50% σε μία γενιά.

Υπάρχει ένα πολύ προφανές αρνητικό στοιχείο σε όλο αυτό.

Αμέτρητες έρευνες έχουν αποδείξει επανειλημμένα ότι οι άνθρωποι που είναι πιο συνδεδεμένοι με τη φύση είναι συνήθως πιο ευτυχισμένοι και πιο πιθανό να δηλώνουν ότι η ζωή τους έχει αξία. Ερευνητές ψυχιατρικών κλινικών έχουν διαπιστώσει ότι η επαφή με τη φύση μειώνει τα συναισθήματα απομόνωσης, προάγει την ηρεμία και βελτιώνει τη διάθεση, ενώ έχει και σαφή γνωστικά οφέλη, όπως η βελτίωση της προσοχής, της συγκέντρωσης και της μνήμης. Έχει συνδεθεί ακόμη και με μια πιο θετική εικόνα του σώματος. Και δεν χρειάζεται να είναι για πολύ: έρευνες δείχνουν ότι μόνο 15 λεπτά στη φύση αρκούν για να ενισχύσουν το wellbeing του ατόμου. Ωστόσο, υπάρχουν και άλλες, πιο ύπουλες συνέπειες της παραμονής μέσα στο σπίτι.

Σύμφωνα με τον Independent, είναι εύκολο, αν και ανατριχιαστικό, να κατανοήσουμε πώς συνέβη αυτή η στροφή τα τελευταία περίπου δέκα χρόνια. Η κυριαρχία των οθονών, οι οποίες έχουν διαμορφώσει κάθε πτυχή της σύγχρονης ζωής, αυξήθηκε πιο γρήγορα από ό,τι συνειδητοποιούμε οι περισσότεροι. Το 2013, ο μέσος Βρετανός ενήλικας αφιέρωνε περίπου μία ώρα και 36 λεπτά την ημέρα για ψυχαγωγική χρήση του κινητού του, του υπολογιστή ή του λάπτοπ, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Ofcom. Το 2024, αυτός ο αριθμός εκτοξεύτηκε στις τέσσερις ώρες και 20 λεπτά. Ωστόσο, για τους νέους είναι ακόμα υψηλότερος – η Gen Z περνούσε κατά μέσο όρο περίπου έξι ώρες την ημέρα μπροστά σε οθόνες. Σχεδόν το 48% των ατόμων ηλικίας 16 έως 24 ετών δήλωσε ότι περνά “πολύ χρόνο” στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σε αντίθεση με το 8% των ατόμων ηλικίας 65 και άνω.

Σε μια αναφορά του 2024 από το Pew Research Center, το 62% των Αμερικανών ενήλικων από 18 έως 29 ετών δήλωσε ότι είναι “συνεχώς” online.

Δεν είναι μόνο το ότι οι εφαρμογές έχουν καταλάβει το χρόνο μας, αλλά το ότι η επέκταση του ψηφιακού κόσμου έχει επιτρέψει να ζούμε μια πλήρως λειτουργική ζωή χωρίς να βγαίνουμε ποτέ από το σπίτι, παρουσιάζοντας αυτή την εξέλιξη ως “ευκολία”.

Ό,τι και αν θέλεις, υπάρχει μια εφαρμογή για αυτό. Πεινάς, διψάς, θες να ψωνίσεις; Νιώθεις μοναξιά; Βαριέσαι; Βάλε να παίξει μία από τις εκατομμύρια ταινίες, σειρές ή βίντεο στο YouTube που είναι διαθέσιμα στο κινητό σου ενώ, φυσικά, κάνεις ταυτόχρονα scrolling.

Στην πραγματικότητα, είναι δύσκολο να σκεφτεί κανείς μια δουλειά που δεν μπορεί να ολοκληρώσει ή να αναθέσει μέσω διαδικτύου – μια δουλειά που να απαιτεί να βγει κάποιος έξω – ειδικά με την άνοδο της τηλεργασίας σε πολλά επαγγελματικά πεδία.

Ωστόσο, υπάρχει ένα βαρύ τίμημα για όλη αυτή την “ευκολία”: η απομόνωση.

Οι κοινωνικές δεξιότητες είναι σαν τους μύες – αν δεν τις χρησιμοποιείς, τις χάνεις. Δεν είναι τυχαίο ότι υπάρχει το φαινόμενο του “Gen Z stare” – η αμήχανη, κενή ματιά σε καταστάσεις όπου θα αναμενόταν μια λεκτική απάντηση – και ότι το να σηκώσεις το τηλέφωνο έχει γίνει κάτι σαν άθλημα για τους κάτω των 30. Και δεν είναι σύμπτωση ότι οι νέοι νιώθουν πιο μοναχικοί από ποτέ. Σχεδόν το 50% της Gen Z δήλωσε ότι “συχνά” αισθάνεται μοναξιά, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Oxfam, με τα ποσοστά κατάθλιψης και άγχους στους 18-24χρονους να έχουν εκτοξευτεί τα τελευταία 20 χρόνια.

Όσο λιγότερο χρόνο περνάμε στον πραγματικό κόσμο, αλληλεπιδρώντας με πραγματικούς ανθρώπους, τόσο περισσότερο η κοσμοθεωρία μας διαμορφώνεται και περιορίζεται από την ψηφιακή κουλτούρα. Υπάρχει λόγος που οι άνδρες και οι γυναίκες της Gen Z είναι πιο διχασμένοι από κάθε άλλη γενιά σε βασικά ζητήματα γύρω από τον φεμινισμό, τους ρόλους των φύλων και τα δικαιώματα των γυναικών. Υπάρχει λόγος που η τρέχουσα εποχή έχει χαρακτηριστεί ως “η εποχή του θυμού“.

Όταν δεν είμαστε συνδεδεμένοι με πραγματικούς ανθρώπους και πραγματικά πράγματα – όταν δεν “αγγίζουμε το γρασίδι”, αν μπορούμε να μεταφράσουμε τον όρο που αναφέραμε στην αρχή του κειμένου, χάνουμε μία κρίσιμη αίσθηση προοπτικής. Δημιουργείται ένα κενό. Και είναι πολύ εύκολο για την κακία, το άγχος και τον φόβοςνα εισχωρήσουν και να το γεμίσουν.