Idra Kayne is “Feeling good”!

Η Idra Kayne, το κορίτσι με τη βελούδινη φωνή θα αναμετρηθεί φέτος με την τεράστια φυσιογνωμία της μουσικής, Νίνα Σιμόν. Το όνειρο του σκηνοθέτη και εμπνευστή, Σωτήρη Καραμεσίνη, παίρνει σάρκα και οστά και όλοι εμείς, οι λάτρεις της σπουδαίας αυτής performer θα έχουμε την τύχη να σιγοψιθυρίσουμε τους στίχους της στον Μικρό Κεραμεικό. «Nina Simone 4 οκτάβες Ελευθερίας» και είμαστε έτοιμοι για ένα spell on us.

Όνειρό της ήταν να τραγουδά και να παίζει θέατρο και κυρίως να μπορεί να βιοπορίζεται από αυτό αφού έχει ζήσει τηλεφωνικό κέντρο, σερβιτόρα, μπαργούμαν, καθηγήτρια αγγλικών, γραμματέας, δουλειά γραφείου… «Ό,τι χρειαζόταν για να πληρώσω ενοίκιο και λογαριασμούς». Η επιτυχία και η αγάπη του κόσμου δεν της έχουν απορροφήσει το άγχος που εξακολουθεί να έχει σε κάθε δημόσια εμφάνιση – ίσως αυτό να είναι ίδιον των υπερευαίσθητων ανθρώπων με συνείδηση. Στα live της
στο πρώτο ή δεύτερο τραγούδι, λέει στο κοινό: «Παιδιά, είμαι πάρα πολύ αγχωμένη αυτή τη στιγμή· δώστε μου λίγο χρόνο να συνειδητοποιήσω ότι είμαι εδώ». Και αυτό την απελευθερώνει. Ευτυχώς!

Λοιπόν, ας δούμε λίγο αυτή την ιδιαίτερη παράσταση.

Πρόκειται ασφαλώς για μια μουσική παράσταση αφού αφορά τη ζωή της Νίνα Σιμόν. Εγώ υποδύομαι τη Νίνα και μαζί μου στο πιάνο και σε διάφορους μικρότερους ρόλους είναι η Σάσα Παπαλάμπρου. Το κείμενο και η σκηνοθεσία είναι του Σωτήρη Καραμεσίνη. Προσπαθούμε μέσα από την παράσταση να γνωρίσουμε όχι μόνο τη σπουδαία μουσικό και ερμηνεύτρια, που όλοι ξέρουμε λίγο-πολύ, αλλά και τον άνθρωπο πίσω από αυτήν.

Ποια, θα έλεγες ότι είναι τα βασικά χαρακτηριστικά της;

Νομίζω πως είναι γνωστό ότι η Νίνα ήταν ένας δύσκολος άνθρωπος και μία μαχήτρια, επίσης. Έχουμε ψάξει αρκετά για εκείνη – γνωρίζαμε ότι ήταν ενεργή στα ζητήματα των πολιτικών δικαιωμάτων, αλλά προσωπικά δεν ήξερα ούτε ότι υπήρξε προσωπική φίλη του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ ούτε του Malcolm Χ. Ήταν ιδιαίτερα δραστήρια στο ακτιβιστικό κομμάτι, κάτι που με εντυπωσίασε πολύ.
Θυσίασε μεγάλο μέρος της καριέρας της για τον αγώνα της. Μην ξεχνάμε ότι μιλάμε για μια εποχή δύσκολη ∙ και γυναίκα και μαύρη, να παλεύει για τα πολιτικά δικαιώματα. Κι όμως, δεν υπολόγιζε τίποτα. Είχε έναν ξεκάθαρο σκοπό κι αυτόν ακολούθησε μέχρι τέλους.

Όταν λες «δύσκολη», πώς το εννοείς;

Έχω διαβάσει πολλές μαρτυρίες ότι δεν ήταν εύκολη στις συνεργασίες. Το αναφέρουμε και μέσα στην παράσταση: η ίδια παραδεχόταν ότι μπορεί να ήταν ιδιότροπη και κυρίως έχανε εύκολα την ψυχραιμία της. Όταν κάτι δεν της άρεσε, το έλεγε αμέσως, το εξέφραζε ξεκάθαρα. Φαντάζομαι πως αυτό θα είχε να κάνει και με το κομμάτι της ψυχικής της υγείας καθώς διαγνώστηκε με διπολική διαταραχή και δυστυχώς πολύ αργά, γύρω στα εξήντα της. Τα, δε, φάρμακα, εκείνης της εποχής, που δεν ήταν ήπια σκευάσματα σαν τα σημερινά, αλλοίωναν πολύ την προσωπικότητα, τη μνήμη, τη διάθεση. Ήταν, πραγματικά, μια ταλαιπωρημένη ψυχή.

Παρουσιάζετε τη ζωή της με χρονολογική σειρά ή μέσα από επιλεγμένα επεισόδια; Είναι δηλαδή μια πλήρης βιογραφία;

Είναι βιογραφική παράσταση, αλλά δομημένη με τρόπο που θυμίζει συνέντευξη. Το μεγαλύτερο μέρος της δράσης αφορά μια δημοσιογράφο που παίρνει συνέντευξη από τη «μεγάλη» Νίνα, κι εκείνη επιστρέφει στις αναμνήσεις της και αφηγείται όσα έχει ζήσει. Ξεκινάμε περίπου από τα έξι της χρόνια.

Πώς νιώθεις που υποδύεσαι ένα τόσο μεγάλο όνομα της μουσικής, ενώ είσαι μουσικός;

Η αλήθεια είναι πως είναι πάρα πολύ αγχωτικό. Μιλάμε για μια προσωπικότητα τεράστια, πολύ ιδιαίτερη. Δεν ήθελα σε καμία περίπτωση -ούτε μπορούσα- να τη μιμηθώ, και άλλωστε αυτός δεν ήταν ποτέ ο στόχος μας. Στόχος μας ήταν να την τιμήσουμε· να αναδείξουμε πτυχές της που δεν είναι γνωστές στο ευρύ κοινό. Μέσα από το κείμενο μάθαμε κι εμείς πράγματα που δεν γνωρίζαμε.

Ποιες ήταν οι μεγαλύτερες δυσκολίες σου σε αυτό το ταξίδι;

Με δυσκόλεψε αρκετά το μουσικό κομμάτι. Η μουσική της Νίνα έχει έναν μαγικό τρόπο – ακούγεται απλή, οικεία, αλλά είναι εξαιρετικά απαιτητική. Και στο υποκριτικό μέρος, δυσκολεύτηκα ως προς το ότι ήταν ένας πολυδιάστατος άνθρωπος, με έντονες συναισθηματικές εκρήξεις και εσωτερικές αντιθέσεις. Ήταν μεγάλη πρόκληση να αποφύγω την καρικατούρα, να μην υπάρχει καμία διάθεση μίμησης ή ειρωνείας πίσω από τη δική μου προσπάθεια.

Εγώ έχω μεγάλη αδυναμία στη μουσική της. Εκείνη και η Αρίθα Φράνκλιν είναι οι πιο αγαπημένες μου τραγουδίστριες.

Δεν το ήξερα ότι ήταν τόσο αγαπητή! Από τότε που ανακοινώσαμε ότι θα κάνω αυτή την παράσταση, πάρα πολλοί άνθρωποι μού είπαν πόσο πολύ αγαπούν τη Νίνα. Δεν είχα ιδέα ότι είχε τόσο φανατικό κοινό – και μάλιστα στην Ελλάδα. Νόμιζα πως οι περισσότεροι ήξεραν μόνο τρία-τέσσερα γνωστά τραγούδια της και αυτά.

Για σένα αυτό το έργο είναι κάτι σαν σταθμός;

Σίγουρα! Πρόκειται για τεράστια προσωπικότητα και το έργο, όπως έχει στηθεί, είναι πολύ απαιτητικό. Είμαστε δύο κοπέλες επί σκηνής, μόνες μας, και πρέπει να καλύψουμε ολόκληρη τη ζωή της, να την παρουσιάσουμε όπως θέλει ο σκηνοθέτης μας ο Σωτήρης Καραμεσίνης, με απόλυτο σεβασμό και ταυτόχρονα να δημιουργηθεί ένα μουσικά άρτιο θέαμα. Το βάρος είναι μεγάλο, αλλά έχω υπέροχους συνεργάτες. Η Σάσα Παπαλάμπρου είναι καταπληκτική καλλιτέχνιδα, συνεργάτιδα και άνθρωπος. Απολαμβάνουμε πραγματικά όλη αυτή τη διαδικασία.

Κοινότυπο ερώτημα, αλλά εσύ και ο ρατσισμός από τι στάδια περάσατε;

Κοίτα, δεν ξέρω πώς είναι για ένα παιδί που γεννιέται σήμερα, αλλά νομίζω ότι όλοι όσοι γεννηθήκαμε εδώ πριν τόσα χρόνια, λίγο ως πολύ ζήσαμε την ίδια πραγματικότητα. Ο ρατσισμός υπάρχει παντού γύρω μας. Εγώ ανήκω στους πρώτους Έλληνες αφρικανικής καταγωγής που γεννήθηκαν τη δεκαετία του 1980. Πήγα σε σχολείο όπου, για πολλά χρόνια, ήμουν το μοναδικό μαύρο παιδί.
Θυμάμαι την Κυψέλη πριν αποκτήσει αφρικανική κοινότητα. Όμως δεν το κουβαλάω σαν βάρος παρότι με έχει διαμορφώσει ως προσωπικότητα. Χαίρομαι που σήμερα μπορούμε να μιλάμε ανοιχτά γι’ αυτά τα θέματα, για να πάμε παρακάτω. Πρέπει κάπως επιτέλους να το λύσουμε το θέμα και να αποδεχτούμε ότι όχι μόνο η Ελλάδα, αλλά ολόκληρος ο πλανήτης είναι πολυπολιτισμικός. Όλοι είμαστε διαφορετικοί, ανεξαρτήτως χρώματος – έτσι κι αλλιώς είμαστε όλοι ξεχωριστοί. Μπορούμε να ζήσουμε αρμονικά· δεν έχουμε τίποτα να χωρίσουμε. Εγώ το θεωρώ αστείο. Ανήκουμε όλοι στο ανθρώπινο είδος· εκεί θα έπρεπε να τελειώνει η κουβέντα.

Ως γνωστή, φαντάζομαι πως μετά από ένα σημείο είχες πιο εύκολη πορεία από κάποιον που δεν έχει τη φήμη σου. Έτσι δεν είναι;

Ε, εντάξει, τώρα είμαι λίγο πιο αναγνωρίσιμη, αλλά δεν θεωρώ ότι ζω κάτι που μοιάζει με «διασημότητα». Όχι, δεν νομίζω ότι βιώνω κάποια διαφορά. Ακούω ακόμα πολλά ρατσιστικά σχόλια, ειδικά τώρα με τα social media, όπου ο καθένας μπορεί να ξεσπάσει χωρίς συνέπειες. Κάθε φορά που εκφράζομαι δημόσια, κάποιος ενοχλείται – και συνήθως αυτό που τους ενοχλεί είναι το χρώμα μου. Στην περίπτωση του Αντετοκούμπο, φάνηκε ξεκάθαρα πως ο ρατσισμός έχει και ταξική διάσταση. Όταν ήταν φτωχός, κανείς δεν τον υπολόγιζε· όταν όμως έγινε σταρ του ΝΒΑ και πλούσιος, άλλαξε η αντιμετώπιση. Δεν είναι κάτι που μας εκπλήσσει. Θα εκτιμούσα όμως πραγματικά αν κάποιος από αυτούς που τώρα τον επαινούν, έβγαινε να πει: «Έκανα λάθος, ζητώ συγγνώμη». Μόνο αυτό. Αλλά ξέρεις, φαντάζομαι πως όλοι αυτοί περιμένουν στη γωνία το πρώτο λάθος — τη μέρα που ο Αντετοκούμπο δεν θα παίξει καλά, για να τον «γκρεμίσουν». Ο ίδιος το έχει πει: «Δεν θα είμαστε πάντα νικητές».

Σε ποια ηλικία συνειδητοποίησες το χάρισμα της φωνής;

Και οι δύο γονείς μου είχαν καλή φωνή. Από μικρή τραγουδούσα· από έξι χρονών ήμουν στη χορωδία του σχολείου, οπότε ήξερα ότι «πατάω σωστά φωνητικά». Δεν ήμουν φυσικά άγγελος από την πρώτη στιγμή, αλλά γύρω στα δεκαοχτώ, όταν άρχισα να κάνω συνειδητά μαθήματα φωνητικής, ένας επαγγελματίας του χώρου μού είπε: «Έχεις ωραία φωνή, αλλά χρειάζεται δουλειά. Πάμε να τη δουλέψουμε και όλα θα πάνε καλά».

Τόσο απλά έγινε δηλαδή;

Απλά εκείνη τη στιγμή. Όμως μετά, νομίζω όλοι όσοι ασχολούνται με τις τέχνες δυσκολεύονται. Σε κάθε περίπτωση, εγώ ως παιδί «κλασικής ελληνικής οικογένειας»
σπούδασα Κοινωνική Λειτουργός γιατί όταν είπα στους γονείς μου ότι θέλω να ασχοληθώ με τη μουσική, έπεσαν από τα σύννεφα. Η απάντηση; Αναμενόμενη: «Πάρε πρώτα ένα πτυχίο και μετά κάνε ό,τι θέλεις σαν χόμπι».

Θυμάσαι ποια ήταν η πρώτη σου καλή δουλειά;

Ναι, ήμουν πολύ τυχερή. Η δασκάλα μου στη φωνητική με σύστησε σε μια μπάντα που έπαιζε στον Σταυρό του Νότου. Ήθελε να με βοηθήσει να «ξεκολλήσω» λίγο, γιατί ήμουν πολύ εσωστρεφής και ντροπαλή. Μου είπε: «Πήγαινε, χρειάζονται μια κοπέλα για φωνητικά. Κάνε μια οντισιόν». Έτσι έκανα την πρώτη μου δουλειά εκεί, στον Σταυρό του Νότου.

Η πρώτη πιο «μεγάλη» δουλειά μου, σε μεγάλη σκηνή, ήταν το 2016 στην Ακτή Πειραιώς με τον Γιώργο Νταλάρα, τον Γιάννη Κότσιρα, τον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα, τον Λόλεκ και τη Ζουγανέλη. Έχω υπάρξει πολύ τυχερή, γιατί με τους ανθρώπους που συνεργάστηκα υπήρξε πραγματική χημεία. Με εντυπωσίασε, όμως, και το επαγγελματικό τους επίπεδο – ο τρόπος που κινούνται στον χώρο, πώς εξελίσσονται. Παρατηρώ συνεχώς, κρατάω σημειώσεις και σκέφτομαι «έτσι γίνεται», «αυτό είναι το σωστό». Αυτό το επίπεδο επαγγελματισμού θέλω κι εγώ να αγγίζω. Μου αρέσει να το παρατηρώ και να πορεύομαι με βάση αυτό.

Έχεις ζήσει καθόλου περιστατικά παρενόχλησης;

Όχι κάτι ακραίο. Αλλά νομίζω πως δεν υπάρχει γυναίκα εκεί έξω που να μην έχει βρεθεί σε κάποια δυσάρεστη κατάσταση. Εγώ μεγάλωσα στην Κυψέλη και πηγαινοερχόμουν με τρόλεϊ όλη μου τη ζωή, μέχρι να πάρω αυτοκίνητο. Η καθημερινότητα είχε από τα πιο απλά -κάποιος να σε ακουμπάει χωρίς λόγο- μέχρι περιστατικά όπου χρειάστηκε να υπερασπιστώ άλλες κοπέλες. Με εξοργίζει να βλέπω τέτοια πράγματα και ο κόσμος να μην μιλάει. Εγώ δεν μπορώ να μην αντιδράσω.
Από μικρή μου έλεγαν πως είμαι «τσαούσα», και ναι, είμαι. Έχει τύχει να χρειαστεί να πω: «Σας παρακαλώ πολύ, θα ήθελα να πάρετε το χέρι σας από πάνω μου».

Ποιο ταξίδι έχεις ξεχωρίσει από όσα έχεις κάνει;

Αγαπώ πολύ το Λονδίνο. Είχα να πάω χρόνια και ξαναπήγα πέρυσι το Πάσχα — ξετρελάθηκα! Ήταν και το πρώτο μου ταξίδι στο εξωτερικό, όταν ήμουν έξι χρονών, με τους γονείς μου. Ήταν άλλη πραγματικότητα τότε. Εντυπωσιάζεσαι από την πολυπολιτισμικότητα – όλες οι φυλές του Φαραώ, όπως λέμε, κι όμως κανένα πρόβλημα. Μου άρεσε πολύ και η Νέα Υόρκη – θέλω πολύ να ξαναπάω! Είναι μαγικό να περπατάς μέσα στα σκηνικά των ταινιών που έχεις δει μικρός και να λες: «Είμαι πραγματικά εδώ;»

Πες μου, κλείνοντας, δύο-τρία πράγματα για τον Σωτήρη Καραμεσίνη, για τον τρόπο του.

Πρώτα απ’ όλα, δεν νομίζω ότι έχω γνωρίσει άλλον άνθρωπο που να μελετά τόσο πολύ την αλήθεια του αντικειμένου με το οποίο καταπιάνεται και να αγαπάει τόσο βαθιά την τέχνη. Σε κάθε πρόβα, σχεδόν, βλέπουμε και ένα μικρό ντοκιμαντέρ. Πίσω από κάθε ατάκα που έχει γράψει, υπάρχει ιστορία, έρευνα, εξήγηση. Αν κάτι δεν καταλαβαίνουμε, μας το αναλύει πλήρως. Είναι απίστευτος.

Είναι και μουσικός, και αυτό βγαίνει στη δουλειά του. Είναι χαρούμενος, θετικός και πολύ υποστηρικτικός. Ακούει πολύ και είναι ανοιχτός σε προτάσεις. Ακόμα κι αν κάνεις λάθος, δεν θα σε απορρίψει· θα το συζητήσει, θα το βρείτε μαζί. Θέλει όλοι να νιώθουμε καλά με αυτό που παρουσιάζουμε. Θέλει να είναι ένα έργο αγάπης.