Τι σημαίνει για τη Γάζα η έγκριση του σχεδίου Τραμπ από τον ΟΗΕ

Η απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ υπέρ του αμερικανικού σχεδίου για τη Γάζα αποτελεί ένα κρίσιμο βήμα που παρέχει διεθνή υποστήριξη στις προσπάθειες των ΗΠΑ να οδηγήσουν – όπως ισχυρίζονται – την κατεστραμμένη περιοχή προς την ειρήνη έπειτα από δύο χρόνια πολέμου.

Το σχέδιο των ΗΠΑ που πέρασε από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ προβλέπει, μεταξύ άλλων, την ανάπτυξη μιας Διεθνούς Δύναμης Σταθεροποίησης (ΔΔΣ) για την παροχή ασφάλειας στη Γάζα την οποία θα επιβλέπει μία “Επιτροπή Ειρήνης” με επικεφαλής τον ίδιο τον Αμερικανό πρόεδρο και προδιαγράφει μια πιθανή μελλοντική πορεία προς ένα ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος.

«Αυτό θα μείνει στην Ιστορία ως μία από τις μεγαλύτερες εγκρίσεις στην ιστορία του ΟΗΕ, θα οδηγήσει σε περαιτέρω Ειρήνη σε όλο τον κόσμο και είναι μια στιγμή πραγματικής Ιστορικής σημασίας!» έγραψε ο Τραμπ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Αναλυτικά: Η ψηφοφορία επικυρώνει το σχέδιο 20 σημείων του Τραμπ για κατάπαυση του πυρός και σηματοδοτεί το επόμενο σημαντικό βήμα για τις αμερικανικές προσπάθειες να καθορίσουν το μέλλον της Γάζας μετά τον πόλεμο που εξαπέλυσε το Ισραήλ ισοπεδώνοντας την περιοχή και σκοτώνοντας δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους. Η πρόταση προβλέπει την ακόμη τη σύσταση της «Επιτροπής Ειρήνης» ως μεταβατική αρχή διακυβέρνησης υπό την ηγεσία του Τραμπ. Παρέχει επίσης ευρεία εντολή στη Διεθνούς Δύναμης Σταθεροποίησης, συμπεριλαμβανομένης της επιτήρησης των συνόρων, της παροχής ασφάλειας και της αποστρατιωτικοποίησης της περιοχής. Η εξουσιοδότηση για την Επιτροπή Ειρήνης και τη ΔΔΣ λήγει στα τέλη του 2027.

Αραβικές και άλλες μουσουλμανικές χώρες που είχαν εκφράσει ενδιαφέρον να διαθέσουν στρατεύματα για μια διεθνή δύναμη είχαν δηλώσει ότι η έγκριση του ΟΗΕ ήταν απαραίτητη για τη συμμετοχή τους.

Η Ρωσία, η οποία είχε κυκλοφορήσει αντίθετο ψήφισμα, απείχε μαζί με την Κίνα από την ψηφοφορία.

Το κράτος της Παλαιστίνης και το “αγκάθι” της Χαμάς

Σύμφωνα με τον πρεσβευτή των ΗΠΑ στον ΟΗΕ, Μάικ Γουόλτς, η απόφαση «αποτελεί ένα ακόμη σημαντικό βήμα προς μια σταθερή Γάζα που θα μπορεί να ευημερήσει και ένα περιβάλλον που θα επιτρέψει στο Ισραήλ να ζει με ασφάλεια». Αυτό συνέβη μετά από περίπου δύο εβδομάδες διαπραγματεύσεων, κατά τις οποίες οι αραβικές χώρες και οι Παλαιστίνιοι ζήτησαν από τις ΗΠΑ να κάνουν πιο ξεκάθαρη τη στήριξή τους για την αυτοδιάθεση των Παλαιστινίων.

Ωστόσο, η πρόταση δεν δίνει χρονοδιάγραμμα ή εγγύηση για ανεξάρτητο κράτος, απλώς λέει ότι αυτό είναι δυνατό μετά από προόδους στην ανοικοδόμηση της Γάζας και μεταρρυθμίσεις στην Παλαιστινιακή Αρχή, η οποία τώρα διοικεί τμήματα της Δυτικής Όχθης.

Οι ΗΠΑ αναθεώρησαν την απόφαση ώστε να αναφέρει ότι μετά από αυτά τα βήματα, «οι συνθήκες ενδέχεται τελικά να είναι κατάλληλες για μια αξιόπιστη πορεία προς την αυτοδιάθεση και την κρατική υπόσταση των Παλαιστινίων».

«Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα προχωρήσουν σε διάλογο μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων για να συμφωνήσουν σε ένα πολιτικό ορίζοντα για ειρηνική και ευημερούσα συνύπαρξη», προστίθεται στην απόφαση.

Ένα μεγάλο ερώτημα παραμένει πώς θα αποστρατιωτικοποιηθεί η Χαμάς, η οποία δήλωσε τη Δευτέρα ότι η συμμετοχή της δύναμης στη Γάζα με ρόλο αποστρατιωτικοποίησης «την απογυμνώνει από την ουδετερότητά της και την μετατρέπει σε μέρος της σύγκρουσης υπέρ της κατοχής».

Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, αντιτίθεται στην παλαιστινιακή κρατική υπόσταση και επανέλαβε αυτή τη θέση την Κυριακή, σε μια περίοδο που οι σκληροπυρηνικοί – εκ των δεξιών – κυβερνητικοί του εταίροι εξέφρασαν ανησυχία για την έγκριση της απόφασης σχετικά με μια «πορεία» προς την ανεξαρτησία των Παλαιστινίων.

Ωστόσο, το γραφείο του Ισραηλινού πρωθυπουργού του Ισραήλ χαιρέτισε το «ειρηνευτικό σχέδιο Τραμπ» για τη Γάζα. «Πιστεύουμε ότι το σχέδιο του προέδρου Τραμπ θα οδηγήσει στην ειρήνη και την ευημερία διότι εμμένει στην καθολική αποστρατιωτικοποίηση, τον αφοπλισμό και την αποριζοσπαστικοποίηση της Γάζας», αναφέρεται στην ανακοίνωση του πρωθυπουργικού γραφείου.

«Το Ισραήλ τείνει το χέρι σε όλους τους γείτονές του, φορείς ειρήνης και ευημερίας, και τους καλεί να αποκαταστήσουν τις σχέσεις τους με το Ισραήλ και να ενωθούν μαζί του για την εκδίωξη της Χαμάς και των υποστηρικτών της από την περιοχή», τονίζεται στο κείμενο της ανακοίνωσης που αναφέρεται με τον τρόπο αυτόν στις συμφωνίες του Αβραάμ που εγείρουν την προοπτική της αποκατάστασης των διπλωματικών και οικονομικών σχέσεων ανάμεσα στο Ισραήλ και μία σειρά αραβικών και μουσουλμανικών χωρών στην περιοχή της Μέσης Ανατολής αλλά και πέραν αυτής.

Ο πρεσβευτής του Ισραήλ στον ΟΗΕ, Ντάνι Ντανόν, είπε στους δημοσιογράφους πριν από την ψηφοφορία ότι το Ισραήλ ήταν ευγνώμον στον Τραμπ «που ηγήθηκε της ειρήνης στη Μέση Ανατολή».

Από την πλευρά της, η Χαμάς αντιτάχθηκε στην απόφαση, δηλώνοντας ότι δεν καλύπτει τις «πολιτικές και ανθρωπιστικές απαιτήσεις και δικαιώματα του παλαιστινιακού λαού». Επιπλέον, «επιβάλλει μηχανισμό διεθνούς κηδεμονίας στη Λωρίδα της Γάζας», κάτι που απορρίπτουν «οι πολίτες, οι μαχητές (της) κι οι συνιστώσες» της αντίστασης, ανέφερε η οργάνωση.

“Κλειδί” στην υιοθέτηση του σχεδίου από το ΣΑ του ΟΗΕ ήταν η υποστήριξη από τις αραβικές και άλλες μουσουλμανικές χώρες, που είχαν κριτική στάση απέναντι στην κατάπαυση του πυρός και θα μπορούσαν να συνεισφέρουν στη διεθνή δύναμη. Η αποστολή των ΗΠΑ στον ΟΗΕ δημοσίευσε κοινή δήλωση την Παρασκευή μαζί με το Κατάρ, την Αίγυπτο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τη Σαουδική Αραβία, την Ινδονησία, το Πακιστάν, την Ιορδανία και την Τουρκία καλώντας για «ταχεία υιοθέτηση» της πρότασης των ΗΠΑ.

Ο πρεσβευτής της Ρωσίας στον ΟΗΕ, Βασίλι Νεμπέντζια, είπε ότι η Μόσχα έλαβε υπόψη την υποστήριξη αυτή, αλλά απείχε επειδή η απόφαση δεν περιλάμβανε ρόλο για το Συμβούλιο Ασφαλείας ούτε στήριζε εμφατικά την παλαιστινιακή κρατική υπόσταση.

Η ψηφοφορία ενισχύει τις ελπίδες ότι η εύθραυστη κατάπαυση του πυρός στη Γάζα θα διατηρηθεί μετά από τον πόλεμο που πυροδότησε η ξαφνική επίθεση της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, η οποία σκότωσε περίπου 1.200 άτομα. Ο πόλεμος του Ισραήλ έχει σκοτώσει πάνω από 69.000 Παλαιστίνιους, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της Γάζας, το οποίο δεν διακρίνει μεταξύ αμάχων και μαχητών, αλλά αναφέρει ότι η πλειονότητα είναι γυναίκες και παιδιά.

Τι προβλέπει ακόμα το σχέδιο Τραμπ

Ο Τραμπ δήλωσε ότι τα μέλη της “Επιτροπής Ειρήνης” θα οριστούν τις επόμενες εβδομάδες, και θα ακολουθήσουν «πολλές ακόμη συναρπαστικές ανακοινώσεις».

Η απόφαση των ΗΠΑ καλεί τη  Διεθνή Δύναμη Σταθεροποίησης να διασφαλίσει «τη διαδικασία αποστρατιωτικοποίησης της Λωρίδας της Γάζας» και «τη μόνιμη απομάκρυνση όπλων από μη κρατικές ένοπλες ομάδες».

Η απόφαση αυτή εξουσιοδοτεί τη Διεθνή Δύναμη Σταθεροποίησης «να χρησιμοποιήσει όλα τα αναγκαία μέσα για την εκπλήρωση της εντολής της», σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, δηλαδή τη χρήση στρατιωτικής δύναμης. Αναφέρει ότι τα στρατεύματα σταθεροποίησης θα βοηθήσουν στην ασφάλεια των συνόρων, μαζί με μια παλαιστινιακή αστυνομία που έχουν εκπαιδεύσει και αξιολογήσει, και θα συντονιστούν με άλλες χώρες για τη διασφάλιση της ροής ανθρωπιστικής βοήθειας. Η απόφαση λέει ότι η δύναμη πρέπει να συνεργάζεται στενά με την Αίγυπτο και το Ισραήλ.

Καθώς η Διεθνής Δύναμη Σταθεροποίησης θα αποκτά τον έλεγχο της περιοχής, οι ισραηλινές δυνάμεις θα αποσυρθούν από τη Γάζα «βάσει προτύπων, σταδίων και χρονοδιαγραμμάτων συνδεδεμένων με την αποστρατιωτικοποίηση». Αυτά πρέπει να συμφωνηθούν από τη Διεθνή Δύναμη Σταθεροποίησης, τις ισραηλινές δυνάμεις, τις ΗΠΑ και τους εγγυητές της κατάπαυσης του πυρός.