CARYL FEREY: ΘΑ ΗΘΕΛΑ ΝΑ ΠΑΡΩ ΤΟ ΣΚΑΛΠ ΤΟΥ ΤΡΑΜΠ

«Είμαι ερωτευμένος με τα ζώα. Το εννοώ. Η σχέση μου μαζί τους είναι μία σχέση άδολης αγάπης».

Ο Caryl Férey δεν υπερβάλλει. Στο προηγούμενο μυθιστόρημα το Οκαβάνγκο έγραφε για τους λαθροκυνηγούς στα εθνικά πάρκα της Κεντρικής Αφρικής. Τώρα στο νέο του βιβλίο το Γκρινταντράπ (Εκδόσεις Άγρα, μετάφραση Αργυρώ Μακάρωφ) γράφει για τα θαλάσσια κήτη, για τον ωκεανό, για ακτές που κοκκινίζουν από το αίμα και για τους κατοίκους των Νησιών Φερόε που εξαιτίας ενός πατροπαράδοτου εθίμου οδηγούν κοπάδια από κήτη στις ακτές και τα σφαγιάζουν με τσεκούρια και ματσέτες.

Κι όλα αυτά όπως συνηθίζει με το μανδύα του νουάρ μυθιστορήματος. Αλλά, όπως πάντα, σχολιάζει και την επικαιρότητα, την γενοκτονία των Παλαιστινίων στη Γάζα και την γελοιότητα του Τραμπ. Κι όλα αυτά σε μία συζήτηση όπου τα αγγλικά μπερδεύονται με τα γαλλικά οπότε είναι η σειρά του Σταύρου Πετσόπουλου, εκδότη της Άγρα να παρέμβει σωτήρια ως μεταφραστής.

Όσο για τα υπόλοιπα ο Καρίλ Φερέ, μεγαλωμένος στα χρόνια του πανκ, που ταξιδεύει ανά τον κόσμο, Νέα Ζηλανδία, Νότια Αφρική, Ρωσία, Νότια Αμερική, και στηλιτεύει την διαφθορά και την αλαζονεία της εξουσίας, με πρόσχημα μία σκληρή αστυνομική ιστορία συνεχίζει να θέλει να είναι η φωνή των από κάτω, των αδικημένων. Άλλωστε, όπως λέει πάντα στο κόσμο που κυριαρχούν οι καουμπόις αυτός παραμένει στο πλευρό των ινδιάνων.

Τι σε οδήγησε στα Νησιά Φερόε ώστε να γράψεις για τη σφαγή των φαλαινών;
Ήξερα εδώ και χρόνια μέσω της Sea Shepherd, γιατί γνωρίζω την οργάνωση, ότι οι κάτοικοι των Νησιών Φερόε σκοτώνουν ολόκληρα κοπάδια από κήτη. Μετά το Οκαβάνγκο ήθελα να γράψω πάλι για τα ζώα, αλλά να μιλήσω για τον ωκεανό. Για μένα ήταν σαν συνέχεια του προηγούμενου βιβλίου μου.

Και ο τρόπος γραφής που το γράφεις είναι διαφορετικός.
Εντελώς διαφορετικός καθώς –στο μεγαλύτερο μέρος του- είναι γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο. Αυτό αλλάζει τον τρόπο γραφής καθώς το κάθετι μοιάζει υποκειμενικό, όχι αντικειμενικό.

Στην αρχή μου φαινόταν πολύ παράξενο να γράφω έτσι. Ο ήρωας είναι νεαρός, ειδικός στις καταδύσεις, λατρεύει να κολυμπάει με τις φάλαινες. Εγώ δεν είμαι τόσο νέος κι έχω φοβία με τις καταδύσεις. Ήταν πολύ παράξενο να γράφω για κάτι που δεν ξέρω, που με τρομάζει. Αλλά ήταν και συναρπαστικό επίσης, καθώς ήταν καινούργιο για μένα.

Στα Νησιά Φερόε όπου ταξίδεψες έτυχες σε κάποιο γκριντ όπως ονομάζουν την μαζική σφαγή των θαλάσσιων κητών ;
Όχι. Έχω πάει δύο φορές στα Νησιά Φερόε, κατά την διάρκεια του προηγούμενου καλοκαιριού. Το καλοκαίρι είναι η εποχή που τα σκοτώνουν, αλλά όσο ήμουν εκεί δεν συνέβη τίποτα. Δεν χρειάζεται να το δω, υπάρχουν τόσα πολλά βίντεο στο ίντερνετ, στο site της Sea Shepherd. Είναι φρικτό θέαμα δεν νομίζω ότι θα άντεχα να είμαι εκεί ως αυτόπτης μάρτυρας.

Πώς συναντήθηκες με τους ακτιβιστές της Sea Shepherd; Γνώρισες τον Paul Watson;
Τον γνώρισα στη Γαλλία. Ο Paul Watson ο ιδρυτής της Sea Shepherd, έχει μεγάλη ιστορία. Ήταν στην Greenpeace αλλά βαρέθηκε επειδή οι τύποι λέγανε πολλά αλλά από δράση έκαναν ελάχιστα. Ίδρυσε την δική του οργάνωση αλλά και πάλι το αμερικάνικο τμήμα της Sea Shepherd US τον έδιωξε γιατί θεωρούν υπερβολική τη δράση του, τον αποκαλούν ριζοσπάστη επειδή παρέμεινε πιστός στην στρατηγική της άμεσης δράσης. Συνεχίζει με το τμημα της οργάνωσης που του έμεινε πιστό από την Γαλλία.

Γι’ αυτό τον θεωρούν «οικοτρομοκράτη»;
Πραγματικά πολλοί αποκαλούν τον Watson και τους ακτιβιστές του οικοτρομοκράτες, αλλά δεν είναι καθόλου έτσι. Ποτέ δεν σκότωσαν κανέναν. Και πάντα προσπαθούν να σεβαστούν όλους τους κανόνες του ναυτικού δικαίου. Είναι πιο παράνομο ένα πλοίο που βγαίνει να ψαρέψει προστατευόμενα είδη ή δεν σέβεται τον νόμιμο τρόπο αλιείας από τους ακτιβιστές που το σταματούν, πετώντας δίκτυα στους έλικες;

Για να έρθουμε στα Νησιά Φερόε το γκριντ είναι παράδοση. Δεν είναι δύσκολο να πείσεις τους ντόπιους να σταματήσουν το κυνήγι ;
Οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν ότι κάθε παράδοση έχει κάποιο νόημα επειδή ο πατέρας τους, ο παππούς τους, ο προπάππος τους έκανε το ίδιο. Είναι ανόητο. Για παράδειγμα, η κλειτοριδεκτομή στις γυναίκες, είναι επίσης παράδοση στη δυτική Αφρική. Αλλά δεν θα υπάρξει κάποιος που θα υποστηρίξει ότι έχει κάποιο νόημα. Κανένας. Οπότε όταν η παράδοση είναι απλά μία μαλακία, σταμάτα την, μην την συνεχίζεις.

Γιατί διάλεξες συγκεκριμένα τα Νησιά Φερόε ως πεδίο δράσης;
Κατά τη γνώμη μου τα Νησιά Φερόε είναι σύμβολο για το τι πρέπει να κάνουμε και τι πρέπει να αποφύγουμε. Είναι πολύ μικρό μέρος, αλλά επειδή είναι τόσο μικρό μπορείς να διακρίνεις την αντίθεση με την τεράστια σφαγή. Μπορείς να λες ότι δεν σε νοιάζει, είναι μερικά ζώα,δεν αλλάζει τίποτα. Αλλά αν σκεφτόμαστε ακόμα έτσι, τίποτα δεν πρόκειται να αλλάξει.

Όλα είναι σημαντικά. Και αυτά τα κήτη είναι τόσο έξυπνα, τόσο γλυκά. Μόλις τώρα αρχίζουμε να μαθαίνουμε πώς νιώθουν, πώς ζουν. Αν ξέραμε περισσότερα για αυτά τα ζώα, σίγουρα δεν θα μπορούσαμε να τα σκοτώσουμε.

Πως συνδέεις το ζήτημα της σφαγής των φαλαινών με την κλιματική αλλαγή;
Κατά τη γνώμη μου, σε 60 χρόνια, θα έχει έρθει το τέλος της ανθρωπότητας. Η θερμοκρασία του πλανήτη θα ανέβει τέσσερις- πέντε βαθμούς και πάνω από τους έξι δεν θα επιβιώσουμε. Ο ωκεανός είναι σαν σκουπιδότοπος για μας. Και δεν καταλαβαίνουμε ότι αν πεθάνει ο ωκεανός, θα πεθάνουμε κι εμείς.

Αν εξαφανιστούν τα κήτη, η ισορροπία του ωκεανού θα αλλάξει. Όλα όσα ζουν στον ωκεανό συνδέονται άμεσα με εμάς, χαρις σε αυτά ζούμε. Αλλά δεν το καταλαβαίνουμε επειδή ζούμε στη στεριά κι αυτά στο νερό κι επειδή δεν μπορούμε να τα δούμε, φερόμαστε σαν να μην υπάρχουν. Δεν μας νοιάζει. Όπως δεν μας ενδιαφέρουν τα πλοία-εργοστάσια τα τεράστια πλοία που πιάνουν φάλαινες, παίρνουν το λίπος, το κρέας τους κι ύστερα πάνε στη Μεσόγειο και καταστρέφουν τη θάλασσα, σαρώνοντας με δίχτυα τον πυθμένα, εξαλείφοντας κάθε ίχνος ζωής.

Έχουν ανάγκη τα νησιά Φερόε το κρέας και το λίπος από τα κήτη;
Το κρέας τους είναι ήδη μολυσμένο κυρίως από μικροπλαστικά. Οι έγκυες γυναίκες απαγορεύεται να φάνε το κρέας των φαλαινών. Οπότε φυσικά είναι κακό για τον οποιονδήποτε. Αλλά επειδή είναι παράδοση το τρώνε. Το ξέρουν ότι είναι δηλητήριο αλλά το τρώνε επειδή έτσι έμαθαν από τους προγόνους τους. Οι κάτοικοι δεν έχουν ανάγκη το κυνήγι φαλαινών, ζούνε από την νόμιμη αλιεία. Έχουν ψάρια να φάνε, ο τόπος είναι γεμάτος πρόβατα. Αλλά είπαμε, ακολουθούν την παράδοση από μία σκληρή εποχή που οι κάτοικοι πραγματικά λιμοκτονούσαν.

Και ποια θα ήταν η λύση;
Απλά να σταματήσουμε να σκοτώνουμε αυτά τα κήτη. Δεν υπάρχει λόγος. Και να σεβαστούμε τον ωκεανό. Αλλιώς θα πεθάνουμε αν όχι εμείς σίγουρα τα παιδιά μας.

Το βιβλίο σου είναι γεμάτο αίμα. Κυριολεκτικά, μια θάλασσα αίματος, ιδιαίτερα όταν οι κάτοικοι σφάζουν εκατοντάδες κήτη. Προσπαθείς να σοκάρεις τον αναγνώστη;
Όχι ακριβώς. Αν γράψεις μια ιστορία έρωτα όπου όλα είναι τέλεια, δυο άνθρωποι αγαπιούνται, γαμιούνται, κάνουν παιδιά, αποκτούν σκύλο, αγοράζουν σπίτι, είναι βαρετό και για σένα και γι’ αυτόν που το διαβάζει. Αν οι ιστορίες σου είναι τέτοιες όπου κανείς δεν παθαίνει τίποτα σημαίνει ότι δεν έχεις τίποτα να γράψεις, τίποτα να πεις που να έχει ενδιαφέρον.

Έχεις σκεφτεί να γράψεις κάτι σίγουρα ενδιαφέρον όπως για την σημερινή Ευρώπη, για τον πόλεμο που δείχνουν να ετοιμάζουν όπως τουλάχιστον λένε οι πολιτικοί σε Γερμανία και Γαλλία ή για την άνοδο της ακροδεξιάς;
Υπάρχουν όλο και περισσότεροι φασίστες στην Ευρώπη και στη Γαλλία και παντού. Ο φασισμός γίνεται όλο και πιο ισχυρός. Ίσως θα μπορούσα να γράψω μια ιστορία για όλο αυτό, αλλά χρειάζομαι ένα πλαίσιο. Όλα τα βιβλία μου ξεκινούν από τους καταπιεσμένους, οι πρωταγωνιστές μου προέρχονται από τους μη προνομιούχους. Πάντα, υπάρχει μια παραγκούπολη, ένα παιδί που πέθανε, ποτέ δεν γράφω για πολιτικούς ή γραφειοκράτες. Αν ζούσα στην Ελλάδα, θα μπορούσα κάλλιστα να γράψω για τα Εξάρχεια, για τους αναρχικούς στη γειτονιά, ή για τα μπαρ, ή για τους πάνοπλους μπάτσους που κάνουν περιπολία. Γιατί εκεί βρίσκεται ο κόσμος μου κι αυτό με κάνει να ξεχωρίζω από άλλους συγγραφείς.

Έχεις κάποιο παράδειγμα αυτής της διαφοράς στη γραφή;
Έχω ένα παράδειγμα αρκετά εύγλωττο. Όταν βγήκε το Zulu, ένας φίλος μου είπε, διάβασες το τελευταίο μυθιστόρημα του John le Carré; Όχι του είπα, γιατί; Και μου επισήμανε, ότι διαδραματίζεται στη Νότια Αφρική και αναφέρεται σε πειράματα που γίνονται σε παιδιά των παραγκουπόλεων, από τις φαρμακευτικές εταιρείες (σ.σ. Προφανώς αναφέρεται στον Επίμονο Κηπουρό του Βρετανού συγγραφέα). Λέω, γαμώτο, είναι παρόμοιο με το θέμα του Zulu. Και όταν διαβάσεις τα δύο βιβλία θα δεις ότι δεν έχουν καμία σχέση απολύτως. Γιατί ο John le Carré αντιμετωπίζει το ζήτημα από την άποψη των διεφθαρμένων διευθυντών των εταιρειών και των αρχών της χώρας, ενώ εγώ έγραψα μία ιστορία μέσα από τα γκέτο.

Τι γράφεις τώρα;
Ετοιμάζω ένα μυθιστόρημα με πλαίσιο τις ΗΠΑ, που διαδραματίζεται στις μεσοδυτικές πολιτείες εκεί όπου συναντάς τους φανατικούς υποστηρικτές του Τραμπ και του MAGA. Αλλά οι ήρωες μου είναι οι εναπομείναντες Ινδιάνοι, οι ακτιβιστές Ινδιάνοι.

Ποια είναι η γνώμη σου για τον Τραμπ;
Θα ήθελα να του πάρω το σκαλπ. Είναι η ντροπή του ανδρικού φύλου. Είναι απλά γεμάτος σκατά. Η φάτσα του, το στυλ του, αυτό που σκέφτεται, αυτό που λέει, όλα είναι αηδιαστικά. Είναι φασίστας. Θαυμάζει τους Ναζί. Η ειρήνη γι’ αυτόν σημαίνει ότι θα καταστρέψει τη Γάζα- ότι απέμεινε- για να κτίσει ξενοδοχεία και να βάλει πόρνες. Φοβερή ειρήνη.

Σε απασχολεί η Παλαιστίνη;
Αν ξεκινήσουμε να μιλάμε για την Παλαιστίνη και το Ισραήλ, ίσως τελειώσουμε τη συζήτηση σε κανένα χρόνο. Είναι όλοι μπάσταρδοι και η Χαμάς και ο Νετανιάχου. Η επίθεση της Χαμάς την 7η Οκτωβρίου ήταν μία απόπειρα να καταδείξει την πολιτική του Ισραήλ. Το Ισραήλ απάντησε με μία γενοκτονία των Παλαιστινίων και εξευτελίστηκε στα μάτια της διεθνούς κοινότητας. Από την άλλη όμως για να το πετύχει η Χαμάς θυσίασε τόσους Παλαιστίνιους στη Γάζα.

Ποιος είναι ο ρόλος ενός συγγραφέα μπροστά σε όλα αυτά από την άνοδο της ακροδεξιάς μέχρι την γενοκτονία στην Παλαιστίνη;
Δεν είμαστε τίποτα. Είμαστε απλά συγγραφείς, ένα πολύ μικρό κομμάτι της ανθρωπότητας. Κανένας δεν ενδιαφέρεται για την άποψη των συγγραφέων. Η εποχή του Σαρτρ και διανοουμένων με διεθνή απήχηση, τουλάχιστον στη Γαλλία, έχει παρέλθει. Τώρα υπάρχουν μόνο κατάπτυστοι τύποι σαν τον Μπερνάρ- Ανρί Λεβί που επαίρεται ότι γράφει μπεστ σέλερ πουλώντας 50.000 αντίτυπα.

Υπάρχει μόνο ένα πράγμα που μπορεί να κάνει ένας συγγραφέας. Μπορεί να πει στον αναγνώστη ότι δεν είσαι μόνος. Αν σου αρέσει το βιβλίο μου, αν συμφωνείς με τον τρόπο που βλέπω την κατάσταση, δεν είσαι μόνος. Σκέφτόμαστε το ίδιο. Είναι ένας τρόπος να είμαστε μαζί. Και αυτό αρκεί.

Οι περισσότεροι άνθρωποι νιώθουν τόσο μόνοι οπότε αν τελειώσουν το βιβλίο μου και διαπιστώσουν ότι δεν είναι οι μοναδικοί που σκέφτονται έτσι αλλά υπάρχει και ένας τύπος που τους νιώθει, θεωρώ ότι είναι ελπιδοφόρο. Είναι ένα μικρό φως μέσα στο σκοτάδι της εποχής μας.