Οι επιθέσεις στον ρωσικό σκιώδη στόλο, η οργή Ερντογάν και ο φόβος για κλιμάκωση

Την ώρα που οι διαπραγματεύσεις για το Ουκρανικό βρίσκονται σε κρίσιμη καμπή, διαφαίνεται νέα εστία έντασης μετά την επίθεση του Κιέβου σε δύο δεξαμενόπλοια του ρωσικού «σκιώδους στόλου» στη Μαύρη Θάλασσα, κοντά μάλιστα στα στενά του Βοσπόρου.

Η Ουκρανία επιτίθεται εδώ και μήνες σε ρωσικά διυλιστήρια πετρελαίου, χρησιμοποιώντας drones μεγάλη εμβέλειας τα οποία έχουν τη δυνατότητα να φτάσουν πολύ πιο πέρα από τις γραμμές του μετώπου, «αναβαθμίζοντας» με τον τρόπο αυτό τα χτυπήματά της. Το Κίεβο έχει επανειλημμένα καλέσει τη Δύση να λάβει πραγματικά μέτρα εναντίον του λεγόμενου «σκιώδους στόλου» της Ρωσίας, ο οποίος, σύμφωνα με την ουκρανική κυβέρνηση, βοηθά τη Μόσχα να εξάγει μεγάλες ποσότητες πετρελαίου και να χρηματοδοτεί τον πόλεμο της στην Ουκρανία, παρά τις δυτικές κυρώσεις.

Την Κυριακή (30/11), η Gönül Tol, Διευθύντρια του Προγράμματος Τουρκίας του Middle East Institute στην Ουάσινγκτον, έγραφε στο Χ: «Αυτά τα δεξαμενόπλοια χτυπήθηκαν στα ανοικτά των ακτών της Τουρκίας στη Μαύρη Θάλασσα, σηματοδοτώντας ότι η Ουκρανία διευρύνει το πεδίο της μάχης. Μέχρι τώρα, οι επιθέσεις με ναυτικά drones του Κιέβου περιορίζονταν σε μεγάλο βαθμό στη βόρεια Μαύρη Θάλασσα. Η επέκταση των επιχειρήσεων τόσο νότια εγκυμονεί τον κίνδυνο τριβών με την Τουρκία».

 

Και λίγες ώρες αργότερα, ήρθαν οι -σε υψηλούς τόνους- δηλώσεις του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ο Τούρκος πρόεδρος χαρακτήρισε «απαράδεκτες» τις επιθέσεις σε εμπορικά πλοία στη Μαύρη Θάλασσα, απευθύνοντας αυστηρή προειδοποίηση προς «όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές».

«Ο πόλεμος μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας έχει σαφώς αρχίσει να απειλεί την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας στη Μαύρη Θάλασσα. Η στοχοποίηση πλοίων στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη μας την Παρασκευή σηματοδοτεί μια ανησυχητική κλιμάκωση» τόνισε σε δημοσιογράφους.

«Αυτές οι επιθέσεις δεν δικαιολογούνται με κανέναν τρόπο. Απευθύνουμε τις αναγκαίες προειδοποιήσεις προς όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές σχετικά με τέτοια περιστατικά» συμπλήρωσε.

Σημειώνεται πως, η Ουκρανία ανέλαβε την ευθύνη για την επίθεση στα δύο δεξαμενόπλοια -«Kairos» και «Virat»- λέγοντας ότι έπληξε με drones πλοία του «ρωσικού σκιώδους στόλου» που χρησιμοποιούνται από τη Μόσχα προκειμένου να παρακάμψει τις δυτικές κυρώσεις.

Πηγή των ουκρανικών υπηρεσιών ασφαλείας (SBU) δήλωσε το Σάββατο στο Γαλλικό Πρακτορείο πως τα δεξαμενόπλοια επλήγησαν από drones ‘Sea baby” στη διάρκεια κοινής επιχείρησης της SBU και του ουκρανικού Πολεμικού Ναυτικού. Σύμφωνα με την πηγή αυτή, ήταν κενά όταν επλήγησαν και «κατευθύνονταν στο ρωσικό λιμάνι Νοβοροσίσκ» προκειμένου να φορτώσουν και πάλι υδρογονάνθρακες.

Πλάνα δείχνουν τη στιγμή της επίθεσης στα δύο δεξαμενόπλοια, τα οποία υπέστησαν σημαντικές ζημιές και τέθηκαν ουσιαστικά εκτός λειτουργίας. «Αυτό θα αποτελέσει ένα σημαντικό πλήγμα στη μεταφορά ρωσικού πετρελαίου» δήλωσε αξιωματούχος της υπηρεσίας ασφαλείας SBU, που μιλούσε υπό τον όρο της ανωνυμίας και τον οποίο επικαλείτο το πρακτορείο Reuters.

Σύμφωνα με τη Διεύθυνση Ναυτιλιακών Υποθέσεων της Τουρκίας, το «Kairos» κατευθυνόταν προς το ρωσικό λιμάνι του Νοβοροσίσκ όταν ανέφερε «εξωτερικό πλήγμα» που προκάλεσε πυρκαγιά 28 ναυτικά μίλια από τις τουρκικές ακτές. Οι Αρχές γνωστοποίησαν, επίσης, ότι το «Virat» δέχθηκε πλήγμα περίπου 35 ναυτικά μίλια ανατολικότερα στη Μαύρη Θάλασσα.

Αυξάνονται τα ασφαλιστικά τέλη για τη ναυτιλία στη Μαύρη Θάλασσα

Στον απόηχο αυτών των εξελίξεων, και υπό τον φόβο περαιτέρω επιθέσεων, αυξήθηκαν τα ασφάλιστρα κινδύνου πολέμου στη Μαύρη Θάλασσα, σύμφωνα με πηγές του κλάδου.

Σημειώνεται πως, η Μαύρη Θάλασσα είναι ζωτικής σημασίας για τη μεταφορά σιτηρών, πετρελαίου και πετρελαϊκών προϊόντων. Τα ύδατά της εκτείνονται σε Βουλγαρία, Γεωργία, Ρουμανία και Τουρκία, καθώς και Ρωσία και Ουκρανία.

Τα ασφάλιστρα κινδύνου πολέμου για μια τυπική περίοδο επτά ημερών, τα οποία καθορίζονται από μεμονωμένους ασφαλιστές και βασίζονται στην αξία του πλοίου, αυξήθηκαν στο 0,5% για τις επισκέψεις σε λιμάνια της Ουκρανίας από 0,4% πριν από μια εβδομάδα, αναφέρουν πηγές από τον τομέα της ναυτιλίας και των ασφαλιστικών εταιρειών.

Η ασφάλιση κινδύνου πολέμου για τα ρωσικά λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας, η οποία είναι συνήθως υψηλότερη, κυμάνθηκε μεταξύ 0,65-0,8% έναντι περίπου 0,6% την περασμένη εβδομάδα, προσθέτουν οι ίδιες πηγές στο Reuters.

Τα περιστατικά στη Μαύρη Θάλασσα υποδηλώνουν μια εκστρατεία της Ουκρανίας για τον περιορισμό των εσόδων της Ρωσίας από το πετρέλαιο, η οποία «διαμόρφωσε την εκτίμηση των ασφαλιστών σχετικά με τις προθέσεις και τις δυνατότητες» δηλώνει ο Munro Anderson, επικεφαλής επιχειρήσεων της Vessel Protect, εταιρείας ειδικευμένης στον τομέα των κινδύνων και των ασφαλίσεων στη ναυτιλία.

Σύμφωνα με τον ίδιο, για τις επισκέψεις σε ρωσικά λιμάνια, όπως στην παραπάνω περίπτωση όπου τα πλοία κατευθύνονταν για να φορτώσουν πετρέλαιο που προοριζόταν για τις ξένες αγορές, «οι ασφαλιστές υπολογίζουν ένα ευρύτερο φάσμα πιθανών τοποθεσιών επίθεσης». «Καθώς αυξάνεται η δραστηριότητα της Ουκρανίας, αυξάνεται και η πιθανότητα ανταποδοτικών ενεργειών από τη Ρωσία. Αυτό δημιουργεί μια πιο ομοιόμορφη κατάσταση κινδύνου στις δύο εμπορικές συναλλαγές (σ.σ. πλοία που κατευθύνονται στη Ρωσία και πλοία που κατευθύνονται στην Ουκρανία) από ό,τι έχουμε δει εδώ και καιρό».

Αξίζει να τονιστεί πως, τα τελευταία περιστατικά στη Μαύρη Θάλασσα ήταν οι πρώτες επιθέσεις σε μη στρατιωτικά πλοία που δεν φέρουν ρωσική σημαία σε διεθνή ύδατα, όπως επιβεβαιώνει ο Αντρέι Ριζένκο, αναλυτής στον τομέα της ναυτιλίας και πρώην αναπληρωτής αρχηγός του επιτελείου του ουκρανικού ναυτικού.

Ο ίδιος θεωρεί, πάντως, απίθανο η Ρωσία να προβεί σε αντίποινα εναντίον εμπορικών πλοίων που κατευθύνονται προς την Ουκρανία όταν αυτά βρίσκονται στα χωρικά ύδατα της Τουρκίας, της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας, καθώς αυτό θα ισοδυναμούσε με επίθεση εναντίον εδάφους του ΝΑΤΟ. «Επιτίθενται (η Ρωσία) συνεχώς (σε πλοία), τουλάχιστον στα ουκρανικά χωρικά ύδατα, χρησιμοποιώντας διαφορετικά είδη όπλων».