Το “στοίχημα” της Βενεζουέλας απειλεί να τινάξει τον Τραμπ στον αέρα

Η προσπάθεια του Ντόναλντ Τραμπ να πιέσει για ανατροπή του καθεστώτος της Βενεζουέλας μοιάζει να εξελίσσεται σε ένα ιδιαίτερα περίπλοκο αδιέξοδο.

Παρά τη στρατιωτική συσσώρευση ισχύος των ΗΠΑ και τη συνεχή πολιτική και οικονομική πίεση προς τον Νικολάς Μαδούρο, το καθεστώς παραμένει ακλόνητο, εκθέτοντας τα όρια της αμερικανικής στρατηγικής. Την ίδια στιγμή, οι έντονες αντιδράσεις στο εσωτερικό των ΗΠΑ, οι καταγγελίες για ενδεχόμενες παραβιάσεις διεθνούς δικαίου και η αβεβαιότητα γύρω από τις επόμενες κινήσεις της Ουάσινγκτον ενέχουν πολιτικούς και νομικούς κινδύνους για τον Λευκό Οίκο.

Το βράδυ της Δευτέρας, ο πρόεδρος των ΗΠΑ συγκάλεσε το συμβούλιο εθνικής ασφαλείας (ΣΕΑ) του Λευκού Οίκου επιχειρώντας να καθορίσει τα επόμενα βήματα σε μια αντιπαράθεση που πλέον ξεφεύγει από τον έλεγχό του, τόσο μέσα στη Βενεζουέλα όσο και στην Ουάσινγκτον, γράφει το CNN σε ανάλυσή του.

Πριν από τις συνομιλίες, ο Νικολάς Μαδούρο, βρέθηκε μπροστά σε ένα τεράστιο πλήθος υποστηρικτών στο Καράκας, σε μια μαζική συγκέντρωση κατά των απειλών των ΗΠΑ, διαλύοντας προηγούμενες φήμες ότι είχε υποκύψει στις αμερικανικές εκκλήσεις να φύγει από τη χώρα. «Δεν θέλουμε ειρήνη σκλάβων, ούτε ειρήνη αποικιών», διαμήνυσε ο Μαδούρο.

Ο Λευκός Οίκος δεν μπορεί να σταματήσει τη διαμάχη που έχει ξεσπάσει μετά την καταγγελία ότι μια δεύτερη αμερικανική επίθεση στην Καραϊβική σκότωσε ανθρώπους που είχαν ήδη επιζήσει από το πρώτο πλήγμα σε ένα σκάφος που θεωρήθηκε ότι μετέφερε ναρκωτικά. Δημοκρατικοί επικριτές του Τραμπ στο Κογκρέσο προειδοποιούν για πιθανό έγκλημα πολέμου, ενώ και αρκετοί ισχυροί Ρεπουμπλικανοί έχουν ταραχθεί και δείχνουν μια σπάνια διάθεση να διερευνήσουν ενδελεχώς τις ενέργειες της κυβέρνησης.

Η αντιπαράθεση των ΗΠΑ με τη Βενεζουέλα έχει αρχίσει να απασχολεί έντονα ολόκληρη την Ουάσινγκτον. Εδώ και πάνω από τέσσερις μήνες, οι ΗΠΑ αυξάνουν συνεχώς την πολιτική, οικονομική και στρατιωτική πίεση προς τον Μαδούρο — κάτι που φαίνεται ξεκάθαρα από την παρουσία του μεγαλύτερου αεροπλανοφόρου στον κόσμο, του USS Gerald R. Ford, και πολλών αμερικανικών πολεμικών πλοίων στα ανοιχτά της Βενεζουέλας.

Ο υπουργός Άμυνας Πιτ Χέγκσεθ βρίσκεται στο μικροσκόπιο για τον ρόλο του στις επιθέσεις στα σκάφη. Ο πρώην παρουσιαστής του Fox News ήταν μια αμφιλεγόμενη επιλογή για την ηγεσία του Πενταγώνου, και η έλλειψη εμπειρίας του, η επιθετική συμπεριφορά του και η τάση του να αγνοεί ορισμένους ηθικούς και νομικούς κανόνες του στρατού απειλούν να τον μετατρέψουν σε πολιτικό βάρος για τον Αμερικανό πρόεδρο, καθώς οι Δημοκρατικοί ζητούν την παραίτησή του.

Το γεγονός ότι ο Μαδούρο δεν υποχωρεί δημιουργεί ένα ολοένα και πιο δύσκολο στρατηγικό πρόβλημα για τον Τραμπ, τον Χέγκσεθ, τον αρχηγό των Ενόπλων Δυνάμεων Νταν Κέιν, τον Υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο και τα άλλα κορυφαία στελέχη που συμμετέχουν στη συζήτηση. Δεν ξέρουν ποιο είναι το καλύτερο επόμενο βήμα και οι επιλογές τους γίνονται όλο και πιο περίπλοκες.

Ο Τραμπ στενεύει τον κλοιό γύρω από τον Μαδούρο. Την Πέμπτη απείλησε ότι επιθέσεις σε στόχους καρτέλ ναρκωτικών στο έδαφος της Βενεζουέλας θα ξεκινήσουν «πολύ σύντομα». Το Σάββατο δήλωσε ότι ο εναέριος χώρος της χώρας πρέπει να θεωρείται κλειστός. Αλλά ο Μαδούρο παραμένει αμετακίνητος. Ο Τραμπ, ο οποίος στο παρελθόν δεν ήθελε να φαίνεται ότι υποχωρεί μετά από απειλές, πρέπει πλέον να εξετάσει κατά πόσο οι απειλές του στερούνται αξιοπιστίας χωρίς την παρουσία στρατιωτικής ισχύος, η οποία όμως μπορεί να τον παρασύρει σε μία δύσκολη σύγκρουση.

Ο Μαδούρο αψηφά τις “επιλογές” που του δίνει ο Τραμπ

Η Ουάσινγκτον ελπίζει ότι η συγκέντρωση στρατιωτικής ισχύος στην Καραϊβική θα ταρακουνήσει τόσο τον Μαδούρο ώστε να δεχτεί να παραιτηθεί. Ο Τραμπ επιβεβαίωσε την Κυριακή ότι μίλησε πρόσφατα τηλεφωνικά με τον Μαδούρο — αλλά ο Βενεζουελάνος ηγέτης δεν δέχθηκε να αποχωρήσει από τη χώρα του.

Η αδιαλλαξία του Μαδούρο εγείρει και το ερώτημα αν οποιοδήποτε επίπεδο πίεσης από τις ΗΠΑ εκτός από τη στρατιωτική δράση, θα μπορούσε να ανατρέψει το καθεστώς του. Μία πιθανότητα είναι ότι η κυβέρνηση υποτίμησε την ανθεκτικότητα της εξουσίας του Μαδούρο.

Το αδιέξοδο του Τραμπ

Αν ο Τραμπ αποφασίσει να χρησιμοποιήσει στρατιωτική δύναμη, μια κανονική εισβολή στη Βενεζουέλα μοιάζει σχεδόν αδύνατη. Οπότε το ερώτημα είναι: Υπάρχουν άλλες στρατιωτικές κινήσεις που θα μπορούσαν να τρομάξουν τόσο τον Μαδούρο ώστε να αλλάξει η κατάσταση υπέρ των ΗΠΑ; Ή μήπως τέτοιες επιθέσεις —σε πιθανούς στόχους ναρκωτικών ή σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις— θα είχαν το αντίθετο αποτέλεσμα, θα συσπείρωναν τον λαό γύρω από τον Μαδούρο και θα τον έκαναν να πιστέψει ότι μπορεί να αντέξει την πίεση;

Ο Τραμπ βρίσκεται μπροστά σε ένα δύσκολο σταυροδρόμι. Αν κατάφερνε να ανατρέψει τον Μαδούρο χωρίς πόλεμο, αυτό θα ήταν μια μεγάλη επιτυχία: μεταξύ άλλων θα έδειχνε ότι οι ΗΠΑ έχουν δύναμη και ισχυρή επιρροή στην περιοχή ενώ θα έστελνε και ένα ισχυρό μήνυμα σε χώρες όπως η Κούβα, η Κίνα και η Ρωσία, ότι ελέγχει τη «γειτονιά» του. Παράλληλα θα αποδείκνυε λάθος πολλούς από τους επικριτές της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής του.

Αν όμως ο Μαδούρο αντέξει τη στρατιωτική πίεση και δεν υποχωρήσει, τότε το μήνυμα που θα στείλει στον Τραμπ θα είναι το αντίθετο: ότι οι απειλές των ΗΠΑ δεν τον φοβίζουν. Αυτό θα φθείρει την εικόνα και την αξιοπιστία του Τραμπ. Αυταρχικοί ηγέτες σε χώρες όπως η Κίνα και η Ρωσία —που ο Τραμπ θέλει να εντυπωσιάζει— θα το παρατηρήσουν. Όταν ένας Αμερικανός πρόεδρος αποσύρει αεροπλανοφόρα από την Ευρώπη για να τα στείλει στη Λατινική Αμερική και συνοδεύει αυτή την κίνηση με απειλές, ουσιαστικά θέτει υπό δοκιμασία την αξιοπιστία του. Αν τελικά δεν πετύχει τον στόχο του, αυτό μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ.

«Ηταν στην πραγματικότητα μια προσπάθεια, νομίζω, να σταλεί μήνυμα και να φοβηθεί η κυβέρνηση Μαδούρο και ο ίδιος ο Μαδούρο ώστε να φύγει ή να ανατραπεί αν αρνηθεί να φύγει. Αυτό δεν συνέβη», δήλωσε στο CNN η Κρίστοφερ Σαμπατίνι, εταίρος για τη Λατινική Αμερική στο Chatham House στο Λονδίνο.

«Είναι μια στιγμή ζωής ή θανάτου για τον Ντόναλντ Τραμπ — θα προσπαθήσει να αποκλιμακώσει;» συνέχισε ο Σαμπατίνι. «Έχει στριμώξει τον εαυτό του σε μια γωνία. Θα συνεχίσει διπλασιάζοντας την πίεση; Ή θα προσπαθήσει να βρει μια κάποια διαπραγματευτική διέξοδο, όχι μόνο για τον Μαδούρο αλλά και για τον ίδιο;»

Δεν γνωρίζουμε ακόμη τι είναι διατεθειμένος να ρισκάρει ο Τραμπ για να πετύχει τους στόχους του στη Βενεζουέλα, ελπίζοντας να εγκαταστήσει μια φιλική προς τις ΗΠΑ κυβέρνηση.

Η τεράστια αμερικανική στρατιοτική ισχύς στην Καραϊβική θα μπορούσε να προκαλέσει καταστροφικές ζημιές στις υποδομές της Βενεζουέλας ή σε ό,τι η κυβέρνηση περιγράφει ως επιχειρήσεις διακίνησης ναρκωτικών. Πύραυλοι κρουζ, αεροπορικές επιδρομές από αεροπλανοφόρα ή επιθέσεις από αεροσκάφη ξηράς στην περιοχή θα μπορούσαν να συντρίψουν τις δυνάμεις του Μαδούρο.

Όμως οποιαδήποτε απώλεια αμερικανικών δυνάμεων ή πλήγματα σε άμαχους θα μπορούσαν να προκαλέσουν την πολιτική καταστροφή του Τραμπ, σε μια περίοδο που δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η συντριπτική πλειοψηφία των Αμερικανών αντιτίθεται σε μία πιθανή στρατιωτική δράση στη Βενεζουέλα.

Εντωμεταξύ ενώ πολλοί ξένοι αναλυτές ελπίζουν ότι η πίεση του Τραμπ στη Βενεζουέλα μπορεί να οδηγήσει στην άνοδο νόμιμων δημοκρατικών ηγετών της χώρας, ορισμένοι αναλυτές φοβούνται ότι η κατάρρευση του καθεστώτος Μαδούρο θα μπορούσε να προκαλέσει χάος και παρατεταμένη πολιτική αβεβαιότητα. Έτσι, καμία από τις επιλογές που εξέταζε ο στενός κύκλος του Τραμπ τη Δευτέρα δεν μπορεί να εφαρμοστεί χωρίς κάποιο σοβαρό κόστος.