ΜΗΠΩΣ ΓΙΝΟΜΑΣΤΕ ΤΕΛΕΙΩΣ ΧΑΖΟΙ;

Το ερώτημα (χωρίς φραπέ) διατυπώθηκε πρόσφατα από το περιοδικό New York.

Το θεματικό Stupid Issue που κυκλοφόρησε στις 17 Νοεμβρίου έσκαψε στη σύγχρονη εκδοχή της αμερικάνικης βλακείας, ένα θέμα πάντα δημοφιλές κι εξελισσόμενο όσο η υπερδύναμη κατά κανόνα βρυχάται – μην πάμε μακριά, μια ματιά στη φιλμογραφία των αδερφών Κοέν φτάνει. 

Οι Αμερικάνοι, λέει, γίνονται πιο χαζοί. Η τουλάχιστον το φοβούνται. H επιστημονική έρευνα τους δίνει στοιχεία για να ανησυχούν:

– Σε βασικά τεστ ανάγνωσης, κατανόησης και αριθμητικής, οι επιδόσεις παιδιών διαφόρων ηλικιών (από 10 έως 18 ετών) είναι «οι χαμηλότερες εδώ και δεκαετίες».

– Πρόκειται για μια πτώση που ξεκίνησε στα 2010s και δεν μπορεί κανείς να την αποδώσει στις δύο εύκολες και προφανείς δικαιολογίες; την πανδημία και τον Τραμπ. Αντίθετα, διαπιστώνονται δομικές αδυναμίες που ξεκινάνε από την προσχολική ηλικία και, μάλιστα, τις συναντούμε ακόμα και σε υπεράνω υποψίας “liberal” περιοχές υψηλής φορολογίας που παραδοσιακά δίνουν μεγάλο βάρος στην εκπαίδευση. 

Οι ειδικοί μιλάνε για αντιστροφή του φαινομένου Φλιν που περιέγραφε την σταθερή αύξηση στο IQ των Αμερικανών καθ’ όλη τη διάρκεια του 20ου αιώνα, απόρροια καλύτερων συνθηκών σε πολλούς τομείς της καθημερινότητας (από τη διατροφή ως την εκπαίδευση). 

Το συμπέρασμα, στην πραγματικότητα, δεν είναι ότι οι άνθρωποι γίνονται κυριολεκτικά περισσότερο ανόητοι, αλλά ότι σκεφτόμαστε πια διαφορετικά. 

Δεν πέφτει, άλλωστε, η νοημοσύνη μας. Ανεβαίνει όμως η τεχνολογία. Δημιουργώντας μια γνωστική κουλτούρα που πια, επελαύοντος και του AI, έχει εκχωρήσει βασικές νοητικές λειτουργίες επεξεργασίας στη μηχανή. Γιατί να παιδεύεις το μυαλό σου, γιατί να φτάσεις στην άκρη του για να θυμηθείς κάτι, όταν μπορείς να το βρεις με ένα κλικ σε λίγα δευτερόλεπτα; Ας πούμε, πόσους λιγότερους αριθμούς τηλεφώνων θυμόμαστε πια (συχνά ούτε καν τον δικό μας); Πόσο λιγότερο απομνημονεύουμε πια διαδρομές (ή ανακαλούμε ακόμα και τις απολύτως γνωστές μας), όταν είμαστε σε μόνιμο mood πλοήγησης από τα Google Maps ή το GPS του αυτοκινήτου; 

Τέτοιες μέρες, άλλωστε, έναν χρόνο πριν το λεξικό της Οξφόρδης αναγόρευε σε «λέξη της χρονιάς» το “brain rot” – αυτό το «σάπισμα» που προκαλούμε στο μυαλό μας με την κατανάλωση τετριμμένου ή ασήμαντου διαδικτυακού περιεχομένου. Σαν το ατέρμονο ζόμπι σκρόλινγκ, με το οποίο (νομίζουμε ότι) ξεπλένουμε το μυαλό μας καθημερινά, τo stalking σε influencers που πουλάνε πράγματα που δε χρειαζόμαστε, μην φτάσουμε στο κόλλημα με τα IRLs κάποιων ημιδιαταραγμένων youTubers. 

Τέλος πάντων, υπάρχει μια συζήτηση. Ο κόσμος μέσα σε ένα τέταρτο του αιώνα έχει αλλάξει όσο δεν άλλαξε για δεκαετίες, ο ανθρώπινος εγκέφαλος προσαρμόζεται, το μέλλον όπως πάντα είναι άγραφο. 

Ελλάδα, βγαίνεις!

Στην πατρίδα μας, τα ακούμε όλα αυτά προσεκτικά και τους λέμε να μας κρατήσουν την τσικουδιά. Είναι η ώρα για λίγο «ξερό εβίβα» ελληνικής πολιτικής πραγματικότητας. 

Εκεί που το «μήπως γινόμαστε τελείως χαζοί;» ξεπροβάλλει απειλητικά ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία του «…κι όμως μας περνάνε για τελείως χαζούς».

Μέσα σε λίγες εβδομάδες, έχουμε μάθει ότι: η τυχερή κόρη του Ανδρέα «Χασάπη» Στρατάκη κέρδισε 1 εκατομμύριο ευρώ στο λαχείο / ο πρώην πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ, Κυριάκος Μπαμπασίδης δεν ξέρει «ποιος είναι ο Μάκης;»/ αυτό που ξέρει ο Μάκης (Βορίδης, υπουργός  Αγροτικής Ανάπτυξης την επίμαχη περίοδο του σκανδάλου) είναι ότι από τις 5 Οκτωβρίου πιθανά αδικήματά του έχουν παραγραφεί/ η πολύ τυχερή Πόπη Σεμερτζίδου, στέλεχος της ΝΔ, έχει κέρδίσει πέντε έξι -φορές το Τζόκερ αλλά δε θυμάται τι ποσά / η εντυπωσιακή κόκκινη Φερράρι που ποστάρει στο Instragram «για τα φιλαράκια που τη ζήτησαν» δεν είναι δική της αλλά του πολύ τυχερού σύζυγού της, Χρήστου Μαγειρία, που – ανατροπή!- δεν την έχει πάρει ακριβώς με δικά του λέφτά αλλά του την έχει κάνει δώρο η πολύ τυχερή μητέρα του, χωρίς να ξέρει όμως που βρήκε εκείνη τα λεφτά/ η πολύ τυχερή οικογένειά τους, σε κάθε περίπτωση, έχει πάρει επιδοτήσεις 2.5 εκατομμυρίων ευρώ/ ο πολύ τυχερος Γιώργος «Φραπές» Ξυλούρης δεν ξέρει πού ακριβώς βρήκε τα χρήματα ο πολυ τυχερος γιος του για να αγοράσει Πόρσε, παρολ’ αυτά επικαλέστηκε μια ντουζίνα φορές το δικαίωμα στη σιωπή στην εξεταστική (ενώ δεν κατέθεσε καν ως ύποπτος) και μας ενημέρωσε ότι το υπόμνημά του το «έφτιαξε ένας ταξιτζής».

Στη δική των υποκλοπών τα ίδια, αν όχι χειρότερα έτσι που διεξάγεται πιο μακριά από τα φώτα τη δημοσιότητας: κατηγορούμενοι που λένε ότι τους έδιναν από πριν τις ερωτήσεις που θα τους έκαναν στην εξεταστική (κάτι που δεν τάραξε το εορταστικό πρόγραμμα του Πρόεδρου της Βουλής, Νικήτα Κακλαμάνη), μάρτυρες που δε γνωρίζουν το όνομα της εταιρείας από την οποία πληρώνονταν αδρά, μάρτυρας-δημοσιογράφος (Βασίλης Λαμπρόπουλος) που κατέθεσε ότι ο ανηψιός και πρώην Γραμματέας του Πρωθυπουργού, Γρηγόρης Δημητριάδης, γνώριζε τα πάντα για τις παρακολουθήσεις της ΕΥΠ. Κερασάκι στην τούρτα, τα ρεπορτάζ και οι τεχνικές αναφορές που αναφέρουν ότι ο κάθε υπάλληλος της εμπλεκόμενης Intellexa είχε πρόσβαση στο υλικό των συσκευών που είχαν μολυνθεί με Predator, δηλαδή ο κάθε υπάλληλος της εταιρείας είχε πρόσβαση στις συσκευές κορυφαίων υπουργών της κυβέρνησης, ανώτερων δικαστών και στην ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων. 

Δε θέλω, ούτε κι εσείς γιατί θα είναι πολύ πιο συλλογικά επώδυνο, να σκέφτομαι τι θα ακουστεί στη δίκη για τα Τέμπη. 

Η υποτίμηση της συλλογικής νοημοσύνης αγγίζει πια τις διαστάσεις κοινωνικοπολιτικού πειράματος όσο η κυβέρνηση επιμένει να μη θυσιάζει ούτε ένα πρόσωπο για όλες αυτές τις υποθέσεις θεσμικής κατάντιας που μετατρέπουν την Ελληνική Δημοκρατία σε (νεο)Ελληνική Κωμωδία. 

Όσα συμβαίνουν είναι αναπόφευκτα «περιεχόμενο». Το «δικαίωμα στη σιωπή» ήδη πρωταγωνιστεί στην αργκό των Χριστουγένων, το ένα viral διαδέχεται το άλλο κάθώς το λαχείο γίνεται Τζόκερ και το Τζόκερ γίνεται Φερράρι, ο σκόπιμος υπερβάλλων ζήλος μερικών εξεταστ(ρι)ών ενισχύει το σόου. Δηλαδή, τη μνήμη χρυσόψαρου. Εκεί έρχεται να κουμπώσει και το «έτσι είναι η Ελλάδα», τυπικό μπαλαντέρ για μια ώρα ανάγκης από το λεξικό του εκσυγχρονισμού. Όλοι έτσι είμαστε, όλοι είμαστε Φραπέδες, λαός ρεμούλας, «μαζί τα φάγαμε» και οι αθεόφοβοι ακόμα τα τρώμε. Το ότι π.χ. στον ΟΠΕΚΕΠΕ, οι εμπλεκόμενοι έχουν ονόματα, διευθύνσεις, κουμπαριές και γνωριμίες (κι ότι η Κρήτη στην σκιά του σκανδάλου έγινε «γαλάζια»), κάνουμε πώς δεν το βλέπουμε ενω μεμψιμοιρούμε για τα «δεινά της φυλής».

Λέξη της χρονιάς για το λεξικό της Οξφόρδης φέτος; “Rage bait”/ «Δόλωμα θυμού». Θα ήταν ωραία ιδέα να κάναμε μια τελετή απονομής στην Ελλάδα που όλα τα παραπάνω σου δίνουν απλόχερα αφορμές για να εξοργιστείς. Μόνο που στην ομορφότερη χώρα του κόσμου, «λέξη της χρονιάς» για το 2025 είναι η συγκάλυψη…