Προϋπολογισμός 2026: Μέτρα για το στεγαστικό ανακοινώνει ο πρωθυπουργός

Η κορυφαία στιγμή της κοινοβουλευτικής περιόδου, η ψήφιση του προϋπολογισμού της επόμενης χρονιάς, η έγκριση δηλαδή του “σεναρίου” εσόδων και δαπανών για το 2026 λαμβάνει χώρα σήμερα.

Με μια συζήτηση, που μέχρι τώρα, σε γενικές γραμμές κύλησε εν ηρεμία, αν και σε κλίμα είναι “φορτισμένο” από τις κινητοποιήσεις των αγροτών, που θα βρεθούν στα συλλαλητήρια που διοργανώνει η ΑΔΕΔΥ, σήμερα, σε όλη τη χώρα, αλλά και που σφραγίστηκε από τα καυτά ζητήματα της συγκυρίας, δηλαδή το στεγαστικό και την ακρίβεια, σήμερα αναμένονται οι τοποθετήσεις των πολιτικών αρχηγών αλλά και η καταληκτική του υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών

Προφανώς, τα μάτια όλων είναι στραμμένα στο τι θα πει ο Πρωθυπουργός, τόσο για τους αγρότες, λίγες ώρες μετά τις δηλώσεις του αρμόδιου υπουργού Κώστα Τσιάρα και το νέο κάλεσμα σε διάλογο, όσο και για το φλέγον ζήτημα της στέγης, κάτι που, άλλωστε, αποτελεί και μείζον πανευρωπαϊκό ζήτημα.

Το αγροτικό

Σε σχέση με τους αγρότες ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης έχει δώσει ήδη ένα στίγμα. Όπως είπε χθες ο κ. Τσιάρας, “όλο το τελευταίο χρονικό διάστημα επεξεργαζόμαστε μαζί με τα συναρμόδια Υπουργεία  αιτήματα των αγροτών μας. 

Και υπάρχουν περιθώρια να εξεταστούν παρεμβάσεις που αφορούν:  

• στο κόστος παραγωγής, μέσα από ρυθμίσεις που μειώνουν άμεσα τις επιβαρύνσεις και ενισχύουν τη ρευστότητα των παραγωγών,
• στην ενέργεια, με τη διασφάλιση σταθερής και πιο χαμηλής τιμής για το αγροτικό ρεύμα, 
• στα καύσιμα, και ειδικότερα στο ζήτημα του αγροτικού πετρελαίου στην αντλία 
• στον ΕΛΓΑ, με άμεσες αλλαγές στον κανονισμό, ώστε οι αποζημιώσεις να καλύπτουν το 100% της ασφαλιζόμενης ζημίας 
• στην ενίσχυση των κλάδων που πιέζονται περισσότερο, όπως η κτηνοτροφία και συγκεκριμένες καλλιέργειες. 

Η νέα ενίσχυση θα προκύψει από την  αξιοποίηση αδιάθετων ποσών της βασικής ενίσχυσης της ΚΑΠ. Τα ποσά αυτά είναι αποτέλεσμα της εξυγίανσης του ΟΠΕΚΕΠΕ και των στοχευμένων διασταυρωτικών ελέγχων της ΑΑΔΕ”.

Η στέγη

Σε σχέση με το στεγαστικό, πριν λίγες μέρες ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκος Πιερρακάκης, μιλώντας, στο συνεδριο Tax Forum του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου, φωτογράφισε μια νέα παρέμβαση, αυτή τη φορά στο μέτωπο της προσφοράς, σε συνέχεια αυτών που έχουν ήδη ανακοινωθεί, όπως η επιστροφή ενός ενοικίου, η αναμόρφωση της κλίμακας των μισθωμάτων και οι περιορισμοί στις βραχυχρόνιες μισθώσεις.

«Αντιλαμβανόμαστε πλήρως ότι το στεγαστικό είναι ένα πάρα πολύ σημαντικό ζήτημα. Υπάρχει ένα κομμάτι του πληθυσμού που δυσκολεύεται να ανταποκριθεί στα ενοίκια. Είναι ένα πολύ μεγάλο κομμάτι του μηνιαίου προϋπολογισμού πολλών οικογενειών στη χώρα μας» δήλωσε χαρακτηριστικά ο υπουργός

Και ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Νίκος Παπαθανάσης, μιλώντας στο ΕΡΤnews Radio 105,8 επιβεβαίωσε ότι το πρόγραμμα της κοινωνικής αντιπαροχής θα τεθεί σε πλήρη εφαρμογή από το 2026, με το Υπερταμείο ήδη να «τρέχει» τις προκαταρκτικές διαδικασίες.

Σύμφωνα με τον κ. Παπαθανάση, το κράτος θα παραχωρεί οικόπεδα σε ιδιώτες για την ανέγερση κατοικιών, διατηρώντας μέρος των νέων διαμερισμάτων για διάθεση σε πολίτες με χαμηλότερα εισοδήματα. «Δεν μιλάμε για λίγα σπίτια αλλά για χιλιάδες», τόνισε, επισημαίνοντας ότι τα τεχνικά και πολεοδομικά στοιχεία καθορίζουν ακόμη τον τελικό αριθμό.

Σπίτι Μου 2: 11.200 ωφελούμενοι – Άνοιγμα έως τον Μάιο του 2026

Ο υπουργός στάθηκε ιδιαίτερα στο πρόγραμμα «Σπίτι Μου 2», το οποίο έχει ήδη καλύψει το 68% του προϋπολογισμού του. Περίπου 11.200 δικαιούχοι έχουν ολοκληρώσει διαδικασίες αγοράς κατοικίας, με μέση επιφάνεια 88 τ.μ. και μέση αξία 150.000 ευρώ. Το πρόγραμμα, που απευθύνεται σε νέους έως 50 ετών, παραμένει ανοικτό έως τον Μάιο του 2026.  «Οι δικαιούχοι πληρώνουν δόση χαμηλότερη από το ενοίκιο», σημείωσε, τονίζοντας ότι το πρόγραμμα εξυπηρετεί κατά βάση νοικοκυριά με ετήσιο εισόδημα περίπου 20.500 ευρώ.

Να σημειωθεί ότι, ειδικότερα, σε σχέση με το «Σπίτι μου 2» προϋπολογισμού 2 δισ ευρώ, με βάση τραπεζικές πηγές, υπάρχει “πράσινο” φως σε  αιτήματα ύψους 4 δισ ευρώ, με τις εκταμιεύσεις να διαμορφώνονται στα 750 εκατ ευρώ. η διαφορά αυτή έγκειται στη δυσκολία εύρεσης κατάλληλων σπιτιών.

Εκτιμάται, δε, ότι από τα 2 δις ευρώ του προγράμματος τελικά θα διατεθούν το 1,5 δις ευρώ, ήδη δάνεια συνολικού ύψους 1,3 δις ευρώ πήραν ή αναμένεται να παρουν την έγκριση της ΕΑΤ, που σημαίνει ότι 11.000 νοικοκυριά έχουν βρει σπίτι, με το μέσο ύψος του δανείου στις 107.000 ευρώ.

Την ίδια ώρα, με βάση τραπεζικές πηγές, με “χαλαρό” ρυθμό κινείται το πρόγραμμα Αναβαθμίζω,  προϋπολογισμού 400 εκ ευρω, καθώς έχουν εκταμιευθεί  μόλις 47 εκατ ευρώ, και εκτιμάται ότι θα μείνουν αδιάθετα τα 300 εκατ ευρώ του προγράμματος. Έτσι, με ενδιαφέρον αναμένεται το εάν θα υπάρξει παρέμβαση στο εν λόγω πρόγραμμα.

Νέο πρόγραμμα ανακαίνισης με επιδότηση 80-90%

Πάντως, στο Ertnews Radio ο κ. Παπαθανάσης προανήγγειλε νέο πρόγραμμα ανακαίνισης για κλειστά και παλαιά σπίτια, διαφορετικό από τα κλασικά ενεργειακά προγράμματα. Όπως είπε, η Ελλάδα θα είναι η πρώτη χώρα στην Ευρώπη που θα εφαρμόσει μοντέλο «χαμηλής ενεργειακής αναβάθμισης και υψηλής ανακαίνισης». Το κονδύλι που εξετάζεται φθάνει τα 500 εκατομμύρια ευρώ και αναμένεται να καλύψει δεκάδες χιλιάδες κατοικίες.  «Πολλά σπίτια μένουν κλειστά γιατί οι ιδιοκτήτες δεν έχουν χρήματα να τα ανακαινίσουν. Θέλουμε να ανοίξουν στην αγορά», υπογράμμισε, προσθέτοντας ότι το νέο πρόγραμμα θα χρηματοδοτεί ανακαινίσεις με ποσοστά που φτάνουν το 90%.

Τα μέτρα μέχρι τώρα

Εκτιμάται, πάντως, ότι τα νέα μέτρα θα ενταχθούν σε ένα γενικότερο πολιτικό σχεδιασμό. Με βάση, δε, τον τελευταίο νόμο, που έχουν ενταχθεί στον Προϋπολογισμό είναι:

• Από τον Νοέμβριο και κάθε έτος επιστρέφεται ετησίως ένα ενοίκιο κύριας και φοιτητικής κατοικίας για το 80% των ενοικιαστών με εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια (το μέτρο έχει ήδη θεσμοθετηθεί). Ετήσιο κόστος 230 εκατ. ευρώ.
• Επεκτείνεται και για το 2026 η απαλλαγή φόρου εισοδήματος για 3 έτη για κενές κατοικίες (που παραμένουν κλειστές τουλάχιστον 3 έτη) που θα μισθωθούν σε μακροχρόνια μίσθωση έως τέλος του 2026. Το δημοσιονομικό κόστος εκτιμάται σε 13 εκατ. ευρώ για το 2026 και 22 εκατ. ευρώ για το 2027.
• Επεκτείνεται για μια ακόμη μια χρονιά, δηλαδή μέχρι το τέλος του 2026, η αναστολή του ΦΠΑ στις νέες οικοδομές, με σκοπό την αύξηση των κατοικιών προς διάθεση με ετήσιο κόστος 18 εκατ. ευρώ.
• Παρατείνεται η ισχύς της μείωσης του φόρου εισοδήματος για δαπάνες αναβάθμισης κτιρίων για τα έτη 2025 και 2026 (το μέτρο έχει ήδη θεσμοθετηθεί). Εκτιμώμενο ετήσιο κόστος 5 εκατ. ευρώ.
• Επεκτείνεται και για το 2026 ο περιορισμός λειτουργίας νέων βραχυχρόνιων μισθώσεων στα τρία δημοτικά διαμερίσματα της Αθήνας.
• Από το 2026 μειώνεται κατά 50% και από το 2027 καταργείται ο ΕΝΦΙΑ για κύριες κατοικίες σε οικισμούς με πληθυσμό έως 1.500 κατοίκους. Το μέτρο αναμένεται να ενδυναμώσει την παρουσία των κατοίκων στις εν λόγω περιοχές. Σημειώνεται ότι η αποκέντρωση συνδέεται άμεσα με το στεγαστικό πρόβλημα.
• Από το φορολογικό έτος 2026 θεσπίζεται ενδιάμεσος συντελεστής 25% για εισόδημα από ενοίκια από 12.000 έως 24.000 ευρώ. Υπενθυμίζεται ότι σήμερα έως τα 12.000 εφαρμόζεται συντελεστής 15% και στη συνέχεια αυξάνεται σε 35%. Άμεσα ωφελούμενοι εκτιμώνται σε 161.587 ιδιοκτήτες ακινήτων, ωστόσο αυτό το μέτρο αναμένεται να λειτουργήσει θετικά για τη φορολογική συμμόρφωση και τη συγκράτηση των τιμών των ενοικίων. Το δημοσιονομικό κόστος εκτιμάται σε 90 εκατ. ευρώ ετησίως που θα επιβαρύνει τα έτη 2027 και επόμενα.

Ευρωπαϊκή στρατηγική

Να σημειωθεί ότι το όλο θέμα απασχολεί και την ΕΕ μέ άξονες δράσεις

• την άμεση ενίσχυση της προσφοράς κατοικιών
• την αύξηση της διαθεσιμότητας οικοδομήσιμης γης,
• την επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης,
• την εφαρμογή της στρατηγικής «κύμα ανακαινίσεων»,
• τη δημιουργία ενός φορολογικού πλαισίου που ενισχύει τις επενδύσεις σε κατοικίες
• την αποκατάσταση και μετατροπή δημόσιων κτιρίων σε κοινωνικές κατοικίες, καθώς και στην προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων για στέγαση χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.
• την αύξηση χρηματοδότησης προς τοπικούς φορείς για την ανάπτυξη οικονομικά προσιτής δημόσιας στέγασης.

Ααμονές πάντως, πέρα από το πρόγραμμα ανακαινίσεων υπάρχουν και για το ζήτημα των βραχυχρόνιων μισθώσεων, όπου είχε αναφερθελι ο Πρωθυπουργός στη ΔΕΘ. Έτσι, εκτός από τις τρεις ζώνες στο κέντρο της Αθήνας, όπου απαγορεύεται η έκδοση νέων αδειών για βραχυχρόνιες μισθώσεις στο μικροσκόπιο έχουν μπει και νέες περιοχές όπου η πίεση στην αγορά εντείνεται.

Να σημειωθεί επεκτείνονται έως το τέλος του 2026 η φοροαπαλλαγή για κενές κατοικίες που θα διατεθούν για μακροχρόνια μίσθωση, η απαλλαγή ΦΠΑ στα νεόδμητα ακίνητα, ο περιορισμός νέων βραχυχρόνιων μισθώσεων στα τρία πρώτα δημοτικά διαμερίσματα της Αθήνας.

Παρεμβάσεις 1,76 δισεκ.

Στο μεταξύ, συνολικά, “πακέτο” μέτρων ύψους 1,76 δισ. ευρώ, που περιλαμβάνουν μειώσεις φορολογικών βαρών, αυξήσεις σε μισθούς, συντάξεις και επιδόματα, καθώς και παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης, φέρνει ο προϋπολογισμός του 2026.

Συγκεκριμένα είναι:

• Αναμόρφωση της κλίμακας φορολογίας εισοδήματος για μισθωτούς, συνταξιούχους, αγρότες και ελεύθερους επαγγελματίες με έμφαση στις οικογένειες με παιδιά, στους νέους και στη μεσαία τάξη.
• Μη συμψηφισμός του 50% της αύξησης των συντάξεων με την προσωπική διαφορά των συνταξιούχων το 2026 και κατάργηση του συμψηφισμού από το 2027.
• Οριζόντια αύξηση των μισθών από τον Απρίλιο 2026, ανάλογα με την αύξηση του κατώτατου μισθού.
• Σταδιακή κατάργηση του ΕΝΦΙΑ για κύριες κατοικίες σε οικισμούς με πληθυσμό έως 1.500 κατοίκους.
• Μείωση κατά 30% του ΦΠΑ σε νησιά της περιφέρειας του Βορείου Αιγαίου, του νομού Έβρου και του νομού Δωδεκανήσων με πληθυσμό έως 20.000 κατοίκους,
• Εισαγωγή ενδιάμεσου συντελεστή 25% στον φόρο εισοδήματος από ακίνητα. Παράλληλα επεκτείνονται η φοροαπαλλαγή για κενές κατοικίες που θα εκμισθωθούν και το 2026  καθώς και η απαλλαγή ΦΠΑ στα νέα κτήρια, ενώ επεκτείνεται χρονικά ο περιορισμός νέων βραχυχρόνιων μισθώσεων στα 3 δημοτικά διαμερίσματα της Αθήνας
• Μείωση των τεκμηρίων διαβίωσης, η οποία κυμαίνεται από 30% έως 35%, για τις κατοικίες, σημαντικές μειώσεις των αντικειμενικών δαπανών για τα αυτοκίνητα, προσαρμογές στο ελάχιστο εισόδημα για τους ελεύθερους επαγγελματίες σε οικισμούς με πληθυσμό έως 1.500 κατοίκους και εξαίρεση από το ελάχιστο εισόδημα για τις νέες μητέρες.
• Επέκταση της μείωσης κατά 50% του ελάχιστου εισοδήματος για τους ελεύθερους επαγγελματίες στους οικισμούς εκτός Αττικής με πληθυσμό έως 1.500 κατοίκους και τα σχολικά κυλικεία. Ειδικά για την Περιφερειακή Ενότητα Έβρου, την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας καθώς και για τους Δήμους Μακεδονίας, Θράκης και Ηπείρου που εφάπτονται με τα σύνορα της χώρας, η μείωση κατά 50% του ελάχιστου εισοδήματος ισχύει για οικισμούς με πληθυσμό έως 1.700 κατοίκους.
• Εξαίρεση από το ελάχιστο εισόδημα για τις νέες μητέρες που ασκούν ελεύθερο επάγγελμα κατά το έτος γέννησης του τέκνου καθώς και για τα επόμενα δύο έτη.
• Αύξηση της αποζημίωσης των οπλιτών από 8,8 ευρώ σε 50 έως 100 ευρώ μηνιαίως.

Επίσης, ο προϋπολογισμός προβλέπει επιτάχυνση της ανάπτυξης στο 2,4% το 2026, από 2,2% φέτος, στόχος που κρίνεται φιλόδοξος αλλά εν πολλοίς εξαρτώμενος από την πορεία του Ταμείου Ανάκαμψης. Σημειώνεται ότι στο εννεάμηνο του 2025 η ελληνική οικονομία αναπτύσσεται με ρυθμό 2%, γεγονός που σημαίνει ότι στο τελευταίο τρίμηνο θα πρέπει να καλυφθεί η διαφορά.

Πάντως ένα από τα στοιχήματα του νέου προϋπολογισμού η πορεία των επενδύσεων, σημείο, όπου τα τελευταία χρόνια, συνήθως οι εκάστοτε προβλέψεις, δε “βγαινουν”. Έτσι, για το 2026, εκτιμάται ότι οι επενδύσεις θα αυξηθούν κατά  στο 10,2% από 5,7% φέτος, ενώ οι δαπάνες του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων αναμένεται να φτάσουν τα 17 δισ. ευρώ.