Η πολιτική δύναμη της Ευρωπαίας Εισαγγελέα

Η επίσκεψη της Ευρωπαίας Εισαγγελέα στη χώρα μας τελείωσε και αφήνει ένα αποτύπωμα (λέξη της εποχής) τόσο στον χάρτη της καταστολής της διαφθοράς όσο και στην πολιτική ζωή. Καταρχάς, ας καταλάβουμε ότι η διπλή επίδραση είναι φυσική: Η Ευρωπαία Εισαγγελέας από τη μια ως εισαγγελικός λειτουργός υπηρετεί τη Δικαιοσύνη, από την άλλη προΐσταται σε ένα θεσμό που γέννησε η ευρωπαϊκή πολιτική, η δραστηριότητά της εκκινεί από δράσεις και πληροφορίες για τα κοινωνικοπολιτικά πράγματα και η αποτελεσματικότητα του έργου της αυτά τα πράγματα αναδραστικά αφορά και επηρεάζει. Πάντως, στον απολογισμό της επίσκεψής της το δίπολο θεσμοί – πολιτική δεν ήταν το μόνο. Σχεδόν τα πάντα μοιάζουν μοιρασμένα.

Ξεκινώ από τα μηνύματα προς την Ευρώπη. Η Ευρωπαία Εισαγγελέας δείχνει ότι εκφράζει άμεσα και αποφασιστικά τη νέα φάση στην οποία έχουμε εισέλθει: Η Ευρώπη έπαψε να αρκείται σε θεσμούς με κατευθυντήριες οδηγίες (soft law) που να αφήνονται ύστερα στην τύχη τους, στη βούληση των κρατών – μελών για ενσωματώσεις και εφαρμογές. Τώρα πλέον παράγει η ίδια μηχανισμούς ελέγχου και όρους (conditionalities) και προβλέπει οικονομικές κυρώσεις με μορφή περικοπών σε χορηγίες σε περίπτωση μη συμμόρφωσης. Η Εισαγγελέας λοιπόν προχωρεί. Ακρωνύμιο της διαφθοράς ονοματίζει τον ΟΠΕΚΕΠΕ. Περιγράφει τη σκοτεινή πλευρά λιμανιών της Ευρώπης, απευθύνεται από το βήμα του Πειραιά προς τον ευρωπαϊκό Τύπο στο σύνολό του, επίσης προς την Κίνα αλλά και προς τις μεγάλες και μικρές μαφίες της διαφθοράς: Το σκάνδαλο Καλυψώ θα κατασταλεί, προαναγγέλλει, όσο βαθιά, ψηλά ή μακριά κι αν βρίσκονται οι δράστες..

Προς την Ελλάδα επίσης τα μηνύματα είναι πολλαπλά και του τύπου «μια στο καρφί και μια στο πέταλο». Στο καρφί: Η δημόσια και ανοιχτή υπενθύμισή της ότι η διαφθορά σκοτώνει ανθρώπους και παράγει φτώχεια, ειδικά σε μια χώρα που θρηνεί για τα Τέμπη και βίωσε σκάνδαλα όπως αυτό της Νοβάρτις που συνέβαλε στη μνημονιακή λιτότητα, ασκεί σοβαρή πολιτική πίεση. Η κοινή γνώμη δεν αγνοεί την τακτική της ελληνικής κυβέρνησης να υπαγορεύει ατιμωρησίες κάνοντας υποδείξεις προς τη Δικαιοσύνη μέσω Υπουργών τη στιγμή που εκκρεμούν υποθέσεις («κανείς υπουργός δεν εμπλέκεται, ανθρώπινο λάθος, δεν ήξερα» κλπ). Επίσης, καίριο και σημαντικό είναι («κι αυτό στο καρφί») το αίτημα της Ευρωπαίας Εισαγγελέως να ακουστεί ενόψει των ανανεώσεων θητείας και των επιλογών των εθνικών Εισαγγελέων που υπάγονται στις τάξεις της. Οπωσδήποτε με τη στάση της έρχεται σε αντίθεση προς την πρωθυπουργική έμμεση αλλά σαφή υποτίμηση («και να τονίσω ότι όταν μιλάμε για Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, μιλάμε για Έλληνες Εισαγγελείς οι οποίοι υπηρετούν στο γραφείο του Ευρωπαίου Εισαγγελέα»). Κι ας μην παραλείψουμε τέλος τη βαριά της δήλωση, ότι αν απειληθεί πολιτικά θα το αποκαλύψει δημόσια.

Από την άλλη («στο πέταλο») ηρέμησε την κυβέρνηση λέγοντας ότι διαφθορά συναντά σε όλες τις χώρες (δήλωση που διαβάζεται όμως και ανάποδα, διεφθαρμένοι δεν είναι μόνο οι άλλοι). Απέφυγε να αναφερθεί σε καθυστερήσεις της ελληνικής δικαιοσύνης, ίσως της ενέπνευσε εμπιστοσύνη ο σημερινός έμπειρος και καταξιωμένος μεταξύ των συναδέλφων του Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου. Επίσης, αναφέρθηκε σε ανάγκη αναθεώρησης του άρθρου 86 Συντάγματος, αναφορά θεσμικά ανεκτή ακριβώς επειδή πρόκειται για μια άτυπη πρόταση που αφορά μελλοντικές υποθέσεις.

Αυτές οι τελευταίες αναφορές επέτρεψαν στον φιλοκυβερνητικό Τύπο να θριαμβολογεί και στον κυβερνητικό εκπρόσωπο να διασκεδάσει τα πλήθη (του) με το λαϊκισμό του: Μίλησε για «παραμύθια της Χαλιμάς», ακούγεται κατά το «σκευωρία η Νοβάρτις». Αυτά όμως είναι κουβέντες για εσωτερική κατανάλωση, ζητούν να κοιτάζουμε από τούνελ (tunnel vision) ενώ στην πολιτική συγκυρία πολλοί εντός και εκτός της χώρας βλέπουν ολόγυρα και ολοκάθαρα την αδικία.