Κωνσταντίνος Ζιάβρας για COP27: Ήρθε η ώρα για δεσμεύσεις…

Την Κυριακή 6 Νοεμβρίου, στο Sharm el-Sheikh της Αίγυπτου, ξεκίνησε η ετήσια Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα, γνωστή ως COP27, η οποία θα διαρκέσει μέχρι τις 18 Νοεμβρίου. Στην εν λόγω διάσκεψη των συμβαλλομένων μερών (Conference of the Parties – COP) συμμετέχουν οι χώρες που υπέγραψαν την αρχική συμφωνία του ΟΗΕ για το κλίμα το 1992, ενώ ο αριθμός 27 υποδηλώνει ότι είναι η 27η αντίστοιχη ετήσια σύνοδος. Στη συγκεκριμένη Διάσκεψη παρευρίσκονται αντιπρόσωποι, αρχηγοί κρατών και πρωθυπουργοί από όλο τον κόσμο.

Στόχος της Διάσκεψης είναι να ξεκινήσει μια παγκόσμια, συντονισμένη προσπάθεια μείωσης των ρύπων κατά 45% έως το 2030. Μόνο μια τόσο δραστική μείωση ρύπων μπορεί να συμβάλλει, ώστε η θερμοκρασία, που αυξάνεται εδώ και δεκαετίες, να σταματήσει στον +1,5 βαθμό, κατά μέσο όρο, σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα. Άλλοι στόχοι είναι η οικοδόμηση ανθεκτικότητας και προσαρμογής στις αναπόφευκτες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και η τήρηση των δεσμεύσεων για χρηματοδότηση της δράσης για το κλίμα στις αναπτυσσόμενες χώρες. Φυσικά, το πρόβλημα με αυτές τις διασκέψεις δεν τόσο η λήψη αποφάσεων, όσο η υλοποίησή τους.

Δυστυχώς, το διεθνές σκηνικό μέσα στο οποίο πραγματοποιείται η COP27, είναι αρκετά δυσοίωνο και δεν αφήνει πολλά περιθώρια αισιοδοξίας, παρά τη φιλόδοξη αιγυπτιακή ατζέντα. Η αποτυχία της COP 26 στη Γλασκώβη, o πόλεμος στην Ουκρανία και η αναξιοπιστία των διαθέσιμων στοιχείων είναι παράγοντες που επιτείνουν τις ανησυχίες για την επιτυχία της Διάσκεψης.

Ενώ πριν την έναρξη της COP26, που πραγματοποιήθηκε πριν ένα χρόνο στη Γλασκώβη, υπήρχε μια αισιοδοξία για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, αυτή τελικά δεν επιβεβαιώθηκε και οι δεσμεύσεις των κρατών έμειναν στα χαρτιά. Δυστυχώς, οι περισσότερες χώρες που συμμετέχουν στις Διασκέψεις του ΟΗΕ για το κλίμα δεν υλοποιούν τις δεσμεύσεις που αναλαμβάνουν. Σχετική έκθεση του Ο.Η.Ε. για τις αναληφθείσες δεσμεύεις των κυβερνήσεων, καταλήγει στο συμπέρασμα, ότι «ακόμη και αν αυτές τηρηθούν στο ακέραιο, θα οδηγήσουν σε αύξηση ρύπων κατά 10,6% έως το 2030 (αντί της μείωσης κατά 45% που υποσχέθηκαν) και οι υφιστάμενες πολιτικές θα οδηγήσουν σε αύξηση κατά 2,8 βαθμούς Κελσίου έως τα τέλη του αιώνα».

Επιπρόσθετα, οι αναπτυγμένες χώρες δεν τήρησαν τη δέσμευσή τους να διαθέτουν 100 δισεκ. δολάρια ετησίως ως βοήθεια στις αναπτυσσόμενες χώρες για να μειώσουν τις εκπομπές αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και για να προσαρμοστούν στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και η επακόλουθη ενεργειακή κρίση επανάφεραν στο προσκήνιο ρυπογόνες μορφές ενέργειας, όπως τα ορυκτά καύσιμα, καθυστερώντας τις επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την πολυπόθητη πράσινη μετάβαση.

Ένα επιπλέον σοβαρό πρόβλημα είναι η αναξιοπιστία των διαθέσιμων στοιχειών. Σύμφωνα με σχετική έρευνα, οι ρύποι που δηλώνονται από τις κυβερνήσεις είναι σημαντικά υποεκτιμημένοι. Ο πραγματικός όγκος των ρύπων που εκπέμπει η ανθρωπότητα εκτιμάται ότι είναι μεγαλύτερος κατά 8,8 έως 13,3 δισεκατομμύρια τόνους, σε σχέση με αυτούς που δηλώνονται.

Τέλος, η διάσκεψη διεξάγεται στο τέλος μιας χρονιάς που σημαδεύτηκε από εκτεταμένες κλιματικές καταστροφές, όπως οι σφοδρότατες πλημμύρες στο Πακιστάν, τη χειρότερη ξηρασία που έζησε η Αφρική τα τελευταία χρόνια, το ρεκόρ ζέστης στις Η.Π.Α., στην Ευρώπη και στην Κίνα το προηγούμενο καλοκαίρι κλπ.

Ο Γ.Γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, απηχώντας αυτή τη δραματική κατάσταση στην οποία διεξάγεται η COP27, έκανε μια δραματική έκκληση προς τους συμμετέχοντες ηγέτες : «Η ανθρωπότητα έχει μία επιλογή: να συνεργαστεί ή να χαθεί. Πρόκειται είτε για μια συμφωνία κλιματικής αλληλεγγύης είτε για μια συμφωνία ομαδικής αυτοκτονίας».

Δυστυχώς, δεν υπάρχει περιθώριο εφησυχασμού, η κλιματική κρίση είναι εδώ. Αυτό που αναμέναμε να ζήσουν τα παιδιά μας ή τα εγγόνια μας το βιώνει πλέον η δική μας γενιά. Ο χρόνος για τη σωτηρία του πλανήτη μας μετράει αντίστροφα. Η “αισιόδοξη” άποψη ότι, ίσως, να υπήρχε μια υπερβολή στις εκτιμήσεις των επιστημόνων, δεν δικαιώνεται από την πραγματικότητα. Τουναντίον, η έκταση και το μέγεθος της περιβαλλοντικής κρίσης, μάλλον, έχουν υποεκτιμηθεί. Ο μόνος δρόμος είναι να δράσουμε άμεσα, αλλάζοντας τον τρόπο που παράγουμε, καταναλώνουμε, μετακινούμαστε, που διαβιούμε γενικότερα, βάζοντας τον άνθρωπο και το περιβάλλον, πάνω από τα κέρδη.

*Ο Κωνσταντίνος Ζιάβρας είναι Συντονιστής Τομέα Παιδείας και Θρησκευμάτων των Οικολόγων Πράσινων. Έχει σπουδάσει Οικονομικά (MBA) με μετεκπαίδευση στις Διεθνείς και Ευρωπαϊκές Σπουδές.