Κωνσταντίνος Ζιάβρας: Το τέλος της βεβαιότητας;

Ζούμε, πραγματικά, σε μια πάρα πολύ ενδιαφέρουσα, αλλά, ταυτόχρονα, και πάρα πολύ ρευστή εποχή. Σε μια εποχή, κατά την οποία διαφαίνεται, μάλλον, να τελειώνει μία μακρά περίοδος κατά την οποία πολλά σημαντικά προβλήματα, τουλάχιστον, στην Ευρώπη και στον ευρύτερο Δυτικό κόσμο, θεωρούνταν λυμένα.

Στην Ευρώπη, παραδείγματος χάριν, βιώνουμε μια μακρόχρονη περίοδο ειρήνης, χωρίς πολέμους και αλλαγές συνόρων, με τις εξαιρέσεις, φυσικά, της εισβολής στην Κύπρο και τον πόλεμο στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Επίσης, ο Δυτικός κόσμος απολαμβάνει μια μακρά εποχή χαμηλού πληθωρισμού, χαμηλών επιτοκίων, σχετικής ενεργειακής επάρκειας και σχεδόν εξάλειψης των πανδημιών. Ζούμε το τέλος, άραγε, όλων αυτών των βεβαιοτήτων;

Η χώρα μας, έχοντας περάσει ήδη διά πυρός και σιδήρου μέσα από μία οδυνηρή μνημονιακή δεκαετία πριν την έναρξη της υγειονομικής κρίσης, είναι, αφενός μεν περισσότερο ταλαιπωρημένη από τον υπόλοιπο δυτικό κόσμο, αλλά, αφετέρου, ίσως πιο έτοιμη να απορροφήσει τους απανωτούς κλυδωνισμούς της νέας εποχής.

Σε αυτό το νέο διεθνές πλαίσιο που διαμορφώνεται, μία από τις πολλές προκλήσεις και αλλαγές που καλείται να διαχειριστεί το ελληνικό πολιτικό κατεστημένο, αλλά και η ίδια η κοινωνία, είναι και η πρωτόγνωρη κλιμάκωση της προκλητικότητας και επιθετικότητας του αναθεωρητικού εξ ανατολών γείτονά μας.

Μέχρι σήμερα υπήρχε η αντίληψη πως οι διαχρονικοί λεονταρισμοί των τουρκικών ηγεσιών απέναντι στη χώρα μας εξαντλούνταν «στα λόγια». Αυτή η ανάλυση, ενδεχομένως, να μην ισχύει πλέον λόγω των σημαντικών αλλαγών που έχουν επέλθει τόσο στο εσωτερικό της Τουρκίας, όσο και στο διεθνές περιβάλλον.

Όσον αφορά το εσωτερικό της Τουρκίας, η χώρα, όπως προαναφέραμε, οδεύει προς τις κάλπες και ο Τούρκος Πρόεδρος πιέζεται, τόσο από μια ανεύθυνη και πλειοδοτούσα υπέρ του αναθεωρητισμού αντιπολίτευση, όσο και από μια συνεχώς επιδεινούμενη οικονομική κατάσταση που βυθίζει τη χώρα στη φτώχεια και στην οικονομική εξαθλίωση.

Η συνεχώς κλιμακούμενη προκλητικότητα των τούρκων αξιωματούχων απέναντι στην Ελλάδα, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις την Τουρκία, μπορεί να μην έχει επηρεάσει το κοινό αίσθημα των Τούρκων απέναντι στους Έλληνες, ωστόσο έχει συμβάλει στην αύξηση των ποσοστών του κυβερνώντος κόμματος. Αν, μάλιστα, η τουρκική ηγεσία συνεχίσει να μετατρέπει τα θέματα της εξωτερικής πολιτικής σε ζητήματα εθνικής ασφάλειας, τότε, ενδεχομένως, να συσπειρώσει περισσότερους ψηφοφόρους γύρω από την κυβέρνηση.

Όσον αφορά το διεθνές περιβάλλον, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει αλλάξει ριζικά τα γεωπολιτικά δεδομένα, ευνοώντας τον τουρκικό μεγαλοϊδεατισμό και αναθεωρητισμό που ξετυλίγεται απειλητικά το τελευταίο διάστημα. Από την άλλη πλευρά, η αλλαγή της στάσης των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης απέναντι στην Τουρκική επιθετικότητα προφανώς και είναι μία θετική εξέλιξη για τη χώρα μας, αλλά παρόλα αυτά η Ελλάδα δεν μπορεί να επαναπαυθεί, ούτε να στηρίζεται αποκλειστικά στη βοήθεια των συμμάχων μας.

Τα νέα δεδομένα επιβάλλουν στη χώρα μας να είναι προετοιμασμένη για μία ενδεχόμενη ελληνοτουρκική κρίση στο Αιγαίο. Μια κρίση που, αφενός, θα στόχευε σε μία ελληνική υποχώρηση στο ζήτημα της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών ή, στο χειρότερο σενάριο, στην πλήρη ανατροπή του καθεστώτος στο Αιγαίο και, αφετέρου, θα επέτρεπε στον Τούρκο Πρόεδρο να αναβάλλει τις επερχόμενες εκλογές, τις οποίες διαφαίνεται ότι θα χάσει.

Εννοείται πως είμαστε πάντα υπέρ της ειρηνικής συνύπαρξης με τη γείτονα χώρα, όμως, για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, ανάλογη καλή διάθεση πρέπει να επιδεικνύει και αυτή. Βάση για αυτή την συνύπαρξη δεν μπορεί παρά να είναι η αλληλοκατανόηση, ο αμοιβαίος σεβασμός της εδαφικής ακεραιότητας και της ανεξαρτησίας του κάθε κράτους, των διεθνών συνθηκών και του Διεθνούς Δικαίου γενικότερα.

Ο κόσμος και οι εποχές αλλάζουν, είμαστε ως χώρα και ως κοινωνία έτοιμη να διαχειριστούμε τη νέα κατάσταση στην οποία η αβεβαιότητα είναι το μόνο βέβαιο; Είμαστε έτοιμοι να αποφύγουμε την παράλυση που δημιουργεί ο φόβος ενός αβέβαιου μέλλοντος, όπως συνέβη στη χώρα μας με την χρηματοοικονομική κρίση που προκάλεσε η κατάρρευση της Lehman brothers ; Είμαστε έτοιμοι να αποφύγουμε την προχειρότητα και τον αυτοσχεδιασμό, χαράσσοντας ένα πολύ καλά επεξεργασμένο σχέδιο και διαμορφώνοντας μια πολυεπίπεδη στρατηγική απέναντι στον κλιμακούμενο αναθεωρητισμό των γειτόνων μας; Θα μπορέσουν οι πολιτικές δυνάμεις του τόπου μας να υπερβούν τις μικροκομματικές σκοπιμότητες και να κάτσουν στο τραπέζι του διαλόγου διαμορφώνοντας μία ενιαία εθνική στρατηγική απέναντι στον επερχόμενο τουρκικό κίνδυνο; Θα δείξει…

Μπορεί να μην ζήσαμε το τέλος της ιστορίας, αλλά, μάλλον, θα ζήσουμε το τέλος της… βεβαιότητας!

*Ο Κωνσταντίνος Ζιάβρας είναι Συντονιστής Τομέα Παιδείας και Θρησκευμάτων των Οικολόγων Πράσινων. Έχει σπουδάσει Οικονομικά (MBA) με μετεκπαίδευση στις Διεθνείς και Ευρωπαϊκές Σπουδές. Επίσης, μεταξύ άλλων, έχει εργαστεί ως ερευνητής στο ΕΛΙΑΜΕΠ.