Το “γαλάζιο” όνειρο για πρόωρες εκλογές

Έχει τελειώσει η πανδημία για την κυβέρνηση; Ως προς την ευθύνη της διαχείρισης της υγειονομικής κρίσης, των κινδύνων για τη δημόσια υγεία και των οικονομικών συνεπειών της, η απάντηση προφανώς είναι όχι.

Ως προς την πολιτική διαχείριση όμως, πίσω από κλειστές πόρτες, όπου σχεδιάζεται κυρίως η προστασία και η ενίσχυση της εξουσίας της, η πανδημία για την κυβέρνηση, έχει τελειώσει εδώ και καιρό. Από όταν τα περιοριστικά μέτρα έγιναν ανέκδοτο στη συνείδηση του κόσμου και κυρίως από όταν ήρθε το εμβόλιο, ακόμα και αν οι εμβολιασμοί προχωρούν με αργούς ρυθμούς.

Τα πολιτικά κέρδη μετρήθηκαν (πρώτοι μήνες επιτυχημένης διαχείρισης και “πάγωμα” του πολιτικού χρόνου), όπως και το κόστος από τις παλινωδίες, τα λάθη και τις καθυστερήσεις.

Η εικόνα που αποτυπώνεται στις δημοσκοπήσεις, μπορεί να δείχνει μια κυβέρνηση αλώβητη και διάφοροι χειροκροτητές να εκπλήσσονται από την “πρωτοφανή” αντοχή της, σαν να μην υπήρξε η τομή που χώρισε τη ζωή μας σε προ και μετά κορονοϊού.

Ακόμα και έτσι όμως, μόνο όσοι εθελοτυφλούν, δεν θα διάβαζαν στα ποιοτικά στοιχεία των ερευνών, ειδικά των τελευταίων τους σπόρους της κυβερνητικής φθοράς. Ντροπή, οργή, φόβος, διαρκή μείωση της ικανοποίησης και οι νέοι με ή χωρίς 150 ευρώ, στα κάγκελα.

Προφανώς, παρά τους πανηγυρισμούς, ο μηχανισμός του Μαξίμου που ελέγχει το κυβερνητικό έργο και επί της ουσίας λειτουργεί δίπλα και κυρίως πάνω από τους υπουργούς, καταλαβαίνει πολύ καλά την ουσία αυτών των στοιχείων.

Θα παραβιάζαμε ανοικτές θύρες αν λέγαμε ότι οι πρόωρες εκλογές μπορεί να είχαν γίνει ήδη ή θα ήταν σίγουρες για το Φθινόπωρο, αν δεν υπήρχε η μετάλλαξη Δέλτα, ποιος όμως μπορεί να βάλει το χέρι του στη φωτιά ότι παρά τις διαψεύσεις από τα πιο επίσημα χείλη, δεν θα μπορούσε να επιχειρηθεί ένας αιφνιδιασμός, υγειονομικά ριψοκίνδυνος, αλλά πολιτικά λογικός.

Όσοι αποκλείουν το ενδεχόμενο, επικαλούνται τον υγειονομικό κίνδυνο και το 4ο κύμα, την οικονομική ζημιά, την παραδοσιακά δυσμενή περίοδο του Φθινοπώρου (λόγω επιστροφής των πολιτών από διακοπές, της πληρωμής των φόρων κλπ), το μοίρασμα των κονδυλίων για το Ταμείο Ανάκαμψης, που θα διακοπεί και φυσικά ότι το έχει αποκλείσει ο ίδιος ο πρωθυπουργός επανηλειμμένα.

Μια μεγάλη ευκαιρία

Τα επιχειρήματα όσων υποστηρίζουν όμως ότι οι πρόωρες εκλογές αυτό το Φθινόπωρο, δεν είναι όνειρο θερινής νυκτός, είναι εξίσου ισχυρά.

Σε πολιτικό επίπεδο οι πρόωρες εκλογές θα μπορούσαν να αποτελέσουν για την ηγεσία του Κυριάκου Μητσοτάκη μία θαυμάσια ευκαιρία “ξεκαθαρίσματος”. Μπορεί η κοινοβουλευτική πλειοψηφία των 158 βουλευτών εκ πρώτης όψεων να δείχνει “άνετη”. Όμως τα πράγματα δεν είναι όπως φαίνονται. Αν και δεν έχει έως στιγμής καταψηφιστεί κάποιο νομοσχέδιο έχει διαφανεί ότι το “σώμα” της Κ.Ο δεν είναι πλήρως ελεγχόμενο.

Η καταψήφιση της πρότασης για την άρση της ασυλίας του Π. Πολάκη το φθινόπωρο του 2020 το έδειξε με σαφήνεια, όπως και οι δυσκολίες που παρουσίασε η ψήφιση του νομοσχεδίου για την συνεπιμέλεια. Είναι βέβαιο ότι στο Μέγαρο Μαξίμου δεν αρέσκονται στα “μαντέματα” για το πόσους βουλευτές μπορεί να επηρεάζει ο Αντώνης Σαμαράς για τα ζητήματα της εξωτερικής πολιτικής, ιδίως από την στιγμή που όλα δείχνουν πως είναι περισσότεροι από 8, δηλαδή από όσους απαιτούνται για να χαθεί η “δεδηλωμένη” της κυβέρνησης. Η δημιουργία μιας κοινοβουλευτικής ομάδας πιο πειθήνιας και συμβατής με τα ζητούμενα της ηγεσίας τα Ν.Δ είναι ένα ιδιαίτερα σημαντικό κίνητρο.

Ένας ακόμη λόγος που θα μπορούσε να οδηγήσει την κυβέρνηση στην λύση των πρόωρων εκλογών είναι το ευρύτερο πολιτικό κλίμα. Ολοένα και περισσότερο η κυβέρνηση βρίσκεται πολιτικά απομονωμένη. Σε αντίθεση με τον πρώτο καιρό της διακυβέρνησης της όπου κάποια  “αιχμηρά” νομοσχέδια ψηφίζονταν και από άλλες δυνάμεις (π.χ απόδημος ελληνισμός, απαγόρευση διαδηλώσεων, παιδεία κ.λ.π) πλέον το μοτίβο του “κυβέρνηση εναντίον όλων” είναι το συνηθέστερο και κυρίαρχο. Τόσο για τις νομοθετικές πρωτοβουλίες όσο και για τον χειρισμό των ζητημάτων της πανδημίας. Πρόκειται για πολιτικές προϋποθέσεις πού εύκολα μπορεί να μετεξελιχθούν σε ένα «αντι-ΝΔ» ρεύμα.

Επιπλέον, το να “καεί” η απλή αναλογική και παράλληλα να πληγεί ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας, είναι ένας μεγάλος πειρασμός για όσους σχεδιάζουν την εκλογική στρατηγική της κυβέρνησης.

Η φθορά και το βουνό στην οικονομία

Το να ανανεώσει η κυβέρνηση τη θητεία της, πριν οι σπόροι της φθοράς καρποφορήσουν, εν μέσω υγειονομικής και οικονομικής ανασφάλειας είναι επίσης ένας σημαντικός λόγος.

Διότι τα δεδομένα στην οικονομία όσον αφορά τις πρόωρες εκλογές δύνανται να διαβαστούν και αντίστροφα.

Ακόμη είναι νωπές οι μνήμες από τη στήριξη, που εχει δοθει στις επιχειρήσεις και οι γκρίνιες είναι μεμονωμένες. Αντιδράσεις όπως της εστίασης δεν έχουν πάρει γενικευμένο χαρακτήρα. Αυτό δεν θα ισχύει σε ένα χρόνο από σήμερα.

Φέτος, όπως και το 2022 ισχύει η ρήτρα “διαφυγής” κι άρα η κυβέρνηση μπορεί να κινείται έξω από τη στενή επιτήρησή για τα ελλείμματα. Το  “σφικτό” Σύμφωνο Σταθερότητας θα επιστρέψει με το πέρας της πανδημίας, ενώ θα γίνει και η σχετική διαπραγμάτευση, που όλοι γνωρίζουμε πόσο αρνητικά εκλαμβάνεται από τους πολίτες.

Παράλληλα, διεθνείς θεσμοί αλλά και εγχώρια ινστιτούτα όπως το ΙΟΒΕ, σημειώνουν τον μεγάλο κίνδυνο για πολλά λουκέτα, όταν θα αποσωληνωθεί η οικονομία και σταματήσουν τα μέτρα στήριξης. Λουκέτα όμως σημαίνει ανεργία, υψηλές κοινωνικές εντάσεις και μεγάλο πολιτικό κόστος.

Όσο για το “μοίρασμα” των κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης, είναι βέβαιο ότι η κυβέρνηση θα προτιμούσε καθαρό ορίζοντα μπροστά της, χωρίς τον σκόπελο της απλής αναλογικής, ώστε να δώσει την κατεύθυνση που επιθυμεί και να ισχυροποιήσει ακόμα περισσότερο τους ισχυρούς υποστηρικτές της.

Καθώς θα προχωράει η υλοποίηση του προγράμματος,  θα αναδεικνύονται και τα προβλήματα στην αυστηρή εφαρμογή των κανόνων απορροφητικότητας. Με άλλα λόγια δεν μπορούν να αποφευχθούν διάφορες αστοχίες που αναμένεται να πυροδοτήσουν αντιδράσεις και βέβαια να ξεσηκώσουν πολιτική ένταση. Με την απορρόφηση των κονδυλίων του ταμείου ανάκαμψης, πολλές θα είναι και οι επιχειρηματικές κόντρες καθώς και οι πιέσεις από μεγάλους ομίλους.  Οι “αντιφάσεις” που θα αναπτυχθούν δεν αποκλείεται να οδηγήσουν και σε φαινόμενα πολιτικής κρίσης.

Η υστεροφημία και η εξουσία

Αυτοί που ανησυχούν ότι η υστεροφημία του πρωθυπουργού, θα πληγεί από μια τυχοδιωκτική κίνηση, τσάμπα στενοχωριούνται. Όσοι έχουν υψώσει τείχος προστασίας στη δημόσια σφαίρα για τον πρωθυπουργό, θα είναι αυτοί που θα φιλοτεχνήσουν το προφίλ του αργότερα. Το αποτέλεσμα είναι εξασφαλισμένο.

Το ίδιο έγινε και με τον πρώην πρωθυπουργό Κώστα Σημίτη, η “παρουσία” του οποίου άλλωστε στη σημερινή κυβέρνηση, μέσω στελεχών που προέρχονται από τον “εκσυγχρονισμό” είναι έντονη.

Μπορεί λοιπόν, η αντιπολίτευση “να μην ξέρει ακόμα τι θέλει, αλλά να το θέλει πολύ”, αλλά η κυβέρνηση ξέρει ακριβώς τι θέλει και σε αυτό υποτάσσει κάθε της κίνηση: τη διατήρηση της εξουσίας για αρκετά χρόνια ακόμα.

Σύμφωνα με έναν πολύπειρο πολιτικό, τα στελέχη της από τον πρώτο μέχρι τον τελευταίο, “δεν βλέπουν την εξουσία ως βάρος και ευθύνη, αλλά την απολαμβάνουν όσο κανείς άλλος στη Μεταπολίτευση”.

Αυτό θα πρέπει να έχει κυρίως στο μυαλό του, όποιος προσπαθεί να προβλέψει ή να ερμηνεύσει τις πολιτικές κινήσεις της παρούσας κυβέρνησης, του επικεφαλής της και των στενών συνεργατών του.