Παρεξηγήσεις, μονταζιέρα και ελευθερία του Τύπου

Ο Πολωνός Υπουργός Eξωτερικών Βίτολντ Βασικόφσκι είπε μεγάλες αλήθειες σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Bild. Η νέα πολωνική κυβέρνηση θέλει “να θεραπεύσει τη χώρα” έπειτα από 25 χρόνια “φιλελεύθερης κατήχησης”. Ο νέος νόμος της μεγάλης χώρας εγκαθιδρύει κυβερνητικό έλεγχο επί των δημόσιων μέσων ενημέρωσης, καθώς ο Υπουργός Οικονομικών θα διορίζει τους επικεφαλής. Δεν είναι παρά ένας “γύψος” στα τοπικά media προκειμένου να γίνει καλά ο βαρύτατα ασθενής πολωνικός λαός. Πρόκειται για μια τρανή απόδειξη του ότι “όταν εμείς χτίζαμε ακροπόλεις, αυτοί έτρωγαν βελανίδια”.

Διαχρονικά οι Ελληνικές Κυβερνήσεις διορίζουν τις διοικήσεις της ΕΡΤ και δεν ανοίγει ρουθούνι. Διάφοροι απίθανοι τύποι εκλήθησαν κατά καιρούς να διοικήσουν τον εθνικό ραδιοτηλεοπτικό φορέα και πολλοί άλλοι εκπαραθυρώθηκαν όταν δεν έγλυφαν όσο πρέπει την εκάστοτε Κυβέρνηση. Συνδιοικούσαν άλλωστε το “μαγαζί” με τους κομματικά ελεγχόμενους συνδικαλιστές. Μια δυαρχία που διασφάλιζε στην Κυβέρνηση ουσιαστικό και βαθύ έλεγχο.

Το ελληνικό πολιτικό σύστημα όμως προχώρησε ακόμη παραπέρα. Ήλεγξε και μεγάλο μέρος των ιδιωτικών media. Αλλότρια επιχειρηματικά συμφέροντα των “εκδοτών” εξυπηρετήθηκαν σε αντάλλαγμα “υποστήριξη” ή “ασυλία”. Επιπλέον, δανειοδότησαν με διακριτό τρόπο Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, πολλαπλασιάζοντας την ισχύ και την επιρροή τους. Είναι εντυπωσιακός ο τρόπος που αυτομολούν δημοσιογράφοι αλλά και ολόκληροι Οργανισμοί, μόλις μυριστούν εξουσία.

Η σημερινή Κυβέρνηση δεν διστάζει να καταφέρεται δημοσίως ενάντιων όσων εκφράζουν διαφορετική άποψη. Οι λέξεις “παρεξήγηση” και “μονταζιέρα”, θέτουν σοβαρή υποψηφιότητα για να είναι η σημαντικότερη κληρονομιά των δυο πρώτων φορών αριστεράς. Έχει δεσμευθεί άλλωστε να λύσει τον γόρδιο δεσμό της διαπλοκής των media με το πολιτικό σύστημα. Δεν έχει κάνει πολλά αλλά έχει εκτοξεύσει αόριστες απειλές.

Για την ανεξαρτησία της ΕΡΤ βεβαίως δεν κάνει συζήτηση. Θεωρεί ότι είναι εντελώς ανεξάρτητη. Άλλωστε το μεγαλύτερο κόμμα της συγκυβέρνησης ελέγχει επιπλέον έναν όμιλο media, ο οποίος περιλαμβάνει και μια ιστορική εφημερίδα. Η Κυβέρνηση πιστεύει βεβαίως ότι πρόκειται για εντελώς ανεξάρτητα μέσα που τυχαίνει να συμφωνούν με τις Κυβερνητικές επιλογές αλλά ενίοτε τις κριτικάρουν κιόλας. Πάντα με τρόπο. 

Τα φιλελεύθερα κοράκια της Ευρωπαϊκής Ένωσης προφανώς αντιδρούν στο νόμο (και κυρίως στις προθέσεις) των Πολωνών. Ο Γερμανός επίτροπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Ψηφιακή Οικονομία Γκίτερ Ετινγκερ θα θέσει το θέμα στη συνεδρίαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις 13 Ιανουαρίου, αιτούμενος την εκκίνηση του μηχανισμού για την παραβίαση των ευρωπαϊκών αρχών και αξιών. Πρόκειται για μια διαδικασία που μπορεί να οδηγήσει ακόμη και στην αφαίρεση του δικαιώματος ψήφου της χώρας που αγνοεί τις ευρωπαϊκές αρχές και άξιες. 

Στην Ελλάδα η ελευθερία του Τύπου εκλαμβάνεται διαφορετικά. Βαυκαλιζόμαστε ότι ο πλουραλισμός βοηθά, αλλά τα αποτελέσματα δείχνουν άλλα. Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της αμερικανικής μη κυβερνητικής οργάνωσης Freedom House για την ελευθερία του Τύπου, η Ελλάδα βρίσκεται στην προτελευταία θέση της κατάταξης στην περιοχή που η Οργάνωση ονομάζει “δυτική Ευρώπη” και ακολουθείται μόνο από την Τουρκία (!). Το καθεστώς στη χώρα μας θεωρείται “μερικά ελεύθερο” κάτι που απ’ όλες τις χώρες της Ε.Ε. συμβαίνει επίσης μόνο στην Ιταλία και μάλιστα οριακά όπως προκύπτει από τη βαθμολογία της (31).

Για να μην υπάρξουν… παρεξηγήσεις, η Πολωνία (προ νόμου) είχε βαθμολογία 26 και το καθεστώς θεωρούνταν ελεύθερο (η κατηγορία περιλαμβάνει χώρες με βαθμολογία 1-30). Η Ελλάδα βρίσκεται στην επόμενη κατηγορία (31-60) με βαθμολογία 51. Πολύ κοντά δηλαδή στην αμέσως επόμενη κατηγορία (61-100) που περιλαμβάνει τις “μη ελεύθερες” χώρες.

*Ο Σταμάτης Ζαχαρός είναι Αρθρογράφος του NEWS 247 και Σύμβουλος Έκδοσης της 24 MEDIA ( @SZacharos)