Το Ισραήλ ενέκρινε την πρώτη φάση της συμφωνίας με τη Χαμάς για τη Γάζα – Τα επόμενα βήματα

Η ισραηλινή κυβέρνηση ενέκρινε επίσημα τα ξημερώματα της Παρασκευής (10/10) την πρώτη φάση της συμφωνίας με τη Χαμάς για την εκεχειρία στη Λωρίδα της Γάζας, η οποία περιλαμβάνει την απελευθέρωση όλων των ομήρων, ζωντανών και θανόντων, που κρατούνται από την παλαιστινιακή οργάνωση.

Την είδηση για το “πράσινο φως” γνωστοποίησε με ανακοίνωσή του το Γραφείου του πρωθυπουργού Μπεντζαμίν Νετανιάχου. Βάσει της συμφωνίας, οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις (IDF) θα αποσυρθούν σε νέες γραμμές εντός της Γάζας, ανοίγοντας τον δρόμο για την έναρξη 72ωρης περιόδου κατά την οποία η Χαμάς αναμένεται να απελευθερώσει όλους τους ομήρους.

 

Λίγο νωρίτερα, το τέλος του πολέμου, ανακοίνωσε ο εξόριστος ηγέτης της Γάζας και επικεφαλής διαπραγματευτής της Χαμάς, Χαλίλ Αλ-Χάγια, τονίζοντας ότι η οργάνωση έχει λάβει εγγυήσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τους Άραβες μεσολαβητές και την Τουρκία.

«Έχουμε λάβει διαβεβαιώσεις από τους αδελφικούς μεσολαβητές και την αμερικανική κυβέρνηση, οι οποίοι επιβεβαίωσαν ότι ο πόλεμος έχει τελειώσει οριστικά», είπε ο Χαλίλ αλ Χάγια. Ωστόσο, δεν αναφέρθηκε σε ενδεχόμενο αφοπλισμού της Χαμάς ή συμμετοχής διεθνούς δύναμης σταθεροποίησης, θέματα που παραμένουν ανοιχτά.

Στη Γάζα, ο εκπρόσωπος της Πολιτικής Άμυνας Μαχμούντ Μπασσάλ ανέφερε πως συνεχίζονται επιχειρήσεις διάσωσης μετά από σφοδρή ισραηλινή επίθεση στην περιοχή Σάμπρα, όπου δεκάδες άμαχοι παραμένουν εγκλωβισμένοι.

Παράλληλα, ο εκπρόσωπος του δήμου της πόλης της Γάζας Άσεμ Αλνάμπιχ επισήμανε ότι «η πραγματικότητα στο έδαφος δεν έχει αλλάξει», καλώντας τους κατοίκους να αποφύγουν πρόωρους εορτασμούς.

Το έγγραφο της συμφωνίας Ισραήλ – Χαμάς

Στο φως της δημοσιότητας ήρθε το έγγραφο της συμφωνίας που υπογράφηκε στην Αίγυπτο από το Ισραήλ, τη Χαμάς και τους μεσολαβητές για την απελευθέρωση των ομήρων και τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα.

Το έγγραφο που δημοσιοποίησε ο δημόσιος ραδιοτηλεοπτικός φορέας, ΚΑΝ, με τίτλο «Βήματα εφαρμογής του σχεδίου του προέδρου Τραμπ» για ένα «ολοκληρωτικό τέλος του πολέμου στη Γάζα», περιγράφει λεπτομερώς τα στάδια της συμφωνίας, ξεκινώντας με πρώτο την ανακοίνωση του Αμερικανού ηγέτη για «το τέλος του πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας και ότι τα μέρη έχουν συμφωνήσει να εφαρμόσουν τα απαραίτητα μέτρα για τον σκοπό αυτό».

Το δεύτερο βήμα ορίζει ότι «ο πόλεμος θα τερματιστεί αμέσως μετά την έγκριση της ισραηλινής κυβέρνησης», η οποία συνεδριάζει επί του παρόντος για να ψηφίσει τη συμφωνία, «με όλες τις στρατιωτικές επιχειρήσεις να σταματούν, συμπεριλαμβανομένων συμπεριλαμβανομένων των αεροπορικών βομβαρδισμών και των βομβαρδισμών του πυροβολικού».

«Κατά τη διάρκεια της περιόδου των 72 ωρών, η αεροπορική επιτήρηση θα ανασταλεί πάνω από τις περιοχές από τις οποίες έχουν αποσυρθεί οι δυνάμεις των Ισραηλινών Ενόπλων Δυνάμεων (IDF)», προσθέτει το δεύτερο βήμα.

Το τρίτο βήμα απαιτεί την «άμεση έναρξη της πλήρους εισόδου ανθρωπιστικής βοήθειας και ανακούφισης» στη Λωρίδα της Γάζας, ενώ το τέταρτο αναφέρει ότι «ο IDF θα αποσυρθούν στις γραμμές που έχουν συμφωνηθεί σύμφωνα με τον χάρτη που επισυνάπτεται στο παρόν, και αυτό θα ολοκληρωθεί μετά την ανακοίνωση του προέδρου Τραμπ και εντός 24 ωρών από την έγκριση της ισραηλινής κυβέρνησης».

«Ο IDF δεν θα επιστρέψουν στις περιοχές από τις οποίες έχει αποσυρθεί, εφόσον η Χαμάς εφαρμόσει πλήρως τη συμφωνία», προσθέτει.

Στο πέμπτο βήμα, το οποίο θα πραγματοποιηθεί «εντός 72 ωρών από την αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων, όλοι οι ισραηλινοί όμηροι, ζωντανοί και νεκροί, που κρατούνται στη Γάζα θα απελευθερωθούν».

Παρόλο που αναφέρεται ότι όλοι οι όμηροι, ζωντανοί και νεκροί θα απελευθερωθούν κατά τη διάρκεια αυτού του 72ωρου διαστήματος, μία από τις υποπαραγράφους του πέμπτου βήματος απαιτεί «τη δημιουργία ενός μηχανισμού ανταλλαγής πληροφοριών… σχετικά με τυχόν νεκρούς ομήρους που δεν ανακτήθηκαν εντός των 72 ωρών ή τα λείψανα των κατοίκων της Γάζας που κρατούνται από το Ισραήλ».

«Ο μηχανισμός θα διασφαλίζει ότι τα λείψανα όλων των ομήρων θα εκταφούν πλήρως και με ασφάλεια και θα απελευθερωθούν. Η Χαμάς θα καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να διασφαλίσει την εκπλήρωση αυτών των δεσμεύσεων το συντομότερο δυνατό», προσθέτει.

Η επόμενη υποπαράγραφος ορίζει ότι «καθώς η Χαμάς απελευθερώνει όλους τους ομήρους, το Ισραήλ θα απελευθερώσει παράλληλα τον αντίστοιχο αριθμό Παλαιστινίων κρατουμένων σύμφωνα με τους συνημμένους καταλόγους», ακολουθούμενη από μια άλλη υποπαράγραφο που δηλώνει ότι «η ανταλλαγή ομήρων και κρατουμένων θα γίνει σύμφωνα με τον μηχανισμό που συμφωνήθηκε μέσω των μεσολαβητών και μέσω της ΔΕΕΣ χωρίς δημόσιες τελετές ή κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης».

Το τελευταίο βήμα που αναφέρεται είναι ότι «θα συσταθεί μια ειδική ομάδα από εκπροσώπους των Ηνωμένων Πολιτειών, του Κατάρ, της Αιγύπτου, της Τουρκίας και άλλων χωρών που θα συμφωνηθούν από τα μέρη, για να παρακολουθεί την εφαρμογή της συμφωνίας από τις δύο πλευρές και να συντονίζεται μαζί τους».

Μαραθώνιες διαβουλεύσεις

Ο Μπένιαμιν Νετανιάχου ολοκλήρωσε γύρω στις 23:00 (τοπική ώρα και ώρα Ελλάδας) τη συνάντηση που είχε με τον ειδικό απεσταλμένο του Ντόναλντ Τραμπ στη Μέση Ανατολή, Στιβ Γουίτκοφ, καθώς και με τον γαμπρό του προέδρου, Τζάρεντ Κούσνερ. Στη συνέχεια οι δύο απεσταλμένοι του προέδρου των ΗΠΑ, κλήθηκαν να συμμετάσχουν στη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου του Ισραήλ, όπου οι υπουργοί κλήθηκαν να ψηφίσουν επί της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός. Η ψηφοφορία έλαβε χώρα μετά τη μία τα ξημερώματα, και επικύρωσε την εφαρμογή της πρώτης φάσης του σχεδίου για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα.

Νωρίτερα ο υπουργός Εθνικής Ασφάλειας του Ισραήλ, Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ, δήλωσε ότι δεν θα ψηφίσει υπέρ της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός, απαιτώντας να εξαιρεθούν συγκεκριμένοι κρατούμενοι από την ανταλλαγή. Ο ακροδεξιός υπουργός απείλησε ότι θα αποσύρει το κόμμα του από την κυβέρνηση εάν η Χαμάς δεν διαλυθεί πλήρως, δηλώνοντας ότι «αν η Χαμάς δεν διαλυθεί, η κυβέρνηση του Νετανιάχου θα πέσει».

Παρόμοια στάση τήρησε και ο υπουργός Οικονομικών Μπετσαλέλ Σμοτριτς, ο οποίος ανακοίνωσε ότι θα καταψηφίσει τη συμφωνία. Παρ’ όλα αυτά, ο πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου έχει χαρακτηρίσει το αποτέλεσμα «διπλωματική επιτυχία και εθνική νίκη του Ισραήλ».

“Ιστορικό επίτευγμα”

Η συμφωνία που επετεύχθη μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς για την ανταλλαγή ομήρων και κρατουμένων τις επόμενες ημέρες αποτελεί ένα “ιστορικό επίτευγμα”. Αυτά ήταν τα λόγια του Ντόναλντ Τραμπ στις πρώτες του δηλώσεις μετά την ανακοίνωση της συμφωνίας για κατάπαυση του πυρός στη Γάζα.

Ο Αμερικανός πρόεδρος χαιρέτισε τη συμφωνία για την οποία διαμεσολάβησε και θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για τον τερματισμό του καταστροφικού πολέμου των δύο ετών στη Γάζα.

Στο πλαίσιο συνεδρίασης του υπουργικού συμβουλίου στον Λευκό Οίκο, ο Τραμπ δήλωσε κατηγορηματικά: «Τελειώσαμε με τον πόλεμο στη Γάζα». Η δήλωση αυτή επαναλήφθηκε αργότερα από τον επικεφαλής διαπραγματευτή της Χαμάς, Χαλίλ αλ-Χάγια, ο οποίος σε τηλεοπτική του ομιλία ανέφερε ότι Ισραήλ και Χαμάς «έφτασαν σε συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου» και ότι οι ΗΠΑ έχουν παράσχει εγγυήσεις ότι ο πόλεμος έχει τελειώσει.

Ο πρόεδρος Τραμπ δήλωσε το βράδυ της Πέμπτης (09/10) πως σκοπεύει να μεταβεί στη Μέση Ανατολή την Κυριακή, με ενδιάμεσους σταθμούς την Ιερουσαλήμ και το Κάιρο, προκειμένου να παραστεί στην τελετή επικύρωσης της συμφωνίας στην Αίγυπτο και να απευθυνθεί στην Κνεσέτ (το κοινοβούλιο του Ισραήλ), κάτι που επιβεβαίωσε με ανάρτησή του και ο πρόεδρος της Κνεσέτ, Αμίρ Οχάνα.

Δεν απέκλεισε να συναντηθεί με τους ομήρους, οι οποίοι -όπως είπε- θα απελευθερωθούν είτε τη Δευτέρα είτε την Τρίτη.

Απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων στον Λευκό Οίκο, ο Τραμπ δήλωσε ότι δεν έχει άποψη για τη λύση των δύο κρατών, σημειώνοντας: «Θα ακολουθήσω ό,τι συμφωνήσουν οι πλευρές… Θα δημιουργήσουμε καλύτερες συνθήκες για όλους».

Ερωτηθείς για την πιθανότητα δημιουργίας παλαιστινιακού κράτους, πρόσθεσε: «Νομίζω ότι θα φτάσουμε εκεί».

Όταν ρωτήθηκε για το Νόμπελ Ειρήνης, που απονέμεται την Παρασκευή, απάντησε: «Κανείς στην ιστορία δεν έχει σταματήσει οκτώ πολέμους σε εννέα μήνες. Δεν το έκανα για το βραβείο, το έκανα γιατί έσωσα ζωές».

Τι έπεται

Αν και η συμφωνία περιλαμβάνει την απελευθέρωση των Ισραηλινών ομήρων, η πραγματικότητα παραμένει περίπλοκη. Ο Ισραηλινός Υπουργός Εξωτερικών, Γκίντον Σαάρ, σε συνέντευξή του στο Fox News δήλωσε: «Αυτό είναι το πρώτο στάδιο της εφαρμογής», προσθέτοντας ότι αν και παραμένουν άλλες προϋποθέσεις για την πλήρη εφαρμογή της συμφωνίας, «δεν έχουμε καμία πρόθεση να ανανεώσουμε τον πόλεμο».

Η κυβέρνηση του Ισραήλ αναμένει ότι η πλήρης κατάπαυση του πυρός θα τεθεί σε εφαρμογή 24 ώρες μετά την έγκριση της συμφωνίας από την κυβέρνηση, ενώ η Χαμάς θα έχει 72 ώρες για να επιστρέψει όλους τους ομήρους, δήλωσε η εκπρόσωπος του υπουργείου, Σόσος Μπεδρόσιαν.

Όλοι οι ζωντανοί όμηροι που κρατούνται από τη Χαμάς θα απελευθερωθούν

Υπάρχουν 48 όμηροι, από τους οποίους περίπου 20 πιστεύεται ότι είναι εν ζωή. Ο Τραμπ δήλωσε σε συνέντευξή του στο Fox News το βράδυ της Τετάρτης ότι οι όμηροι πιθανότατα θα απελευθερωθούν τη Δευτέρα, αν και δεν αποκλείεται αυτό να γίνει εντός του Σαββατοκύριακου.

Οι σοροί των ομήρων που έχουν πεθάνει θα παραδοθούν αργότερα

Η Χαμάς έχει δηλώσει ότι θα χρειαστεί τουλάχιστον 10 ημέρες για να εντοπίσει τα σώματα των νεκρών ομήρων, σύμφωνα με άτομα κοντά στις συνομιλίες.

Πηγές του ισλαμιστικού κινήματος αναφέρουν ότι η απελευθέρωση από τη Χαμάς των 20 ζωντανών ομήρων που απομένουν θα γίνει μονομιάς, με αντάλλαγμα την αποφυλάκιση σχεδόν 2.000 παλαιστινίων κρατουμένων.

Η ανταλλαγή θα λάβει χώρα εντός 72 ωρών από την έναρξη εφαρμογής της συμφωνίας.

Το Ισραήλ θα απελευθερώσει Παλαιστινίους κρατουμένους

Μόλις επιστραφούν όλοι οι όμηροι, το Ισραήλ αναμένεται να απελευθερώσει 250 Παλαιστίνιους που βρίσκονται σε ισραηλινές φυλακές και 1.700 Παλαιστίνιους που έχουν κρατηθεί στη Γάζα κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης. Η ακριβής λίστα των ατόμων αυτών οριστικοποιείται.

Η Χαμάς πιέζει για την απελευθέρωση όσο το δυνατόν περισσότερων κρατουμένων με μεγάλο όνομα, συμπεριλαμβανομένου του Μαρουάν Μπαργούτι, ο οποίος φυλακίστηκε από το Ισραήλ για τον ρόλο του στην παλαιστινιακή εξέγερση στις αρχές της δεκαετίας του 2000.

Οι Δυνάμεις Άμυνας του Ισραήλ θα αποσυρθούν από το 70% της Λωρίδας της Γάζας

Η συμφωνία περιλαμβάνει χάρτη με τις γραμμές αποχώρησης, χωρίς όμως ακριβείς τοποθεσίες ή συντεταγμένες. Οι τελικές γραμμές απόσυρσης του ισραηλινού στρατού φαίνεται πως παραμένουν υπό συζήτηση.

Θα ανοίξει το πέρασμα της Ράφα

Το πέρασμα θα ανοίξει μετά την έναρξη της εκεχειρίας, ώστε να διευκολυνθεί η παράδοση ανθρωπιστικής βοήθειας και να επιτραπεί η είσοδος και η έξοδος Παλαιστινίων.

Μετά την πλήρη κατάπαυση του πυρός, οι Ισραηλινές δυνάμεις θα αποσυρθούν σε γραμμές που θα αφήσουν το Ισραήλ να ελέγχει περίπου το 53% της Λωρίδας της Γάζας. Η Χαμάς συμφώνησε να επιστρέψει τους περίπου 20 ζωντανούς Ισραηλινούς ομήρους και τα σώματα άλλων 28, με αντάλλαγμα την απελευθέρωση εκατοντάδων Παλαιστινίων κρατουμένων.

Ωστόσο, η συμφωνία αυτή καλύπτει μόνο ένα μικρό μέρος από τα 20 σημεία του σχεδίου του Τραμπ, με τα πιο δύσκολα ζητήματα να παραπέμπονται σε μια μελλοντική φάση διαπραγματεύσεων, σε επόμενες φάσεις.

Ο πόλεμος στη Γάζα ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2023 όταν η Χαμάς πραγματοποίησε επίθεση στο νότιο Ισραήλ, σκοτώνοντας περίπου 1.200 ανθρώπους, κυρίως αμάχους, και απαγάγοντας περίπου 250 ομήρους. Από την άλλη πλευρά, οι Ισραηλινές δυνάμεις έχουν σκοτώσει περισσότερους από 67.000 Παλαιστίνιους, μεταξύ των οποίων και πολίτες, σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας της Γάζας.

Η αντίσταση και ο κίνδυνος για τη Χαμάς

Με τη συμφωνία της στο εν λόγω σχέδιο, η Χαμάς παραχωρεί μέρος από τη στρατηγική της δύναμη, καθώς η συμφωνία δεν εγγυάται τον πλήρη τερματισμό του πολέμου, ενώ παρέχει μόνο μερική αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων από τη Γάζα.

Αξιοσημείωτο είναι ότι η Χαμάς αρνείται την απαίτηση του Ισραήλ για αποστρατικοποίηση, κάτι που δείχνει την ένταση και τη δυσκολία των μελλοντικών διαπραγματεύσεων.

Χαρακτηριστική ήταν και η δήλωση του ισραηλινού υπουργού Άμυνας, Ισαάκ Κατς, σύμφωνα με τον οποίο, έχει δοθεί εντολή στους IDF να «ανταποκριθεί με μεγάλη δύναμη» σε οποιαδήποτε απόπειρα της Χαμάς να επιτεθεί σε ισραηλινές δυνάμεις στη Γάζα, καθώς η κυβέρνηση αναμένεται να εγκρίνει την κατάπαυση του πυρός στην περιοχή.

Αν και το Ισραήλ έχει μειώσει προσωρινά τη στρατιωτική του δραστηριότητα στη Γάζα μετά από παρέμβαση του Ντόναλντ Τραμπ, δεν έχει σταματήσει εντελώς τις επιθέσεις. Πριν μερικές ώρες μάλιστα, κι ενώ οι συζητήσεις για τη συμφωνία βρίσκονταν σε εξέλιξη, ο ισραηλινός στρατός πραγματοποίησε αεροπορική επιδρομή σε πολυκατοικία στη Γάζα, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν δύο άνθρωποι και πάνω από 40 να εγκλωβίζονται κάτω από τα συντρίμμια.

Ένας ακόμη παράγοντας αστάθειας είναι η μελλοντική διοίκηση της Γάζας. Η Χαμάς δηλώνει ότι θα παραδώσει την εξουσία μόνο σε μια παλαιστινιακή τεχνοκρατική κυβέρνηση υπό την εποπτεία της Παλαιστινιακής Αρχής και με τη στήριξη αραβικών και μουσουλμανικών χωρών, απορρίπτοντας κάθε ενδεχόμενο ξένης ή διεθνούς διακυβέρνησης.

Η συμφωνία αντιμετωπίστηκε με ανάμεικτα συναισθήματα από τους Παλαιστίνιους στη Γάζα. Αν και πολλοί την καλωσόρισαν, υπήρχαν ανησυχίες για τις πραγματικές συνέπειες στην καθημερινότητα τους. Παρά την ελπίδα για τον τερματισμό των εχθροπραξιών, η Γάζα παραμένει σε ανθρωπιστική κρίση, με τροφίμων, νερό και ιατρικά εφόδια να παραμένουν περιορισμένα και την πόλη κατεστραμμένη.

Η συμφωνία αυτή είναι μόνο το πρώτο βήμα προς την ειρήνη, αλλά τα μεγαλύτερα ζητήματα παραμένουν ανοιχτά. Αν και υπάρχει ελπίδα, η επίλυση των μεγαλύτερων προβλημάτων είναι ακόμη μακριά.