Υπόθεση F-16: Απαιτείται γνώση της Ουάσιγκτον

Στην διεθνή πολιτική δεν μπορεί να υπάρξει αξιόπιστη αξιολόγηση και εκτίμηση μιας κατάστασης χωρίς γνώση και ψυχραιμία. Χωρίς την πρώτη δεν μπορεί να επικρατήσει η δεύτερη. Η τελευταία εξέλιξη με την αφαίρεση από το νομοσχέδιο για τον αμερικανικό αμυντικό προϋπολογισμό του 2023 της τροπολογίας που αφορά την αναβάθμιση τουρκικών μαχητικών F-16 και την πώληση 40 νέων προκάλεσε ανησυχία και μια δημόσια συζήτηση που κατά τα εν Ελλάδι ειοθώτα διεξάγεται με όρους που προκλητικά αγνοεί την πολιτική πραγματικότητα της Ουάσιγκτον, την πολιτική διαδικασία και την δυναμική που επικρατεί “inside the beltway”.

Η αντίληψή μας, έτσι, εγκλωβίζεται στις δικές μας ευαισθησίες, «αγωνίες» και προτιμήσεις, και πολλές φορές αγνοούν αφελώς αυτή την πολιτική φύση της αμερικανικής πρωτεύουσας. Πέρα από την έτσι κι αλλιώς πολύπλοκη νομοθετική διαδικασία, η αμερικανική ομοσπονδιακή πολιτική σκηνή, ιδιαίτερα στο Καπιτώλιο αποτελεί ένα πολύ ανοιχτό σύστημα. Έχει οικοδομηθεί για να δέχεται, να «ανέχεται» και να εξισορροπεί πολλές επιρροές και πιέσεις από πλήθος ομάδων πίεσης, όπως πχ το ελληνοαμερικανικό λόμπυ.

Στην περίπτωση των F-16, και μόνο το γεγονός ότι έχει κατατεθεί η τροπολογία που επιβάλλει αιρεσιμότητα στην προμήθεια είναι επιτυχία. Εκατοντάδες άλλες δεν φτάνουν ποτέ στις αρμόδιες επιτροπές. Ο Γερουσιαστής Μενέντεζ έχει να αντιμετωπίσει μεταξύ άλλων το αμερικανικό ΥΠΕΞ, σίγουρα στελέχη του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας που αντιλαμβάνονται τα αμερικανικά συμφέροντα όχι με τους ίδιους όρους και σίγουρα δεν θέλουν να «χάσουν» την Τουρκία, βεβαίως την κατασκευάστρια εταιρεία και σίγουρα και τα συνδικάτα των εργαζομένων σε αυτή και που αντιμετωπίζουν τα ζητήματα μέσα από το πρίσμα των συμφερόντων τους.

Μια δεύτερη παρατήρηση έχει να κάνει με αυτό που έχει τονιστεί από πολλές και πολλούς (μεταξύ των οποίων και ο υπογράφων) όλο αυτό το διάστημα. Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι η Τουρκία δεν θα πάρει τελικά την αναβάθμιση ενός γερασμένου στόλου και δύο μοίρες σύγχρονων μαχητικών.

Η αποπομπή από το πρόγραμμα F-35 ήταν το μεγάλο πλήγμα. Η Ουάσιγκτον περιμένει, όπως και ολόκληρη η Δύση την επόμενη των τουρκικών εκλογών. Μέχρι τότε μπορεί να παραμείνει η εκκρεμότητα χωρίς την τροπολογία που θα έκοβε τις γέφυρες.

Τέλος, ακόμη δεν έχει κριθεί τίποτε. Η οριστική απόφαση δεν θα ληφθεί άμεσα. Σίγουρα όχι μέχρι τις ενδιάμεσες εκλογές. Όσοι και όσες δραστηριοποιούνται στην Ουάσιγκτον ξέρουν καλύτερα. Αλλά και στην περίπτωση που η εξέλιξη δεν είναι ιδανική για την Αθήνα, οι κινήσεις που έχουν γίνει για την ελληνική αεροπορία της εξασφαλίζει για αρκετά χρόνια μια κατάσταση ευνοϊκής ισορροπίας ισχύος στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.

*Ο Κώστας Υφαντής είναι καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και Διευθυντής του ΙΔΙΣ