GLASTONBURY 2025: ΠΩΣ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΒΡΙΣΚΕΣΑΙ ΣΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ;

Υπάρχουν μουσικά φεστιβάλ, και υπάρχει και το Glastonbury Festival: Μια τεράστια μουσική παιδική χαρά για ενήλικες και παιδιά, ένας ξένος πλανήτης ακομπλεξάριστος και συμπεριληπτικός, όπου για λίγες μέρες μπορεί να ζήσει κανείς σε συνθήκες απόλυτης ανεμελιάς και απελευθέρωσης. Αυτό που πριν από πέντε δεκαετίες ξεκίνησε ως love project του Michael Eavis -ιδρυτή του Glastonbury Festival και ιδιοκτήτη της Worthy Farm στο Pilton της Αγγλίας, όπου το 1970 πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά το φεστιβάλ, με εισιτήριο 1 λίρα και δώρο ένα ποτήρι γάλα (!)- πλέον αποτελεί το πιο σημαντικό πολιτιστικό event της Μ.Βρετανίας και το μεγαλύτερο μουσικό φεστιβάλ του κόσμου.

Εκεί χτυπά τα τελευταία πολλά χρόνια η καρδιά της μουσικής βιομηχανίας, γι’ αυτό και αποτελεί απόλυτη φαντασίωση, αφενός για τους καλλιτέχνες και τους ανθρώπους του παγκόσμιου music industry, και αφετέρου για τους «συναυλιάκηδες». Τι είναι όμως αυτό που το κάνει πολλά (πάρα πολλά) περισσότερα από ένα καλοστημένο σύνολο συναυλιών; Και τι είναι αυτό που ειδικά φέτος μετέτρεψε το Glasto στην πιο ηχηρή και πολυπληθή πολιτική διαδήλωση του 2025;

Ενδεχομένως, ο συνειρμός που γίνεται όταν ακούει κανείς τη λέξη «φεστιβάλ» να είναι απλά «μεγάλη συναυλία με opening acts». Και όντως, αυτός είναι ο απλός ορισμός, με την υποσημείωση πως τα περισσότερα φεστιβάλ του εξωτερικού επιπλέον πραγματοποιούνται σε διαδοχικές ημερομηνίες (και μάλιστα τις ίδιες κάθε χρόνο) και σε πολλά από αυτά μπορείς να μείνεις μέσα, κατασκηνώνοντας στον περιβάλλοντα χώρο με δική σου σκηνή και εξοπλισμό.

Η μεγαλύτερη όμως (και πιο ουσιαστική) διαφορά ανάμεσα σε όλα τα άλλα ευρωπαϊκά φεστιβάλ και το Glastonbury Festival συγκεκριμένα, είναι πως από εκείνο απουσιάζουν τελείως, μα τελείως (με εξαίρεση ένα περίπτερο της εταιρείας τηλεπικοινωνιών που προσφέρει συνδεσιμότητα) οι χορηγοί. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, στον χάρτη του Glasto τις κατασκευές να αναλαμβάνουν όχι διαφημιζομενοι, αλλά μικρές creative ομάδες, ανθρωπιστικοί σύλλογοι, MKO και φυσικά εταιρείες παραγωγής events.

Είναι μαγική η συνειδητοποίηση το πόσο αδιανόητης λεπτομέρειας φροντίδα έχει δεχτεί κάθε γωνιά αυτού του μαγικού πλανήτη, είτε μιλάμε για μια μικρή σκηνή στην οποία εμφανίζονται μίμοι, κουκλοπαίχτες και μάγοι για παιδιά, είτε μιλάμε για το Glastonbury By The Sea, μια ολόκληρη «παραθαλάσσια προβλήτα», ή το Arcadia, το ασύλληπτα εντυπωσιακό stage ηλεκτρονικής μουσικής με μορφή αλογόμυγας, όπου ο DJ παίζει από ένα booth κυριολεκτικά μέσα στο κεφάλι του εντόμου.

Ας σταθούμε λίγο περισσότερο σε αυτό, στους ξεχωριστούς μικρόκοσμους που συνθέτουν τον πλανήτη του Glastonbury. Η πρόκληση -και ταυτόχρονα ανεκτίμητο δώρο- που προσφέρει το φεστιβάλ (πέραν των συναυλιών των headliners στην Pyramid Stage, την Other Stage και την West Holts, που όπως είναι λογικό τραβάνε τα φώτα της δημοσιότητας, και δικαίως καθώς πρόκειται για live κορυφαίας ποιότητας και ήχου, με δεκάδες χιλιάδες θεατές) είναι η δυνατότητα να περιηγηθεί ο καθένας όπου θέλει και για όσο θέλει, ανάλογα με τα ενδιαφέροντά του, τις ορέξεις του και τις ανάγκες του. Σε μια έκταση χωρητικότητας που ξεπερνά τα 200.000 άτομα, ο χάρτης (αν υπήρξατε ποτέ gamers, σκεφτείτε χάρτη adventure game) προσφέρει από yoga και διαλογισμό, μέχρι χειροτεχνίες, χορό salsa, αυτοσχεδιαστικό θέατρο, διαγωνισμούς χούλα χουπ και αναγνώσεις ποίησης.

Έτσι, όσοι για παράδειγμα πηγαίνουν στο φεστιβάλ με τα παιδιά ή τα μωρά τους περνούν τις μέρες τους πολύ διαφορετικά από ό,τι οι ravers που παρτάρουν στο Block9 (περιοχή με nightclubs) μέχρι το ξημέρωμα, κι εκείνοι που νιώθουν «χίπηδες» στην ψυχή περνούν αρκετές ώρες της ημέρας στο The Healing Field (χώρος ευεξίας) και στον καταπράσινο μυστικό κήπο του Permacuture Cafe, χωρίς καμία πίεση ή ψυχαναγκασμό να βρίσκονται συγκεκριμένη ώρα σε συγκεκριμένο stage για να δουν κάποιο από τα μεγάλα ονόματα του line-up.

Εν ολίγοις, ο στόχος του «παιχνιδιού» δεν είναι (μόνο) η παρακολούθηση μεγάλων show, αλλά η περιπλάνηση, η εξερεύνηση, η περιπέτεια και μέσα από όλα αυτά, φυσικά, η ψυχαγωγία, η ψυχική ανάταση, η ψυχοθεραπεία.

Και μιας και μιλάμε για ψυχή, το άλλο χαρακτηριστικό του Glastonbury, που το κάνει να διαφέρει από οποιοδήποτε άλλο μουσικό event, είναι οι άνθρωποι που δουλεύουν για την παραγωγή του. Στην τεράστια πλειοψηφία τους εθελοντές, άντρες και γυναίκες κάθε ηλικίας, με αντάλλαγμα ένα εισιτήριο εισόδου (το οποίο πλέον ανέρχεται στις 400 λίρες, με το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων να πηγαίνει στην παραγωγή, σε φιλανθρωπίες και στη συντήρηση και φροντίδα των εκτάσεων) κατασκηνώνουν στη Worthy Farm και προσφέρουν τις υπηρεσίες τους με το μεγαλύτερο χαμόγελο στον κόσμο. Είναι αποκάλυψη το πόσο πολύ προσθέτει στην όλη εμπειρία το ότι όλοι ανεξαιρέτως οι εργαζόμενοι του Glasto -από τους security στις πύλες και εκείνους που γεμίζουν με νερό τα παγούρια του κόσμου (δωρεάν, εννοείται), μέχρι τα άτομα που κατευθύνουν τα πλήθη με φωτεινά ραβδιά τη νύχτα- μιλούν με ευγένεια, χιούμορ και θετική διάθεση.

«Καλωσόρισες στο Glastonbury! Ετοιμάσου να χαθείς! Και όχι μόνο μια φορά! Αλλά όπου κι αν βρεθείς, σου το υποσχομαι, θα είναι μαγικά! Oh you’re gonna have a fantastic time!», λέει ο 65άρης που κουμπώνει σε ειδικό μηχάνημα το βραχιολάκι εισόδου.

«Πώς τα περνάς, love; Ποιους είδες χθες;» ρωτάνε κεφάτα στα μπαρ -κι εδώ κανένας χορηγός, μοναδική επιγραφή η λέξη BAR– όσο περιμένεις την μπύρα σου. Στις μπάρες πρόσβασης στο Southeast Corner, όπου βρίσκονται όλα τα «αφτεράδικα», οι υπεύθυνοι ασφαλείας κάνουν αντίστροφη μέτρηση μαζί με τους ravers (10,9,8,…,3,2,1 λες και έρχεται Πρωτοχρονιά), ανοίγουν τις πόρτες και υποδέχονται τον κόσμο που διψά για χορό και ξενύχτι με high-five και “Have fun, stay safe!”.

Δεν είναι όμως μόνο η ευφορία και η ακομπλεξάριστη διασκέδαση το ζητούμενο εδώ. Στο IICON stage δίνουμε ραντεβού κάτω από ένα τεράστιο poster που γεμίζει δυο τοίχους και δείχνει τον Elon Musk, τον Mark Zuckerberg, τον Jeff Bezos και τον Keir Starmer να επιβιβάζονται σε έναν πύραυλο: Send them to Mars while we party on Earth (Στείλτε τους στον Άρη, όσο παρτάρουμε στη Γη).

 

Τα πολιτικά και αντιπολεμικά μηνύματα φέτος περισσότερα από ποτέ: Παντού Παλαιστινιακές σημαίες και παλεστινιακά keffiyeh, πλακάτ, μηνύματα στις οθόνες των συναυλιών, ενωτικές κραυγές αντίστασης από τους ίδιους τους καλλιτέχνες στα stages.

Οι Ιρλανδοί Kneecap -γνωστοί για τις ρίμες τους στην ιρλανδική γλώσσα- διευκρινίζουν: «Εμείς δεν έχουμε κανένα πρόβλημα με τους Βρετανούς. Με την Βρετανική κυβέρνηση έχουμε το πρόβλημα» πριν πιάσουν στο στόμα τους τον Πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου.

Οι Λονδρέζοι Bob Vylan -λίγο μάλιστα πριν εμφανιστούν και στην Αθήνα στην Πλατεία Νερού ως opening act των Prodigy– επιλέγουν να στρέψουν τους προβολείς πάνω τους (και στη Γάζα) εκφράζοντας τις απόψεις του με εξτρεμιστικό τρόπο, θυσιάζοντας την περιοδεία τους στις Η.Π.Α. και ρισκάροντας την καριέρα τους. Φυσικά δεν λείπουν και τα μηνύματα αποδοχής και συμπερίληψης (το Glastonbury εξάλλου είναι το πιο ασφαλές μέρος στον κόσμο και διαθέτει το παγκοσμίου φήμης gay club NYC Downlow): Την τελευταία ημέρα, ο υπέροχος Kae Tempest (που στο παρελθόν είχει εμφανιστεί δεκάδες φορές στο Glastonbury ως γυναίκα) ολοκληρώνει το live του στο The Park, βγάζοντας την μπλούζα του για να αποκαλύψει το τρανς σώμα του, ενώ παροτρύνει: Resilience / As long as we’re getting killed for our differences / We have to keep living, keep living through it.

 

Έχουν όλες οι συναυλίες στο Glastonbury πολιτική χροιά; Όχι. Και δεν χρειάζεται να έχουν. Οι άνθρωποι δεν ενώνονται μόνο με υψωμένες τις γροθιές, ενώνονται και με αγκαλιές, χαμόγελα, φιλιά, εκδηλώσεις λατρείας και βλέμματα βαθιά μέσα στα μάτια. Τίποτα δεν συγκρίνεται με το συναίσθημα πληρότητας που μπορεί να προσφέρει σε μια παρέα μουσικόφιλων η live μουσική: Είναι σαν να μετατρέπονται οι μελωδίες σε θρεπτικό ορό που εισχωρεί στο αίμα και σε κάνει να νιώθεις πιο ζωντανός.

Στο live της Alanis Morissette που, 30 χρόνια μετά το εμβληματικό Jagged Little Pill, εμφανίζεται για πρώτη φορά στο Glasto, ένας άνδρας αγκαλιάζει την γυναίκα του και βουρκώνει όταν συνειδητοποιεί πως γνωρίζει απέξω, ακόμα, όλα τα τραγούδια του set, χωρίς να το ξέρει. Ο Nile Rodgers με τους Chic χαρίζει σε χιλιάδες κόσμο ένα αδιανόητο party γεμάτο επιτυχίες, από το “Le Freak”, το “Upside Down” και το “Like a Virgin”, μέχρι το “Get Lucky” και το “Let’s Dance”, ενώ στον ουρανό σχηματίζεται με spray ένα χαμόγελο και μια καρδιά.

Οι Pulp δίνουν μια συναυλία-έκπληξη, 30 χρόνια μετά την πρώτη τους εμφάνιση στο Glasto και την ώρα του “Common People”, οκτώ «Red Arrows» της Βασιλικής Αεροπορίας του Ηνωμένου Βασιλείου πετούν πάνω από το κοινό.

Η Charli XCX, μέσα από ένα ανεπανάληπτο party, θυμίζει σε χιλιάδες fans της πώς με το άλμπουμ της BRAT, πέρσι, κατάφερε να επαναπροσδιορίσει και να απενεχοποιήσει το δικαίωμα στη διασκέδαση και την ροπή στην «αταξία». O Fatboy Slim πραγματοποιεί το 100ό (!) του DJ set στο φεστιβάλ.

Οι Prodigy ισοπεδώνουν τα πάντα στο πέρασμά τους με ένα set που «τερμάτισε» όπως γράφτηκε παντού online, το Glasto.

 

 

 

Τα highlights είναι αμέτρητα και δύσκολα να συμπτυχθούν σε λίγες αράδες, ακόμα και όσοι βρίσκονται στο φεστιβάλ, δεν μπορούν να βρίσκονται σε πέντε σημεία ταυτόχρονα -όσο πραγματοποιούνται εμφανίσεις από τους ζωντανούς θρύλους Rod Stewart και Neil Young, την America’s sweetheart Olivia Rodrigo, την ανερχόμενη Αμερικανίδα ράπερ Doechii και αμέτρητους άλλους- το BBC για άλλη μια φορά κάνει εξαιρετική τηλεοπτική και διαδικτυακή ανταπόκριση και γεμίζει τα κενά.

Ακόμα μεγαλύτερη από την αφοσίωση του BBC στα τεκταινόμενα στη Worthy Farm, είναι η στοχοπροσήλωση των Βρετανών στη διασκέδαση. Ρόλοι, επαγγελματικές ιδιότητες και κοινωνικές νόρμες εξαφανίζονται με το που περνά κανείς τις πύλες, οι γυναίκες ξαναγίνονται κορίτσια και πασαλείβονται γκλίτερ και νεραϊδόσκονη, οι άντρες ξεχνούν όλες τις υποχρεώσεις τους και ξαναγυρίζουν στην παιδική τους ηλικία, το μισό κοινό είναι μεταμφιεσμένο (στο Glasto βλέπεις ανθρώπους ντυμένους δέντρα, πουλιά, μανιτάρια, ξωτικά): Όσο πιο χαζό τόσο πιο fun, όσο πιο εμπνευσμένο τόσο πιο αξιομνημόνευτο, όσο πιο ακομπλεξάριστο τόσο πιο σέξι.

Για τρεις μέρες (τέσσερις αν πας να στήσεις σκηνή μια μέρα νωρίτερα -συνιστάται), με το που φοράς το βραχιολάκι του Glasto, μεταφέρεσαι σε μια εναλλακτική πραγματικότητα, μια φανταστική εκδοχή της κοινωνίας, η οποία διοικείται από την αρμονία, την αγάπη, την αλληλεγγύη, την ένωση, το κοινό βίωμα.

Αν η ευτυχία μετριέται σε στιγμές, οι στιγμές ευτυχίας που προσφέρει η πολύχρωμη μαγική μπουρμπουλήθρα που σε περιβάλλει με το που πατάς το πόδι σου στο Glastonbury είναι τόσες, που καταλήγεις -έστω και προσωρινά, έστω και ουτοπικά- να νιώσεις στα αλήθεια όχι μόνο ευτυχισμένος, αλλά και δυνατός, ασφαλής και πεπεισμένος πως «η χαρά ως πράξη αντίστασης», αυτή θα σώσει τον κόσμο.