ΠΩΣ Ο ΑΕΡΑΣ ΠΟΥ ΑΝΑΠΝΕΟΥΜΕ ΓΙΝΕΤΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ

Στον πλανήτη που ζεις προέκυψαν 20.000.000 νέοι ασθενείς με διάφορους τύπου καρκίνου κατά το 2022. Το ίδιο έτος, πέθαναν 9.7 εκατομμύρια άνθρωποι από καρκίνο.

Δέκα εκ των περισσότερων από 100 τύπων που υπάρχουν, ευθύνονται για τα 2/3 και των νέων περιστατικών και των θανάτων. Οι μεγαλύτεροι εχθροί είναι αυτός στον πνεύμονα, εκείνος στο στήθος (ήταν ο πιο κοινός τύπος καρκίνου των γυναικών σε 157 από τις 185 χώρες που μελετήθηκαν) και του παχέος εντέρου.

Οι καρκινοπαθείς που ήταν ζωντανοί πέντε χρόνια μετά τη διάγνωση, ήταν 53.500.000.

Περίπου 1 στους 5 που εμφάνισαν καρκίνο (1 στους 9 άνδρες και 1 στις 2 γυναίκες) πέθαναν από αυτόν.

Αν όλα αυτά είναι γενικά και νιώθεις πως δεν σε αφορούν, θα ήθελα να σου πω ότι το ίδιο έτος (2022) στην Ευρώπη κατεγράφησαν 4.471.422 νέα περιστατικά.

To 14.2% ήταν στη Ρωσία (635.560). Ακολούθησαν η Γερμανία, η Γαλλία και η Μεγάλη Βρετανία. Εξαιρουμένων αυτών και της Ισπανίας με την Ιταλία, όλες οι άλλες χώρες είχαν 1.578.827 νέες διαγνώσεις (35.3%).

Οι θάνατοι από καρκίνο στην ήπειρο μας, κατά το 2022 ήταν 1.986.093 (Ρωσία 15.7%, Γερμανία 12.7%, Ιταλία, 9.7%, Γαλλία 9.6%, στη Μεγάλη Βρετανία 9.1%, στην Πολωνία 6% και σε όλες τις άλλες χώρες 37%).

Αυτά τα στοιχεία ανήκουν στο Global Cancer Observatory του International Agency for Research on Cancer. Είναι o εξειδικευμένος οργανισμός που δημιούργησε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας για τον καρκίνο.

Ο λόγος της ύπαρξης του Οργανισμού αυτού είναι να προωθήσει τη διεθνή συνεργασία στην έρευνα για τον καρκίνο.

Για την ιστορία, ο ΠΟΥ έχει και Τμήμα Μη Μεταδοτικών Ασθενειών που εργάζεται με περισσότερες από 75 κυβερνήσεις, για την ανάπτυξη, τη χρηματοδότηση και εφαρμογή πολιτικών για την προώθηση της φροντίδας του καρκίνου για όλους.

Σε ό,τι αφορά το Παγκόσμιο Παρατηρητήριο Καρκίνου, στην έκθεση που δημοσίευσε φέτος, γίνεται ξεκάθαρη η ανάγκη για νέες υπηρεσίες και τρόπους που θα μας προστατεύσουν από τον Νο1 εχθρό της ανθρωπότητας.

Βέβαια, μεταξύ των λόγων που ο καρκίνος έγινε κύρια απειλή είναι ένας που δημιουργήσαμε οι ίδιοι: η ατμοσφαιρική ρύπανση.

Θα τα δούμε όλα.

Πρώτα θα δούμε τη μελέτη.

ΤΟ 2050 ΘΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΑΠΟ 35.000.000 ΝΕΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ

Υπό τον τίτλο «Το παγκόσμιο βάρος του καρκίνου αυξάνεται, εν μέσω αυξανόμενης ανάγκης για υπηρεσίες» τονίστηκε πως έως το 2050 εκτιμάται πως θα υπάρξει αύξηση της τάξεως του 77% των περιστατικών.

Διαπιστώθηκε επίσης, πως εκ των 185 χωρών που έδωσαν στοιχεία στην εργασία επί 36 τύπων καρκίνου, μόνο το 39% καλύπτουν τα βασικά τις διαχείρισης αυτής της μάστιγας, στο πλαίσιο των ιατρικών υπηρεσιών που προσφέρουν σε όλους τους πολίτες.

Επιπροσθέτως, μόνο το 28% των συμμετεχουσών χωρών καλύπτει επιπλέον υπηρεσίες, όπως παρηγορητική φροντίδα, συμπεριλαμβανομένης της ανακούφισης από τον πόνο γενικά, και όχι μόνο που συνδέεται με τον καρκίνο.

Δεν έχουμε όλοι τις ίδιες πιθανότητες απέναντι στον καρκίνο

Μεταξύ των αποκαλύψεων που έκανε η έκθεση είναι αυτή των εντυπωσιακών ανισοτήτων μεταξύ χωρών με διαφορετικό Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης (βλ. στατιστικός σύνθετος δείκτης του προσδόκιμου ζωής, της εκπαίδευσης και του κατά κεφαλήν εισοδήματος).

Eμείς είμαστε στο Νο33 της λίστας των 191 μελών, με 0.887 βαθμούς έναντι των 0.962 της Ελβετίας. Στην τελευταία θέση είναι το Τσαντ με 0.394 βαθμούς.

Η πραγματικότητα για τις ‘διακρίσεις’ του καρκίνου ανάλογα με το Human Development Index (HDI) αποτυπώνεται κυρίως στον καρκίνο του μαστού.

• Σε χώρες με πολύ υψηλό ΔΑΑ, 1 στις 12 γυναίκες διαγιγνώσκεται με καρκίνο του μαστού και 1 στις 71 πεθαίνει από αυτόν.
• Σε χώρες με χαμηλό ΔΑΑ, 1 στις 27 γυναίκες διαγιγνώσκεται και 1 στις 48 πεθαίνουν από αυτή τη μορφή καρκίνου.

Η Δρ Isabelle Soerjomataram του Global Cancer Observatory δήλωσε χαρακτηριστικά το εξής:

«Οι γυναίκες σε χώρες με χαμηλότερη Ανθρώπινη Ανάπτυξη έχουν 50% λιγότερες πιθανότητες να διαγνωστούν με καρκίνο του μαστού σε σχέση με τις γυναίκες σε υψηλό επίπεδο, λόγω καθυστερημένης διάγνωσης και ανεπαρκούς πρόσβασης σε ποιοτική θεραπεία».

Η μεγαλύτερη διαφορά για οποιαδήποτε υπηρεσία ήταν η μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων: στις χώρες με «πακέτο παροχής υγείας» υψηλού εισοδήματος είναι 12 φορές πιο πιθανό να συμπεριληφθεί η σχετική ανάγκη, από ό,τι στις χώρες με χαμηλού εισοδήματος πακέτο.

Χάρηκες που είμαστε ψηλά στον ΔΑΑ;

Να σου πω ότι όσον αφορά την απόλυτη επιβάρυνση, οι χώρες υψηλού ΔΑΑ αναμένεται να παρουσιάσουν τη μεγαλύτερη απόλυτη αύξηση στις επιπτώσεις, με επιπλέον 4.8 εκατομμύρια νέα κρούσματα το 2050 -σε σύγκριση με τις εκτιμήσεις του 2022.

Η ΕΥΛΟΓΗ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΕΞΙΣΩΣΗ ΤΗΣ ΑΥΞΗΣΗΣ ΤΩΝ ΚΑΡΚΙΝΩΝ

Πάντα σύμφωνα με τα ευρήματα της εργασίας που έκανε το Παρατηρητήριο, η ταχέως αυξανόμενη παγκόσμια επιβάρυνση από καρκίνο αντανακλά τη γήρανση του πληθυσμού και την ανάπτυξη, όπως και την αλλαγή στην έκθεση σε παράγοντες κινδύνου.

Θα τα εξηγήσουμε όλα, αφού διευκρινίσουμε ότι δισεκατομμύρια άνθρωποι εκτίθενται καθημερινά σε περισσότερους από έναν παράγοντες κινδύνου.

Πιο συγκεκριμένα, ο παγκόσμιος πληθυσμός αναμένεται να φθάσει τα 9.7 δισεκατομμύρια έως το 2050.

Όπως αυξανόμαστε συνολικά, θα αυξάνονται και οι άνθρωποι που είναι ευάλωτοι στον καρκίνο.

Όπως αυξάνονται όσοι γερνούν (και εμφανίζουν συσσωρευμένη κυτταρική βλάβη -πράγμα που δεν μπορεί να αποφύγει κανείς), θα αυξάνονται και όσοι είναι πιο επιρρεπείς στον καρκίνο που «είναι πρόβλημα ανοσίας, η οποία μειώνεται όσο μεγαλώνουμε».

Το ηλικιακό γκρουπ που έχει σημαντικά υψηλότερο κίνδυνο είναι εκείνο των ανθρώπων από 65 ετών και άνω.

Μεταξύ των θεμάτων που έχουν να αντιμετωπίσουν είναι και η υπερδιάγνωση, φαινόμενο στο οποίο η παρουσία καρκινικών κυττάρων συγχέεται με τον καρκίνο αυτόν καθ’ αυτόν. Πιο κλασική περίπτωση αυτού είναι ο καρκίνος του προστάτη. Είναι προφανές πως δεν έχουν καρκίνο όσοι έχουν καρκινικά κύτταρα κάτι που είναι σύνηθες από την ηλικία των 30 και μετά -με αύξουσα ‘πορεία’.

ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ‘ΒΡΗΚΕ’ ΤΑΙΡΙ ΚΑΙ ΜΑΣ ΚΑΤΑΣΤΡΕΦΕΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ

Πέραν του καπνίσματος που έχει αναλυθεί ενδελεχώς μέσα στις δεκαετίες, ως παράγοντας κινδύνου για πολλά προβλήματα υγείας, το σώμα μας απειλείται και από την ανθυγιεινή διατροφή (σε εποχή που η υγιεινή έχει γίνει και πολύ ακριβή).

Όπως απειλείται και από τη σωματική αδράνεια, απόρροια της καθιστικής ζωής καθώς περνάμε τη μισή μας ημέρα μπροστά σε οθόνες.

Η αύξηση στην κατανάλωση των επεξεργασμένων τροφίμων, των ζαχαρούχων ποτών και του καθιστικού τρόπου ζωής συμβάλλει στην παχυσαρκία και την έλλειψη άσκησης. Αμφότερα συνδέονται με διάφορους τύπους καρκίνου.

Όπως συνδέεται η ατμοσφαιρική ρύπανση με διάφορους τύπους καρκίνου.

Καταστρέψαμε το περιβάλλον και τώρα αυτό μας σκοτώνει

Η ατμοσφαιρική ρύπανση αναγνωρίστηκε ως μια από τις σημαντικότερες αιτίες που αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου. Μελέτες έχουν εντοπίσει γονίδια που καρκίνου του πνεύμονα που επηρεάζονται εξίσου από τα τσιγάρα και την ατμοσφαιρική ρύπανση.

Τα λεπτά σωματίδια οδηγούν σε δυσλειτουργία των κυττάρων, με τις εκπομπές του ντίζελ να αποτελούν μια από τις κύριες πηγές τους.

Τα λεπτότερα από αυτά τα σωματίδια μπορούν να κατέβουν στους πνεύμονες, μέχρι τις κυψελίδες -τους μικροσκοπικούς σάκους αέρα που βρίσκονται στο άκρο της αναπνευστικής δομής του πνεύμονα (εκεί όπου το αίμα ανταλλάσσει οξυγόνο και διοξείδιο του άνθρακα κατά τη διαδικασία εισπνοής και εκπνοής).

Όπως αναφέρει στο France24 ο Δρ Emmanuel Ricard, εκπρόσωπος του Γαλλικού Συνδέσμου Kατά του Καρκίνου «τα αμυντικά κύτταρα του σώματος ‘θέλουν’ να αφαιρέσουν αυτά τα σωματίδια και ακολουθεί φλεγμονή. Αυτό καταλήγει στη διαταραχή των κυττάρων που αντί να συνεχίσουν να αναπαράγονται με υγιή τρόπο, αρχίζουν να «δυσλειτουργούν» και γίνονται καρκινικά. Μετά πολλαπλασιάζονται και σχηματίζουν έναν όγκο».

Εν τω μεταξύ, η ατμοσφαιρική ρύπανση καταστρέφει τη σωματική και τη ψυχική μας υγεία, με τις μελέτες που δείχνουν πως επιδεινώνει ακόμα και την κατάθλιψη, να αυξάνονται διαρκώς.

Πρέπε να επισημανθεί πως δεν αναπνέουμε όλοι τον ίδιο αέρα. Στη χειρότερη ‘μοίρα’ είναι όσοι ζουν σε μεγάλες πόλεις της Κίνας και της Ινδίας, έπειτα σε αυτές της Νότιας Αμερικής και το Κάιρο.

Έχει παρατηρηθεί ωστόσο, μια μετακίνηση αυτού του ομιχλώδους και επιβλαβούς ‘τοπίου’ προς το νότο, όπου μετακομίζουν τα ‘επικίνδυνα’ εργοστάσια. Στην καταστροφή της ποιότητας του αέρα νότια, συντελούν και οι οικονομικά αναπτυσσόμενες χώρες που πωλούν παράγωγα πετρελαίου σε χαμηλό κόστος, αφού είναι κατώτερης ποιότητας.

Τα καύσιμα που καίνε στις μεγαλουπόλεις των αναπτυσσόμενων χωρών είναι πιο πλούσια σε θείο και άζωτο, από ό,τι εκείνα που εκπέμπονται στην Ευρώπη.

 

Η ΕΓΚΑΙΡΗ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΓΚΗ

Το ρίσκο εμφάνισης καρκίνου αυξάνεται λόγω επαγγελματικών κινδύνων και της έκθεσης σε χημικές ουσίες και την ακτινοβολία. Όπως λένε οι ειδικοί, ενώ καταβάλλονται προσπάθειες για την αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων, ο αντίκτυπος εξακολουθεί να δημιουργεί προκλήσεις.

Προκλήσεις δημιουργεί και η αντιμετώπιση της άνισης πρόσβασης σε προληπτικά μέτρα.

Τα προγράμματα έγκαιρης ανίχνευσης και προσυμπτωματικού ελέγχου είναι ζωτικής σημασίας για την έγκαιρη παρέμβαση και τη βελτίωση των αποτελεσμάτων. Ωστόσο, αυτές οι υπηρεσίες είναι συχνά μη διαθέσιμες ή μη προσιτές σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Κάτι που οδηγεί σε καθυστερημένες διαγνώσεις και χειρότερες προγνώσεις.

Ακόμα όμως, και αν γίνει η διάγνωση, ποικίλει σημαντικά η πρόσβαση στην έγκαιρη και αποτελεσματική θεραπεία του καρκίνου μεταξύ χωρών και κοινωνικοοικονομικών ομάδων. Αυτό μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τα ποσοστά επιβίωσης.

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΛΛΑΞΕΙ

Η έκθεση του ΠΟΥ τονίζει την ανάγκη για πολύπλευρες παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση αυτών των θεμάτων και τον μετριασμό του προβλεπόμενου ‘βάρους’ του καρκίνου σε όλα τα επίπεδα.

Στις προτάσεις υπάρχουν

• η εφαρμογή αυστηρότερων κανονισμών και εκστρατειών ευαισθητοποίησης του κοινού για τη μείωση της χρήσης καπνού.
• η ενθάρρυνση της ισορροπημένης διατροφής, της σωματικής δραστηριότητας και της υγιούς διαχείρισης βάρους.
• η μείωση της έκθεσης σε επιβλαβείς ρύπους και καρκινογόνες ουσίες.
• η ενίσχυση των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης για τη διασφάλιση ισότιμης πρόσβασης σε προληπτικές, διαγνωστικές και θεραπευτικές υπηρεσίες για όλους και
• η επιτάχυνση της έρευνας για την πρόληψη, την έγκαιρη ανίχνευση και τη θεραπεία του καρκίνου, ιδιαίτερα σε περιβάλλοντα με περιορισμένους πόρους.