Τάσεις σταθεροποίησης ο ελληνικός τουρισμός παρά τη μείωση των προγραμματισμένων αεροπορικών θέσεων

Νομοτελειακά, η Ελλάδα που ακολουθεί μια «ξέφρενη» τουριστικά πορεία από το 2001, με συνεχή αύξηση, με υπερδιπλασιασμό των αφίξεων τουριστών, φθάνοντας τα 32 εκατ., κάποια στιγμή θα κινείται σε πιο χαμηλό επίπεδο αύξησης.

Και αυτό επειδή δεν είναι καθόλου εύκολο να διπλασιάσουμε τον τουρισμό την επόμενη οκταετία, όπως έγινε με την προηγούμενη, εξαιτίας του ανταγωνισμού (Τουρκία, Τυνησία, Αίγυπτος κ.ά. χώρες) που προσφέρει χαμηλότερες τιμές, εξαιτίας της υψηλής φορολογίας στην Ελλάδα που μεταφέρεται στον επισκέπτη και βέβαια εξαιτίας των περιορισμένων τουριστικών επενδύσεων στη χώρα μας, όσον αφορά σε καταλύματα, διότι δεν έχουμε χωροταξικό, ενώ έχουμε γραφειοκρατία.

Η εισαγωγή απαραίτητη, καθώς αν θέλουμε να αυξήσουμε τον τουρισμό και τα έσοδα που προέρχονται από αυτόν, σε πάνω από τα 16 και κάτι δισεκατομμύρια του 2018, θα πρέπει να βρούμε λύσεις και μάλιστα σύντομα, στα παραπάνω. Αρκεί να λάβουν υπόψιν τους οι αρμόδιοι φορείς (τα Υπουργεία Οικονομικών και Τουρισμού κυρίως), ότι χρειάζεται να αλλάξουμε στρατηγική, να απλοποιήσουμε διαδικασίες και να κινούμαστε πιο γρήγορα και αποτελεσματικά.

Η παρακάτω μελέτη του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων, με τίτλο «Outlook 2019 – οι προοπτικές του εισερχόμενου τουρισμού στην Ελλάδα το 2019», αποτελεί μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για συμπεράσματα.

Η έρευνα αναφέρεται σε στοιχεία προγραμματισμού πτήσεων της 31ης  Ιανουαρίου, για πτήσεις προς τα Περιφερειακά αεροδρόμια της χώρας (όλα πλην Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών). Η καταγραφή γίνεται για τις 18 μεγαλύτερες αγορές του ελληνικού τουρισμού, βάσει εισπράξεων, που αντιπροσωπεύουν το 79% του συνόλου των εισπράξεων του εισερχόμενου τουρισμού στην Ελλάδα για το 2017.

Τα στοιχεία δείχνουν πεσμένες τις προγραμματισμένες αεροπορικές θέσεις, μετά την ιδιαιτέρως υψηλή αύξηση (+21%) στον προγραμματισμό θέσεων για την περσινή σεζόν, σε συνέχεια αυξήσεων και τις προηγούμενες χρονιές. Φέτος παρατηρείται μείωση κατά 7% (-1,3 εκατ. θέσεις), σε σχέση με τα αντίστοιχα περσινά στοιχεία, για την θερινή περίοδο του 2018. Η μείωση αυτή μπορεί εν μέρει να θεωρηθεί και ως ‘διόρθωση’, αφού η πραγματοποιθείσα αύξηση αφίξεων το 2018, ανήλθε σε +11%, δηλαδή περίπου 10% χαμηλότερη από την αύξηση στον προγραμματισμό θέσεων. Σε κάθε περίπτωση, ο προγραμματισμός αλλάζει διαρκώς καθώς εξελίσσεται η σεζόν, και αφετέρου οι αφίξεις υπολείπονται του αριθμού θέσεων, αναλόγως της πληρότητας των αεροπλάνων. Συνεπώς η τελική μεταβολή αεροπορικών αφίξεων θα διαφέρει από αυτήν του προγραμματισμού.

Αν λάβουμε σοβαρά αυτή τη μελέτη, μόνο εφησυχασμό δεν θα πρέπει να μας προκαλεί, έχοντας μπροστά μας και μια χρονιά πολλαπλών εκλογών.

Σημαντικό ρόλο για τη μειωμένη ζήτηση αεροπορικών θέσεων τη θερινή περίοδο του 2019 παίζουν:

– Η επιβράδυνση της οικονομίας στην Ευρωζώνη: οι οικονομίες της Ευρωζώνης προβλέπεται το 2019 να αναπτυχθούν με μικρότερους ρυθμούς ανάπτυξης σε σχέση με το 2018 αλλά και σε σύγκριση με προηγούμενες προβλέψεις,

– Η μη ολοκλήρωση της συμφωνίας της ΕΕ με το Ην. Βασίλειο για τους όρους του BREXIT και η ανασφάλεια που δημιουργεί η προοπτική ενός no-deal BREXIT,

– Η δυναμική επάνοδος της Τουρκίας ως τουριστικού προορισμού (με πολύ ανταγωνιστικές τιμές),

– Η χρεωκοπία της Germania, η οποία είχε προγραμματίσει περίπου 381 χιλιάδες θέσεις. Είναι πιθανή η απορρόφηση (μέρους) των χαμένων θέσεων από άλλες αεροπορικές εταιρείες που θα αποτυπωθεί στον επόμενο προγραμματισμό, και

– Το ζεστό περσινό καλοκαίρι στην Ευρώπη που επηρέασε την ταξιδιωτική συμπεριφορά στις χώρες αυτές είτε οδηγώντας σε ‘staycations’ είτε σε αναβολή της λήψης της απόφασης για διακοπές στο εξωτερικό.

Αγορές – χώρες που παρουσιάζουν μείωση και αύξηση

Εξετάζοντας τις επιμέρους αγορές, μειώσεις καταγράφονται στον προγραμματισμό θέσεων προς τα Περιφερειακά αεροδρόμια από τις αγορές της Γερμανίας (-16% ή -624 χιλ.), του Ην. Βασιλείου (-6% ή -259 χιλ.), της Ρωσίας (-14% ή -165 χιλ.), της Σουηδίας (-21% ή -155χιλ.) και της Ελβετίας (-27% ή -147χιλ.).

Αυξήσεις καταγράφονται από τις αγορές της Γαλλίας (+15% ή +146χιλ.), της Πολωνίας (+4% ή +52χιλ.), της Τουρκίας (+51%ή+48χιλ.), της Ιταλίας (+3% ή +37χιλ.) και της Ρουμανίας (+23% ή +32χιλ.).

Στις αγορές της Γερμανίας και του Ην. Βασιλείου οφείλεται το 68% (-884 χιλ. θέσεις) της απώλειας θέσεων που καταγράφεται για το 2019 σε σύγκριση με το 2018. ενώ η ζήτηση θέσεων από Ρουμανία, Πολωνία και Τουρκία είναι αυξημένη παρά το ότι η συναλλαγματική ισοτιμία των νομισμάτων τους σε σχέση με το ευρώ έχει επιδεινωθεί σε σύγκριση με το καλοκαίρι του 2018.

Αεροδρόμια που παρουσιάζουν μείωση και αύξηση

Τις μεγαλύτερες μειώσεις σε απόλυτους αριθμούς καταγράφουν τα αεροδρόμια της Θεσσαλονίκης (-380 χιλ. θέσεις  ή -16%), των Χανίων (-236 χιλ. θέσεις ή -15%), της Κέρκυρας (-166 χιλ. θέσεις ή -8%), της Ρόδου (-148 χιλ. θέσεις ή -4%) και της Ζακύνθου (-118 χιλ. θέσεις ή -11%).

Τέλος, αύξηση καταγράφουν τα αεροδρόμια της Μυκόνου (+68 χιλ. θέσεις ή +10%), του Άραξου (+50 χιλ. θέσεις ή +41%), της Κεφαλονιάς (+20 χιλ. θέσεις ή +5%) και της Καλαμάτας (+13 χιλ. θέσεις ή +6%). Επίσης μία νέα σύνδεση καταγράφεται για την Πάρο.

Η θέση της Ελλάδας στον εξερχόμενο τουρισμό

Λαμβάνοντας υπόψιν στη μελέτη το 2017, παρατηρούμε ότι σε όλες τις χώρες βρίσκεται στο top-10 των κυριότερων τουριστικών προορισμών, με εξαίρεση τις αγορές της Ρωσίας (11η) και των ΗΠΑ (22η). Ειδικότερα, κατέχει την 1η θέση στις γειτονικές αγορές της Βουλγαρίας, της Τουρκίας και της Κύπρου, την 2η θέση στην αγορά της Ρουμανίας ενώ στη γειτονική Ιταλία κατατάσσεται στην 5η θέση. Αξιοσημείωτη είναι η θέση της Ελλάδας στις αγορές του Ην. Βασιλείου (6η), της Γερμανίας (6η), της Γαλλίας (8η) και της Ολλανδίας (8η). Η εικόνα διαφοροποιείται σημαντικά όσον αφορά τους Μεσογειακούς προορισμούς ( Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία, Τουρκία, Κροατία, Αίγυπτος, Τυνησία, Μαρόκο, Μάλτα, Κύπρος), με την Ελλάδα να βρίσκεται σε όλες τις αγορές στο top-5 των κυριότερων προορισμών.

Επίσης, το 2017, σε σχέση με το 2016, η Ελλάδα ανέβηκε μια θέση ως προορισμός στις προτιμήσεις των ταξιδιωτών από Ολλανδία, Πολωνία, Ελβετία και Δανία, δύο θέσεις από Γερμανία και τρεις θέσεις από ΗΠΑ, ενώ υποχώρησε μια θέση στις προτιμήσεις των ταξιδιωτών από Γαλλία.

Συμπερασματικά, με βάση τον προγραμματισμό των θέσεων των αεροπορικών εταιρειών για το 2019, και την εξέλιξη των οικονομιών των αγορών μας, ως γενική εικόνα για τη θερινή σεζόν φέτος, καταγράφεται επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης των οικονομιών των αγορών μας και μείωση στον προγραμματισμό εισερχόμενων αεροπορικών θέσεων από τις αγορές αυτές.