Εξ Αποστάσεως ψηφοφορία και κεντροαριστερά: Αδιάβλητο της ψηφοφορίας Vs Ανοιχτής Πρόσβασης; Και όμως υπάρχει λύση

του Παναγιώτη Αναστασιάδη*

Οι τελευταίες εξελίξεις στον χώρο της κεντροαριστεράς  προσελκύουν το έντονο ενδιαφέρον των προοδευτικών πολιτών, οι οποίοι αγωνιούν για την τύχη της χώρας.

Η αξιοποίηση του διαδικτύου και ιδιαίτερα η εξ αποστάσεως ψηφοφορία, τείνει να αναδειχθεί σε ένα από τα σημαντικότερα θέματα στην πορεία για την ανάδειξη του νέου ηγέτη της δημοκρατικής προοδευτικής παράταξης.

Στο κείμενο αυτό η προσέγγιση του θέματος επιχειρείται μέσα από την παράθεση ενός εύλογου ερωτήματος σχετικά με το θέμα της εξ αποστάσεως ψηφοφορίας.

Εύλογο Ερώτημα: Σε μια εποχή που τα πάντα γίνονται μέσω διαδικτύου, είναι δυνατόν κάποιοι να επιμένουν να ψηφίζουμε με τον παλιό καλό τρόπο;

Το ερώτημα αυτό είναι απολύτως συμβατό με την καθημερινότητα χιλιάδων συμπολιτών μας οι οποίοι αξιοποιούν το διαδίκτυο για την επικοινωνία, την διασκέδαση, την εκπαίδευση, τις τραπεζικές συναλλαγές την αγορά προϊόντων και υπηρεσιών κλπ.

Πως είναι δυνατόν να μεταφέρω χρηματικά ποσά με ασφάλεια μέσω υπηρεσιών e-banking και να μην μπορώ να ψηφίσω εξ αποστάσεως στις εκλογές του νέου φορέα της κεντροαριστεράς;

Τα εύλογα ερωτήματα δεν οδηγούν πάντα σε εύπεπτες απαντήσεις, έτοιμες για μαζική κατανάλωση…

Όταν αντιμετωπίζουμε τέτοια ζητήματα, είναι καλό να στρέφουμε την προσοχή μας στο διεθνές / ευρωπαϊκό περιβάλλον, προκειμένου να έχουμε μια πρώτη εικόνα για το πως παρόμοια ζητήματα που απασχολούν εμάς στην Ελλάδα, αντιμετωπίζονται και από άλλους λαούς.

Θα διαπιστώσουμε λοιπόν πως τα τεχνολογικά προηγμένα κράτη π.χ σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν έχουν εντάξει την εξ αποστάσεως ψηφοφορία στις εκλογικές τους διαδικασίες. Αντιθέτως εμπιστεύονται τον «παραδοσιακό τρόπο», χαρακτηριστικό γνώριμα του οποίου είναι η φυσική παρουσία του ψηφοφόρου σε προκαθορισμένο χώρο και χρόνο. Η ταυτοποίηση του φυσικού προσώπου  γίνεται με την επίδειξη επίσημου εγγράφου (π,χ ταυτότητα, διαβατήριο) ενώπιον εξουσιοδοτημένης για τον σκοπό αυτό επιτροπής (εφορευτική επιτροπή).

Η ανωτέρω διαπίστωση προκαλεί εύλογα ερωτήματα:

Είναι δυνατόν όλες σχεδόν οι χώρες της Ε.Ε να επιλέγουν τον παραδοσιακό τρόπο;

Γιατί άραγε;

Μήπως γιατί αρνούνται την εξέλιξη;

Είναι προσκολλημένοι στο παλιό; 

Θέλουν να αποκλείσουν τα παραγωγικά στρώματα και τους νέους ανθρώπους από τις εκλογές;

Η πραγματικότητα είναι καταλυτική: κάθε εκλογική διαδικασία στηρίζεται σε δύο πυλώνες: το  αδιάβλητο της ψηφοφορίας και τη μυστικότητα της ψήφου. Αν κάτι δεν πάει καλά σε αυτούς τους τομείς η εκλογική διαδικασία καταρρέει.

Τα τεχνολογικά επιτεύγματα και στο επίπεδο του αδιάβλητου και στο επίπεδο  της μυστικότητας, φαίνεται ότι δεν έχουν πείσει τα κράτη Λουδίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης  να απαλλαγούν από τις συνήθειες του παλιού κόσμου που εμμονικά φαίνεται ότι εκπροσωπούν….

Με βάση τα ανωτέρω φαίνεται να προκύπτει το εξής δίλημμα: Αδιάβλητο της ψηφοφορίας Vs Ανοιχτής Πρόσβασης και εξ αποστάσεως ψηφοφορίας;

Η πρόταση

Η προτεινόμενη προσέγγιση στηρίζεται σε 3 βασικές παραδοχές

1.  Σε μια εκλογική διαδικασία εκτός από το αδιάβλητο και την μυστικότητα, εξίσου σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και ένας τρίτος παράγοντας: η διευκόλυνση της πρόσβασης ευρύτερων πληθυσμιακών στρωμάτων με έμφαση στους νέους, τους κατοίκους δυσπρόσιτων  περιοχών και γενικότερα σε όσους έχουν δυσκολία μετακίνησης, ΑΜΕΑ κλπ

2. Η συμμετοχή στην εκλογική διαδικασία του νέου φορέα της κεντροαριστεράς αποτελεί αναμφισβήτητα πολιτική πράξη (ιδιαίτερα στις μέρες μας).

Σέβομαι απολύτως την άποψη σύμφωνα με την οποία, η φυσική παρουσία αποτελεί ένα «πολιτικό ελάχιστο» με την έννοια της ψυχολογικής δέσμευσης.

Δεν μπορούμε όμως να παραγνωρίσουμε το γεγονός ότι σημαντικό τμήμα της νεολαίας αντιλαμβάνεται την έννοια της πολιτικής συμμετοχής μέσα από τις δικές της παραστάσεις και τα βιώματα της γενιά τους. Χιλιάδες νέες και νέοι αλλά και μεγαλύτεροι σε ηλικία άνθρωποι θεωρούν το διαδίκτυο έναν προνομιακό χώρο που τους έδωσε φωνή,  τους δικτύωσε με άλλους ανθρώπους, τους έφερε σε επαφή με νέες ιδέες, τους άνοιξε τελικά ένα παράθυρο στο κόσμο.

Κανείς δεν μπορεί να υποβαθμίσει αυτές τις προσεγγίσεις. Αντιθέτως οφείλει να τις σεβαστεί

Υπό αυτή την έννοια υποστηρίζω πλήρως το αυτονόητο δικαίωμα των νέων ανθρώπων να συμμετέχουν στην εκλογική διαδικασία μέσα από το διαδίκτυο και την εξ αποστάσεως ψηφοφορία.

3. Το γεγονός ότι άλλες χώρες και λαοί δεν έχουν εισάγει την εξ αποστάσεως ψηφοφορία στην καθημερινότητα τους, δεν θα πρέπει να μας αποθαρρύνει. Αντίθετα θα πρέπει να μας παροτρύνει να είμαστε εμείς που θα ανοίξουμε νέους δρόμους σε αυτό το πεδίο. Η καινοτομία ήταν πάντα γνώρισμα του λαού μας και βέβαια της προοδευτικής παράταξης.

Το κρίσιμο ερώτημα: Υπάρχει λοιπόν τρόπος να συνδυάσουμε τα θετικά της εξ αποστάσεως ψηφοφορίας (ανοιχτή πρόσβαση σε ευρύτερες πληθυσμιακές ομάδες κλπ) με τις δυο θεμελιώδεις προϋποθέσεις της  εκλογικής διαδικασίας (αδιάβλητο και μυστικότητα);

Ναι υπάρχει!

Να στηριχτούμε στα δυνατά σημεία της κάθε προσέγγισης:

-Ο κάθε ψηφοφόρος επιλέγει αν θέλει να ψηφίσει με τον παραδοσιακό τρόπο στην κάλπη ή εξ αποστάσεως μέσω του διαδικτύου, κινητού κλπ.

-Ο ψηφοφόρος που επιλέγει να ψηφίσει στην κάλπη, ακολουθεί τη γνωστή διαδικασία με την προϋπόθεση να υπάρχει σύστημα για την αποφυγη διπλοψηφισάντων.

-Ο ψηφοφόρος που επιλέγει να ψηφίσει εξ αποστάσεως προσέρχεται κάποιες μέρες πρίν από την εκλογή σε ένα από 1000+ προκαθορισμένα σημεία στην Ελλάδα και το Εξωτερικό και παραλαμβάνει  αυτοπροσώπως έναν σφραγισμένο ανώνυμο φάκελο με τους κωδικούς του.

-Την ημέρα της ψηφοφορίας ασκεί το εκλογικό του δικαίωμα από οποιοδήποτε γεωγραφικό σημείο και αν βρίσκεται μέσω του κινητού τηλεφώνου, του lap top ή του tablet.

Παρά τις όποιες -δικαιολογημένες- ενστάσεις, η πρόταση αυτή θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση πάνω στην οποία η προοδευτική δημοκρατική παράταξη  θα ανοίξει νέους δρόμους στη συμμετοχή των πολιτών, συνδυάζοντας το αδιάβλητο και την μυστικότητα της ψηφοφορίας με την ανοιχτή πρόσβαση.

Αν το πετύχουμε αυτό θα έχουμε κάνει ένα μεγάλο βήμα.

*Ο Παναγιώτης Αναστασιάδης είναι καθηγητής Πανεπιστημίου, και μέλος της Επιτροπής Διαδικασιών και Δεοντολογίας για την εκλογή του νέου αρχηγού στον καινούργιο φορέα της Κεντροαριστεράς