Τουρκία, F-35 και drones, στην ατζέντα Μητσοτάκη – Τραμπ

Με φόντο τη συμφωνία Τουρκίας- Λιβύης και την εν γενει προκλητικότητα της Αγκυρας, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης βρίσκεται από χθες στις ΗΠΑ όπου θα συναντηθεί αύριο με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, με τον οποίο θα συζητήσει και για σύσφιγξη της συνεργασίας στον αμυντικό τομέα, η οποία περιλαμβάνει από την αναβάθμιση των F16 έως τα F35, αλλά και τη συμπαραγωγή drones.

Όπως έλεγαν κυβερνητικές πηγές στόχος από την αυριανή συνάντηση είναι να αναδειχθεί ο ρόλος της Ελλάδας ως ο βασικός παράγοντας σταθερότητας σε Βαλκάνια και Ανατολική Μεσόγειο, καθώς και ως ο πιο αξιόπιστος σύμμαχος των ΗΠΑ στην περιοχή, εν αντιθέσει προφανώς με την Τουρκία. Οι εξελίξεις με το Ιράν βεβαίως καθιστούν ακόμη πιο λεπτές τις γεωπολιτικές ισορροπίες στην περιοχή και προφανώς θα ληφθούν υπόψη από την αμερικανική πλευρά. Και βέβαια η υπογραφή της συμφωνίας για τον αγωγό East Med, που είναι κομβικός στους ενεργειακούς σχεδιασμούς των ΗΠΑ στην περιοχή, ενισχύει το ρόλο της Ελλάδας στην αμερικανική στρατηγική, εξ ου και το State Department εξέφρασε ανησυχία για τις τουρκικές παράνομες γεωτρήσεις. Ενώ για τη συμφωνία Τουρκίας- Λιβύης ήταν ξεκάθαρη εξ αρχής η θέση του State Department και ο Αμερικανός πρέσβης στην Αθήνα Τζέφρι Πάιατ άδειασε την Άγκυρα τονίζοντας ότι τα νησιά έχουν θαλάσσιες ζώνες.

Μιλώντας σε ομογενείς στο Ταρπον Σπρινγκς της Φλόριδα τα ξημερώματα της Κυριακής προς Δευτέρα, ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε στη συνάντηση που θα έχει την Τρίτη με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Donald Trump στο Λευκό Οίκο: «Θα συζητήσω μαζί του τους σοβαρούς κινδύνους που εγείρει για την ειρήνη και ασφάλεια στην περιοχή η επιθετική και παράνομη συμπεριφορά της Τουρκίας. Θα επαναλάβω πως δεν θα ανεχτούμε οποιαδήποτε παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων μας. Θα συζητήσουμε επίσης τρόπους με τους οποίους μπορούμε να ενισχύσουμε τη στρατηγική σχέση μεταξύ των δύο χωρών μας. Αυτοί είναι καιροι με αναταράξεις που δεν έχουν προηγούμενο. Πρέπει πάντοτε να θυμόμαστε πως η χώρα μας αποτελεί πυλώνα σταθερότητας σε μία περιοχή όλο και περισσότερο ασταθή. Είμαστε, επίσης, ένας μακροπρόθεσμος, αξιόπιστος αλλά και προβλέψιμος σύμμαχος της σπουδαίας χώρας που αποκαλείτε νέο σπίτι σας. Και είμαι βέβαιος πως η στρατηγική σχέση μεταξύ της Ελλάδας και των Ηνωμένων Πολιτειών μόνο θα δυναμώσει».

Αναφερόμενος στο East Med Act, που ψηφίστηκε πρόσφατα από το Κογκρέσο, ο κ.Μητσοτάκης ανέφερε: «Είναι ένα από τα σημαντικότερα νομοθετήματα, εάν όχι το σημαντικότερο, για την Ανατολική Μεσόγειο. Επαναβεβαιώνει τη δέσμευση των Ηνωμένων Πολιτειών στην περιοχή, αλλά επίσης αναγνωρίζει την Ελλάδα, την Κύπρο και το Ισραήλ ως πυλώνες σταθερότητας σε μία όλο και πιο ευμετάβλητη περιοχή του κόσμου. Και είναι ενδιαφέρον ότι μόλις λίγες εβδομάδες αφότου ψηφίστηκε το EastMed Act που είχαμε την ευκαιρία -πριν λίγες ημέρες, στις 2 Ιανουαρίου 2020- να υπογράψουμε στην Αθήνα μία πολύ σημαντική συμφωνία μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ για την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου EastMed. Ένα πολύ σημαντικό ενεργειακό αλλά και γεωπολιτικό πρότζεκτ που θα επιτρέψει στην Ευρώπη να έχει πρόσβαση στα νέα αποθέματα υδρογονανθράκων που ανακαλύπτονται στην Ανατολική Μεσόγειο».

Γιατί δε θα δοθεί κοινή συνέντευξη τύπου

Είναι σαφές πάντως από τα συμφραζόμενα ότι η ελληνική πλευρά δεν προσέρχεται με μαξιμαλιστικές απαιτήσεις στη συνάντηση, δηλαδή δεν αναμένει κανείς ο Αμερικανός πρόεδρος να κατακεραυνώσει την Άγκυρα σε δηλώσεις του, αν και είναι σαφές ότι και οι δύο πλευρές θέλουν να αναδείξουν τη στρατηγική σημασία της συνεργασίας Ελλάδας- ΗΠΑ. Εξάλλου το format της συνάντησης Μητσοτάκη- Τραμπ θα είναι διαφορετικό από αυτό των συναντήσεων προηγούμενων Ελλήνων πρωθυπουργών με Αμερικανούς προέδρους.

Δηλαδή οι δύο ηγέτες θα έχουν ένα διάλογο μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες στην αρχή της συνάντησης στις περίφημες κίτρινες καρέκλες και μετά τη συνάντηση θα υπάρξει το επίσημο ανακοινωθέν του Λευκού Οίκου. Δεν προβλέπεται όμως να προβούν σε κοινές δηλώσεις ούτε να δεχθούν ερωτήσεις από δημοσιογράφους. Κάτι πάντως που μάλλον είναι προτιμότερο, δεδομένου του… απρόβλεπτου και συχνά εκρηκτικού στις δημόσιες τοποθετήσεις του Τραμπ, ο οποίος εξάλλου έχει και τα δικά του εσωτερικά πολιτικά “βάσανα”.

Ουσιαστικά θα πραγματοποιηθούν δύο συναντήσεις: Μία κατ ιδίαν στο οβάλ γραφείο, στην οποια αρχικά θα είναι παρούσες και οι σύζυγοι των δύο ηγετών Μαρέβα και Μελάνια. Και μία με διευρυμένες αντιπροσωπείες, στην αίθουσα συνεδριάσεων, όπου θα είναι παρόντες μεταξύ άλλων οι υπουργοί Εξωτερικών και Αμυνας των δύο χωρών και από ελληνικής πλευράς πιθανότατα η επικεφαλής του διπλωματικού γραφείου του πρωθυπουργού και επόμενη πρέσβης της Ελλάδας στις ΗΠΑ Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, η οποία έπαιξε κομβικό ρόλο στη διοργάνωση της επίσκεψης.

Υπενθυμίζεται ότι εκτός από τους υπουργούς Εξωτερικών Νίκο Δένδια και Άμυνας Νίκο Παναγιωτόπουλο, τον πρωθυπουργό συνοδεύουν στις ΗΠΑ o υπουργός Ανάπτυξης Άδωνις Γεωργιάδης, η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως, ο υφυπουργός Εξωτερικών αρμόδιος για την οικονομική διπλωματία και την εξωστρέφεια Κώστας Φραγκογιάννης και ο υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ και κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας.

F16, F35 και drones

Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, στο επίκεντρο της συνάντησης θα βρεθεί και η συνεργασία Ελλάδας – ΗΠΑ στον αμυντικό τομέα. Υπενθυμίζεται ότι τον Οκτώβριο υπεγράφη αμυντική συμφωνία των δύο χωρών κατά την επίσκεψη του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Μάικ Πομπέο στην Αθήνα, στην οποία είχε σταθεί με ικανοποίηση το State Department.

Σημειωτέον ότι την Τετάρτη ο κ. Μητσοτάκης θα παραστεί σε δεξίωση που παραθέτουν ο Πομπέο, αλλά και ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Μάικλ Πενς, με τον οποιο ο Ελληνας πρωθυπουργός έχει καλές σχέσεις. Στη δεξίωση θα παραστούν 300 σημαντικοί παράγοντες των ΗΠΑ, καθώς η επίσκεψη θα αγγίξει εκτός από το πολιτικό και αμυντικό και το οικονομικό φάσμα συνεργασίας των δύο χωρών.

Το “ζουμί” όμως αφορά στην αναβάθμιση των μαχητικών αεροσκαφών τύπου F-16 και την προοπτική αγοράς και F-35. Υπενθυμίζεται ότι το νομοσχέδιο για την αναβάθμιση των F16 ψηφίστηκε το Δεκέμβριο. Υπενθυμίζεται επίσης ότι πέρυσι τον Απρίλιο ο πρέσβης των ΗΠΑ Τζέφρι Πάιατ είχε χαρακτηρίσει την αναβάθμιση των F-16 πρώτο βήμα για την αγορά των F-35. Και υπενθυμίζεται επίσης ότι στις 18 Δεκεμβρίου η Γερουσία των ΗΠΑ ενέκρινε το νομοσχέδιο για τον προϋπολογισμό του Πενταγώνου (NDAA), το οποίο προβλέπει την ακύρωση της συμφωνίας που είχε συνάψει η Ουάσιγκτον με την Άγκυρα για τα μαχητικά F35, λόγω της απόκτησης των ρωσικών S400 από την Τουρκία.

Στο τραπέζι μάλιστα βρίσκεται και η συμπαραγωγή drone από ΗΠΑ και Ελλάδα.

Οι δυο πρώτες ημέρες της επίσκεψης Μητσοτάκη στις ΗΠΑ πάντως έχουν έντονο συγκινησιακό φορτίο. Ο πρωθυπουργός είχε επαφές με μέλη της ελληνικής ομογένειας στο Τάρπον Σπρινγκς της Φλόριντα, συνάντηση με τον Δήμαρχο του Τάρπον Σπρινγκς Χρυσόστομο Αλαχούζο και το μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ Gus Bilirakis και έλαβε μέρος σε εκδήλωση της ΑΧΕΠΑ στην οποία συμμετείχε και η Παγκρητική Ένωση Αμερικής. Σήμερα ο κ.Μητσοτάκης συνοδευόμενος από τη σύζυγό του Μαρέβα Γκραμπόφσκι-Μητσοτάκη, θα παρακολουθήσει τη Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου στο Τάρπον Σπρινγκς, θα παραστεί στην τελετή κατάδυσης του Τιμίου Σταυρού και στη συνέχεια θα έχει επαφές με ομογενείς στην ευρύτερη περιοχή.

Το Ταρπον Σπρίνγκς στη Φλόριντα είναι μία πόλη 10.000 κατοίκων, όπου από τα τέλη του 19ου αιώνα μετανάστευσαν σφουγγαράδες από την Κάλυμνο και όπου υπάρχει η μεγαλύτερη αναλογία Ελλήνων ομογενών ως ποσοστό πληθυσμού στις ΗΠΑ. Τελευταίος Έλληνας πρωθυπουργός που τους επισκέφθηκε ήταν ο Ελευθεριος Βενιζέλος.

Για ψήφο αποδήμων

Μιλώντας στην εκδήλωση της ΑΧΕΠΑ στο Τάρπον Σπρινγκς, ο κ.Μητσοτάκης τόνισε τη σημασία των δεσμών του απόδημου Ελληνισμού με τη μητέρα πατρίδα. Σημείωσε ότι από την πρώτη στιγμή ως πρωθυπουργός έθεσε σε άμεση προτεραιότητα τα ζητήματα της διασποράς.

Κατά την ομιλία του, στάθηκε ιδιαίτερα στο δικαίωμα ψήφου των εκτός επικράτειας Ελλήνων: «Έπειτα από περισσότερα από 40 χρόνια μόνο υποσχέσεων, το δικαίωμα ψήφου για τους Έλληνες που διαμένουν στο εξωτερικό επιτέλους έγινε πραγματικότητα. Όπως πιθανώς γνωρίζετε η αρχική πρότασή μου ήταν να εγγυηθούμε το δικαίωμα ψήφου σε όλους τους Έλληνες που κατοικούν στο εξωτερικό, δίχως οποιοδήποτε περιορισμό. Ωστόσο, έπρεπε να γίνει συμβιβασμός με άλλα πολιτικά κόμματα ώστε να περάσουμε αυτό το εμβληματικό νομοθέτημα. Χρειαζόμασταν υπερ-πλειοψηφία 200 βουλευτών ώστε να το περάσουμε. Ένα σενάριο όπου δεν θα καταλήγαμε σε συμφωνία ουδέποτε ήταν μία από τις επιλογές που βρίσκονταν επί τάπητος για εμένα. Ο νόμος που δίνει στους Έλληνες του εξωτερικού τη δυνατότητα να ψηφίσουν είναι μία σημαντική κληρονομιά που όχι μόνον πρέπει να διατηρηθεί, αλλά πρέπει να ενισχυθεί. Είναι μία πολύ καλή βάση, δεν απαγορεύει περαιτέρω τροποποιήσεις στο μέλλον.

Σε μια συγκινησιακά φορτισμένη ομιλία, την οποία διέκοψαν πολλές φορές τα χειροκροτήματα των Ελλήνων της διασποράς που κατέκλυσαν το χώρο από τη Φλόριντα και γειτονικές Πολιτείες, ο πρωθυπουργός ευχαρίστησε από καρδιάς τους Έλληνες που κρατούν ζωντανές τις ρίζες μας και την κληρονομιά τους αλλά και ανανεώνουν τους δεσμούς με την μητέρα πατρίδα, προωθώντας τα δίκαιά της.

«Σε παλαιότερους, δύσκολους καιρούς, οι προπαππούδες, οι παππούδες και οι γονείς σας άφησαν τη γη που τους γέννησε, αναζητώντας μια καλύτερη τύχη σε τούτη εδώ τη φιλόξενη χώρα. Την αγάπησαν, αλλά δεν λησμόνησαν ποτέ την πατρίδα τους» ανέφερε ο Πρωθυπουργός για να προσθέσει: «Οι Έλληνες της Αμερικής, σε όλη τη διάρκεια του 20ού αιώνα, και στα πρώτα 20 χρόνια του 21ου αιώνα, στάθηκαν δίπλα στην Ελλάδα. Γύρισαν πίσω, όταν τους χρειάστηκε η πατρίδα, για να πολεμήσουν. Αλλά και από εδώ την βοήθησαν υλικά και ηθικά. Δεν την ξέχασαν στο πόλεμο, δεν την ξέχασαν όμως ούτε στην ειρήνη. Αναρωτιέμαι πόσα σχολεία, νοσοκομεία και ιδρύματα δεν φέρουν την σφραγίδα των ομογενών μας».

Νωρίτερα την Κυριακή, ο κ. Μητσοτάκης συναντήθηκε σε θερμό κλίμα με τον Δήμαρχο της πόλης Χρυσόστομο Αλαχούζο και το μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ Gus Bilirakis.

Ο κ. Bilirakis επεσήμανε, μεταξύ άλλων, τη σημασία του Eastern Mediterranean (EastMed) Act που υιοθετήθηκε πρόσφατα από τη Βουλή των Αντιπροσώπων και υπογράφηκε από τον Πρόεδρο Donald Trump. Από την πλευρά του, ο Δήμαρχος κ. Αλαχούζος ανέδειξε ζητήματα όχι μόνο του Τάρπον Σπρινγκς αλλά και της Καλύμνου, ζητώντας από τον πρωθυπουργό να στέκεται πάντα δίπλα τους.