Μετρό Θεσσαλονίκης: Τα κρίσιμα ερωτήματα και τα θολά σημεία για τις αρχαιότητες στον Σταθμό Βενιζέλου

Το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, από κοινού με το Υπουργείο Μεταφορών και την Αττικό Μετρό με σχετικό δελτίο Τύπου σήμερα (21/4) πανηγυρίζουν για την επανατοποθέτηση 15 τ.μ. από τον μοναδικό αρχαιολογικό χώρο της βυζαντινής Θεσσαλονίκης που βρέθηκε και ανασκάφηκε στον Σταθμό Βενιζέλου.

Όπως χαρακτηριστικά διαβάζουμε στο δελτίο Τύπου “με τρόπο συστηματικό και μεθοδικό και απολύτως εντός του προβλεπόμενου χρονοδιαγράμματος, εξελίσσεται η διαδικασία της επανατοποθέτησης των αρχαιοτήτων που αποσπάσθηκαν προσωρινά, κατά τη διάρκεια των κατασκευαστικών εργασιών, στον Σταθμό Βενιζέλου του Μετρό Θεσσαλονίκης. Την ικανοποίησή τους για την πορεία των εργασιών εξέφρασαν η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, και ο Υφυπουργός Υποδομών Γιώργος Καραγιάννης, σε αυτοψία τους στον Σταθμό Βενιζέλου”.

Ωστόσο, ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων είχε πάρει από την πρώτη στιγμή θέση στην επιλογή αυτή για το Σταθμό Βενιζέλου και σήμερα σχολιάζει με ιδιαίτερα καυστικό τρόπο όλα όσα έχουν λάβει χώρα. Άλλωστε, είναι πραγματικά προκλητικό το χρονοδιάγραμμα παράδοσης του μετρό στην πόλη της Θεσσαλονίκης συνεχώς μετατίθεται στο άδηλο μέλλον.

Τι πρέπει να γνωρίζουμε για τον Σταθμό Βενιζέλου και τις εκεί αρχαιότητες

Να θυμίσουμε πως τον Σεπτέμβριο του 2019 ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, είχε αναγγείλει από το βήμα της ΔΕΘ την αλλαγή σχεδιασμού για τον Σταθμό Βενιζέλου, με την επιλογή της απόσπασης των αρχαιοτήτων, αναφέροντας ότι με τον τρόπο αυτό η βασική γραμμή του Μετρό θα εγκαινιαστεί τον Απρίλιο 2023.

Σημειώστε πως δεν είχε προηγηθεί καμία σχετική εισήγηση ούτε από τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ ούτε από τις αρμόδιες υπηρεσίες της Αττικό Μετρό, ούτε κάποια τεχνική έκθεση. Ο ορίζοντας του Απριλίου του 2023 ήταν κάτι παντελώς ανέφικτο και κάτι που αποδεικνύεται από το γεγονός πως μέχρι και σήμερα ΜΕΤΡΟ δεν υπάρχει και σίγουρα δε θα υπάρχει εντός του 2023.

Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων στάθηκε εξαρχής, από το 2013, υπέρ της τεχνικής λύσης διατήρησης του ιδιαίτερα σημαντικού αρχαιολογικού χώρου των βυζαντινών χρόνων κατά χώραν, εντός του Σταθμού Βενιζέλου, ως συγκριτικό πλεονέκτημα για την πόλη της Θεσσαλονίκης (τη θέση αυτή ενστερνίζονται οι σημαντικότεροι επιστήμονες, διεθνείς φορείς, αλλά και οι σημαντικότεροι εδαφοτεχνικοί μηχανικοί της χώρας που έχουν σχεδιάσει και έχουν κρίνει ως επαρκή την τεχνική λύση κατασκευής του σταθμού με υπόγεια εκσκαφή και τις αρχαιότητες κατά χώραν).

Όταν επανήλθε η επιλογή της απόσπασης των αρχαιοτήτων, τον Οκτώβριο 2019, εξέθεσε τα πραγματικά δεδομένα και χρονοδιαγράμματα της απόσπασης-ανασκαφής-επανατοποθέτησης των αρχαιοτήτων του Σταθμού Βενιζέλου και τον κίνδυνο να εκτροχιαστεί το χρονοδιάγραμμα του συνόλου του έργου από την άκαιρη και άστοχη αλλαγή του σχεδιασμού, όπως και έχει ήδη συμβεί.

Ποιες ήταν οι δύο λύσεις που προτάθηκαν

Η λύση της κατά χώραν διατήρησης των αρχαιοτήτων που εγκρίθηκε το 2017 από το ΥΠΠΟΑ αφορούσε την κατασκευή του Σταθμού με την μέθοδο της υπόγειας εκσκαφής. Η τεχνική αυτή, που είναι απόλυτα εφικτή, έχει επιπλέον το πλεονέκτημα ότι ο συρμός μπορεί να διέρχεται από τον Σταθμό ενόσω συνεχίζεται η κατασκευή. Με αυτή την τεχνική, οι 12 ήδη κατασκευασμένοι σταθμοί της βασικής γραμμής του Μετρό μπορούν να παραδοθούν σε χρήση στο τέλος του 2022, και ο Σταθμός Βενιζέλου να είναι ακόμη υπό κατασκευή (και να παραδοθεί ως το 2025).

Αντιθέτως, η λύση της απόσπασης των αρχαιοτήτων τεχνικά ταυτίζεται με την κατασκευή του σταθμού με ανοιχτό όρυγμα. Αν ο Σταθμός κατασκευαστεί με ανοιχτό όρυγμα, τότε πρέπει να παραδοθεί μαζί με όλους τους υπόλοιπους. Άρα οι 12 σταθμοί που είναι σήμερα ήδη κατασκευασμένοι (και μάλιστα η Αττικό Μετρό εξήγγειλε την δοκιμαστική λειτουργία των συρμών εντός του μήνα) θα πρέπει να καθυστερήσουν μέχρι να ολοκληρωθεί η ανασκαφή και να κατασκευαστεί και ο Σταθμός Βενιζέλου. Εκτός από επικίνδυνη για τις αρχαιότητες, αυτή η λύση ουσιαστικά εξοβελίζει το χρονοδιάγραμμα της παράδοσης ολόκληρης της βασικής γραμμής στο 2025!

Καθυστερήσεις και υπέρογκες αποζημιώσεις

Σήμερα λοιπόν, οι “αρχαιότητες επιστρέφουν στον Σταθμό Βενιζέλου” όπως μας ενημερώνει το ΥΠΠΟΑ με σχετικό δελτίο Τύπου και φωτογραφίες, αλλά ο ΣΕΑ με ανακοίνωσή του αναφέρει χαρακτηριστικά πως “ακόμη και η φωτογραφία που έδωσαν στην δημοσιότητα δεν μπορεί να κρύψει ότι πρόκειται για ελάχιστα τετραγωνικά αρχαιοτήτων σπαρμένα πάνω σε ένα σύγχρονο υπόστρωμα”.

Και συνεχίζει σημειώνοντας πως ο μοναδικός αυτός αρχαιολογικός χώρος καταστράφηκε “από τη μανία της ηγεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, του Υπουργείου Μεταφορών και της Αττικό Μετρό, που επέλεξαν με τον τρόπο αυτό να καθυστερήσουν το τεχνικό έργο, ζημιώνοντας τους πολίτες της Θεσσαλονίκης και τον κρατικό προϋπολογισμό από τον οποίο πληρώνουν αδρά από το 2020 ως σήμερα αποζημιώσεις στον εργολάβο του έργου”.

Οι αποζημιώσεις που αναφέρει η ανακοίνωση του ΣΕΑ είναι πραγματικά υπέρογκες. Ο βουλευτής Α Θεσσαλονίκης του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία και Αναπληρωτής Τομεάρχης Μεταφορών Χρήστος Γιαννούλης δήλωνε τον Ιανουάριο του 2023 στο «Στο Κόκκινο 91,4» πως «από τον Ιούλιο του 2019 μέχρι το τέλος Οκτωβρίου του 2022, Τα ποσά που ζήτησε η ανάδοχος κοινοπραξία από την Αττικό Μετρό, με έντεκα διαδοχικά αιτήματά της φτάνουν συνολικά τα 42.000.847 ευρώ. Το συνολικό ποσό για τις καθυστερήσεις ξεπερνάει τα 81 εκατομμύρια ευρώ”.

Τα κρίσιμα ερωτήματα

Σήμερα, σύμφωνα με τον ΣΕΑ, “Βρισκόμαστε στον Απρίλιο του 2023, που υποτίθεται ότι το μετρό θα είχε παραδοθεί με τη λύση που επέλεξαν, ο Σταθμός Βενιζέλου αποτελεί εργοτάξιο συμπαρασύροντας την παράδοση όλου του έργου, ακόμη και των σταθμών που είναι έτοιμοι εδώ και 3 χρόνια. Πιο συγκεκριμένα οι ανασκαφές συνεχίζονται (βόρεια είσοδος) και ο εργολάβος του έργου αποζημιώνεται για κάθε μήνα καθυστέρησης.

Αντί να βγάζουν ωραίες φωτογραφίες με φόντο τσιμέντα και αρχαιότητες, μήπως θα ήθελαν το Υπουργείο Πολιτισμού, η Αττικό Μετρό και το Υπουργείο Μεταφορών να ανακοινώσουν την ημερομηνία παράδοσης του μετρό στους πολίτες της Θεσσαλονίκης; Μήπως θα ήθελαν να δημοσιοποιήσουν τις αποζημιώσεις που έχουν δοθεί στον ανάδοχο του έργου, για να συγκριθούν τα ποσά με το κόστος της λύσης της κατά χώραν διατήρησης;”

Για τον ΣΕΑ, “η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού είναι πλέον υπόλογη όχι μόνο για την καταστροφή ενός μοναδικού αρχαιολογικού χώρου και τον διασυρμό της χώρας διεθνώς, αλλά και για το ότι το σύνολο του έργου του Μετρό δεν θα έχει παραδοθεί στη Θεσσαλονίκη πριν το τέλος του 2024, όπως εγκαίρως προειδοποιούσε ο Σύλλογος Αρχαιολόγων, οι πολίτες και οι επιστήμονες που αγωνίζονταν για τις αρχαιότητες της Βενιζέλου. Σύμφωνα με την απόφαση του Συλλόγου, όλα τα στοιχεία που είναι διαθέσιμα θα παραδοθούν σε αρμόδιο Εισαγγελέα για να ερευνηθούν οι ποινικές ευθύνες για τη ζημία του δημοσίου”.

Ακολουθήστε το News 24/7 στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις