Πνευμονική Αρτηριακή Υπέρταση: Όταν η ζωή μοιάζει με επίπονη καθημερινή αναρρίχηση

Η Πνευμονική Αρτηριακή Υπέρταση (ΠΑΥ) είναι μια νόσος που εξελίσσεται προοδευτικά και σχετίζεται με δομικές αλλαγές στις πνευμονικές αρτηρίες, αγγεία τα οποία μεταφέρουν το αίμα από την καρδιά στους πνεύμονες. Στην ΠΑΥ οι πνευμονικές αρτηρίες συστέλλονται και στενεύουν, μειώνοντας τη ροή του αίματος προς τους πνεύμονες και αυξάνοντας την πίεση στην πνευμονική αρτηρία, με αποτέλεσμα να επιβαρύνεται η καρδιά και ο ασθενής να νιώθει δύσπνοια και κόπωση. Η διαδικασία αυτή κάνει τους ασθενείς να αισθάνονται συνεχώς κούραση. Είναι χαρακτηριστική η έκφραση ασθενή που σημειώνει ότι η καθημερινότητα μια ζει «Σαν να σκαρφαλώνει ένα βουνό… Σαν κάτι να σε σπρώχνει συνέχει προς τα πίσω.

Η ΠΑΥ είναι μια σπάνια πάθηση, η οποία μπορεί να προσβάλλει γυναίκες, άνδρες και παιδιά οποιασδήποτε ηλικίας ή εθνικής προέλευσης. Μόνο 15 έως 60 άτομα ανά εκατομμύριο πληθυσμού πλήττονται από την ΠΑΥ. Αυτός είναι ο λόγος που πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν σχετικά με την ΠΑΥ.

Η νόσος, προκαλεί σημαντικές δυσκολίες στις καθημερινές δραστηριότητες των ασθενών, οι οποίοι έχουν ανάγκη στήριξης και αρωγής από τους οικείους τους. Σχετική έρευνα, αποδεικνύει ότι ασθενείς αλλά και φροντιστές αυτών, επηρεάζονται έντονα από την νόσο και αναγκάζονται να αλλάξουν ακόμη και απλές καθημερινές συνήθειες.

Έρευνα

Η Διεθνής Έρευνα για τους Ασθενείς με ΠΑΥ και τους Φροντιστές τους, η οποία υποστηρίχθηκε από την Actelion, έδειξε ότι οι επιπτώσεις της ΠΑΥ σε αυτούς που ζουν με αυτήν την κατάσταση εκτείνεται πολύ πέρα από τα εγκατεστημένα συμπτώματα της ίδιας της νόσου.

Ειδικότερα, το 83% δήλωσαν ότι δεν μπορούν να ανέβουν μια σκάλα ενώ πάνω από τους μισούς δεν μπορούν να βαδίσουν ούτε μια μικρή απόσταση. Επιπλέον οι τρεις στους τέσσερις δυσκολεύονται να πραγματοποιήσουν εξωτερικές δουλειές, όπως τα ψώνια στο σούπερ μάρκετ και το το 85% είπαν ότι η εργασία τους επηρεάστηκε αρνητικά από την ΠΑΥ. Σχεδόν όλοι, δε, είπαν ότι έχει επηρεαστεί η ικανότητά τους για φυσική δραστηριότητα ενώ πάνω από τους μισούς είπαν ότι δεν μπορούν να ασχοληθούν ούτε καν με πολιτιστικές δραστηριότητες.

Επίσης πολύ σημαντικές επιπτώσεις υπάρχουν και στην ψυχική διάθεση των ασθενών αφού συχνά αναφέρουν ένα ή περισσότερα αρνητικά συναισθήματα όπως απογοήτευση, θυμό, αναξιότητα (worthlessness), έλλειψη κατανόησης από τους άλλους, χαμηλή αυτοεκτίμηση, απομόνωση ακόμα και κατάθλιψη.

Επιπτώσεις ωστόσο υπάρχουν και για όσους φροντίζουν τους ασθενείς. Η ίδια έρευνα, έδειξε ότι ο ένας στους τρεις φροντιστές διακόπτουν ή αλλάζουν την εργασία τους για να βοηθήσουν τους ασθενείς. Επιπλέον οι φροντιστές διαθέτουν πάνω από τον μισό χρόνο τους κάθε μήνα στη φροντίδα του πάσχοντος κάτι που μπορεί να τους προκαλέσει αισθήματα απομόνωσης. Αυτό συμβαίνει γιατί οι φροντιστές έχουν ως προτεραιότητα τα συναισθήματα των ασθενών, ωστόσο και οι ίδιοι μαστίζονται από στρες, σύγχυση και αγωνία για τις προκλήσεις που φέρνει η πνευμονική αρτηριακή υπέρταση και στην δική τους ζωή.

Συμπτώματα

Τα πρώτα συμπτώματα της ΠΑΥ είναι κούραση, ταχυκαρδία και λαχάνιασμα. Αργότερα εμφανίζονται δύσπνοια και ζάλη. Μπορεί επίσης να εμφανιστούν λιποθυμικά επεισόδια, πόνος στο στήθος, οίδημα (πρήξιμο) στους αστραγάλους κ.λπ. Αν η πνευμονική αρτηριακή υπέρταση δεν αντιμετωπιστεί, το επακόλουθο μπορεί να είναι εξάντληση της καρδιάς και καρδιακή ανεπάρκεια.

Τύποι της νόσου

Υπάρχουν συχνοί τύπου της νόσου και συνήθως δεν είναι κληρονομική. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η ΠΑΥ μπορεί να σχετίζεται με άλλες καταστάσεις, όπως η συγγενής καρδιοπάθεια ή η νόσος του συνδετικού ιστού. Ορισμένα από τα αίτια είναι γνωστά, ενώ άλλα δεν έχουν ακόμη εντοπιστεί. Ο ειδικός γιατρός μπορεί να βοηθήσει τα άτομα με ΠΑΥ να κατανοήσουν ποιον τύπο ΠΑΥ έχουν. Ανεξάρτητα από τον τύπο ΠΑΥ που έχουν, οι θεραπευτικές επιλογές παραμένουν οι ίδιες.

Στάδια

Η νόσος παρουσιάζει επίσης 3 στάδια:

Στάδιο I, όπου δεν υπάρχουν περιορισμοί στη σωματική δραστηριότητα. Η συνήθης σωματική δραστηριότητα δεν προκαλεί επιπλέον κούραση, ταχυκαρδία ή λαχάνιασμα.

Στάδιο ΙΙ, όπου υπάρχουν μικροί περιορισμοί στη σωματική δραστηριότητα. Ο ασθενής αισθάνεται άνετα σε ηρεμία, αλλά η συνήθης σωματική δραστηριότητα οδηγεί σε κούραση, ταχυκαρδία ή λαχάνιασμα.

Στάδιο III, όπου υπάρχουν μεγαλύτεροι περιορισμοί στη σωματική δραστηριότητα. Ο ασθενής αισθάνεται άνετα σε ηρεμία, αλλά δραστηριότητα ελαφρύτερη από τη συνήθη προκαλεί κούραση, ταχυκαρδία ή λαχάνιασμα.

Διάγνωση

Όπως επισημαίνει η ιατρική κοινότητα, δεν υπάρχει κάποια μεμονωμένη εξέταση μέσω της οποίας να γίνεται η διάγνωση της ασθένειας. Λόγω της πολυπλοκότητάς της, η ΠΑΥ συνήθως διαγιγνώσκεται σε ειδικά κέντρα και η διαδικασία περιλαμβάνει σειρά εξετάσεων για αποκλεισμό άλλων πιθανών καταστάσεων και για την επιβεβαίωση της διάγνωσης. Πάντως η πρώιμη διάγνωση είναι σημαντική, καθώς έχει αποδειχθεί ότι συνδέεται με καλύτερες εκβάσεις. Ωστόσο, η διάγνωση της ΠΑΥ είναι δύσκολη.

Ένα σημαντικό πρόβλημα είναι ότι τα πρώιμα συμπτώματα (δύσπνοια, ζάλη και κόπωση) είναι μη ειδικά και μπορούν εύκολα να μπερδευτούν με πολλές άλλες, πιο συχνές καταστάσεις, όπως το άσθμα, η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) ή η άπνοια ύπνου.