“ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ ΤΟ ΔΕΛΦΙΝΙ”: ΓΙΑΤΙ Η ΣΟΦΙΑ ΛΟΡΕΝ ΔΕΝ ΞΕΧΝΑ ΤΗΝ ΥΔΡΑ

Η Φαίδρα (Σοφία Λόρεν) είναι μια νεαρή σφουγγαρού στην Ύδρα, που κάνοντας μια κατάδυση στον βυθό ανακαλύπτει εντελώς τυχαία ένα αρχαίο άγαλμα που απεικονίζει ένα παιδί πάνω σε ένα δελφίνι. Το άγαλμα, μεγάλης αξίας (και πιθανώς με μαγικές ιδιότητες;;) γίνεται αμέσως μήλον της έριδος ανάμεσα σε έναν έντιμο αρχαιολόγο (Άλαν Λαντ) που θέλει να το παραδώσει στις ελληνικές αρχές, κι έναν αδίστακτο έμπορο έργων τέχνης που θέλει να το πουλήσει στο εξωτερικό (Κλίφτον Γουέμπ).

Αυτή είναι η βάση της δράσης σε μια από τις πλέον φολκλορικές περιπέτειες που γύρισε το Χόλιγουντ στα μέσα του προηγούμενου αιώνα, και ταυτόχρονα μια ταινία που σηματοδότησε δύο πολύ σημαντικά ντεμπούτα: είναι η πρώτη αγγλόφωνη ταινία της Σοφία Λόρεν και η πρώτη χολιγουντιανή παραγωγή στην Ελλάδα.

Η ταινία του Ζαν Νεγκουλέσκο δεν διεκδικεί ακριβώς δάφνες ποιότητας, χωρίς να είναι και κακή – πρόκειται απλώς για ένα φιλμ που φυσιολογικά έχει ξεχαστεί από το χρόνο, καθώς και ως δράση και ως ρομάντζο δεν προσφέρει κάτι αληθινά αξιομνημόνευτο, και που από την άλλη όμως έχει καταφέρει να επιβιώσει στη συλλογική συνείδηση ως μια σειρά από στιγμές κι από trivia.

Το γύρισμα στην Ακρόπολη (που πρόσφατα επανήλθε στην κινηματογραφική επικαιρότητα λόγω της άρνησης στον Λάνθιμο), η Ύδρα, η Σοφία Λόρεν να τραγουδά Τι Είν’ Αυτό Που Το Λένε Αγάπη στα ελληνικά, ο πρώιμος Ιντιάνα Τζόουνς του Άλαν Λαντ και τα τεχνάσματα για να μη δείχνει πιο κοντός από την Λόρεν… Πρόκειται για ένα φιλμ-ανάμνηση, σαν εκείνες τις φορές που κάθεσαι σε οικογενειακό τραπέζι κι ένας παππούς ή ένας θείος μιας κάποιας ηλικίας αρχίζει να εξιστορεί ιστορίες από το παρελθόν που όλη η οικογένεια κάπως ψιλο-θυμάται, αλλά δε μας πειράζει να τις ακούσουμε άλλη μια φορά.

Θυμόμαστε μερικές από τις αγαπημένες μας ιστορίες και εικόνες που έχουν σαν σημείο αναφοράς το Παιδί και το Δελφίνι, το οποίο προβάλλεται τώρα στο Cine Paris από την εταιρεία διανομής Repertory.

ΣΟΦΙΑ ΛΟΡΕΝ: «ΔΕΝ ΘΑ ΞΕΧΑΣΩ ΠΟΤΕ ΤΗΝ ΥΔΡΑ»

Σε μια συνέντευξή της στους New York Times το 2015 με τίτλο «Η Σοφία Λόρεν κι η Ζωή της σε Ξενοδοχεία», η ιταλίδα σούπερ σταρ κρατά το καλύτερο για το τέλος.

Στην ερώτηση για τα αγαπημένα της μέρη όπου γύρισε ταινίες, η Λόρεν επιστρέφει στην Ελλάδα.

«Έκανα μια ταινία, Το Παιδί και το Δελφίνι, στην Ελλάδα, στην Ύδρα, ένα από τα πιο όμορφα μέρη στον κόσμο. Το θυμάμαι με μεγάλη, μεγάλη χαρά. Επειδή για μένα, ήταν η στιγμή που ξεκινούσα στο αμερικάνικο σινεμά, και ξεκινούσα και το ρομάντσο με τον σύζυγό μου, οπότε νιώθω μια σύνδεση και για τα όσα ανακάλυψα στον σύζυγό μου. Ήταν μια όμορφη, ευφορική στιγμή για μένα. Δεν θα ξεχάσω ποτέ την Ύδρα».

Η ΠΡΩΤΗ ΧΟΛΙΓΟΥΝΤΙΑΝΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Πώς έβλεπε όμως το ίδιο το Χόλιγουντ και η Αμερική, την επικείμενη παραγωγή της ταινίας στην Ελλάδα;

Σε άρθρο με μικρές ειδήσεις από τον κινηματογραφικό κόσμο, από φύλλο του Νοέμβρη του ‘56, οι New York Times μεταδίδουν το ρεπορτάζ για την απόφαση του παραγωγού Σάμιουελ Ένγκελ να τοποθετήσει την παραγωγή του νέου του φιλμ στην χώρα. Ο τόνος του άρθρου είναι φανταστικός – ο ρεπόρτερ (Τόμας Πράιορ είναι η υπογραφή) φαίνεται ακόμα έκπληκτος από το γεγονός ότι η ταινία κατάφερε να γυριστεί σε μια χώρα σαν την Ελλάδα!

Αναφέρει λοιπόν η είδηση:

«Ελλείψει αποδεικτικών στοιχείων για το αντίθετο, ο Σάμιουελ Ένγκελ αναγνωρίζεται ως ο πρώτος παραγωγός του Χόλιγουντ που διεκδίκησε κινηματογραφικά δικαιώματα στην Ελλάδα. Ο κ. Ένγκελ επέστρεψε στο γραφείο του στο στούντιο Twentieth Century-Fox την περασμένη εβδομάδα, αφού παρακολούθησε με αγωνία την πρόοδο των γυρισμάτων της ταινίας Το Παιδί και το Δελφίνι σε διάφορες τοποθεσίες της Ελλάδας και σε νησιά όπως η Δήλος και η Ύδρα».

«Εκτός από την πνευμονία του Κλίφτον Γουέμπ, τα πράγματα πήγαιναν καλύτερα από ό,τι είχε ελπίσει ο παραγωγός σε μια χώρα όπου η παραγωγή ταινιών είναι πράγματι μια καινοτομία. Παρά (ή ίσως λόγω) της αρχαίας πολιτιστικής της ιστορίας, η Ελλάδα παράγει συγκριτικά λίγες κινηματογραφικές ταινίες».

«Εν πάση περιπτώσει, ο κ. Ένγκελ ανέφερε ότι ο Ζαν Νεγκουλέσκο, σκηνοθέτης της ταινίας, εκμεταλλευόταν πλήρως την ασυνήθιστη φυσική ομορφιά της χώρας. Ο κ. Γουέμπ, πριν η ασθένεια τον αναγκάσει να μείνει στο κρεβάτι, είχε συναντήσει τον Άλαν Λαντ και τη Σοφία Λόρεν σε μια δραματική σύγκρουση, όπως απαιτούσε το σενάριο, με φόντο τον Παρθενώνα, το περίφημο αμφιθέατρο της Επιδαύρου, τα αρχαία μοναστήρια που βρίσκονται στην κορυφή σχεδόν απρόσιτων βουνοκορφών στα Μετέωρα και το υπερωκεάνιο γιοτ που ανήκε παλαιότερα στον κόμη Γκαλεάτσο Τσιάνο, γαμπρό του Μουσολίνι».

Ώπα, record scratch, θα αναρωτιέστε πώς βρεθήκαμε εδώ – γαμπρό του ποιου;;

ΗΤΑΝ ΚΙ Ο ΚΛΙΦΤΟΝ ΓΟΥΕΜΠ ΣΤΟ ΚΟΤΕΡΟ

Συνεχίζει λοιπόν το ρεπορτάζ των Times με αυτό το καταπληκτικό trivia για το προαναφερθέν γιοτ που ανήκε παλαιότερα στον γαμπρό του Μουσολίνι:

«Το σκάφος χρησιμοποιείται πλέον για τουριστικούς σκοπούς στο Αιγαίο και ενοικιάστηκε και ανακαινίστηκε, ανακτώντας μέρος της παλιάς του λαμπρότητας, για να χρησιμεύσει ως πλωτή κατοικία του κ. Γουέμπ, ο οποίος υποδύεται έναν μεγιστάνα που ο παραγωγός της ταινίας περιγράφει ως “παθολογικό συλλέκτη έργων τέχνης”. Ο κ. Λαντ είναι ένας γνήσιος Αμερικανός αρχαιολόγος και η δις Λόρεν μια ντόπια κοπέλα που υποτίθεται ότι εντόπισε το θρυλικό άγαλμα του αγοριού πάνω στο δελφίνι στα νερά της Ύδρας».

Ο ΑΝΤΙ ΓΟΥΟΡΧΟΛ, Η ΣΟΦΙΑ ΛΟΡΕΝ ΚΑΙ ΤΟ ΥΨΟΣ ΤΟΥ ΑΛΑΝ ΛΑΝΤ

Το 1977 για το Interview, o Άντι Γουόρχολ συνομίλησε με τη Σοφία Λόρεν για μια συνέντευξη με τίτλο «Η Σοφία Λόρεν δεν πιστεύει στο να είσαι σταρ». ΟΚ Σοφία Λόρεν! Η συνέντευξη από το αρχείο του περιοδικού, που έγινε διαθέσιμη ξανά πριν λίγα χρόνια, είναι όλη απολαυστική, αλλά ειδικά ένα μικρό κομμάτι συνδέεται με το πιο διάσημο μάλλον (και αστείο) κομμάτι trivia γύρω από τη δημιουργία του φιλμ: Το ύψος του πρωταγωνιστή Άλαν Λαντ.

Ο Λαντ λόγω του ύψους του χρειαζόταν συχνά τεχνάσματα προκειμένου να μη φαίνεται μικρότερος από τους συμπρωταγωνιστές του και, στην περίπτωση του Παιδιού με το Δελφίνι ο θρύλος λέει πως ο Λαντα άλλοτε στεκόταν πάνω σε κουτιά κι άλλοτε η Σοφία Λόρεν στεκόταν μέσα σε μικρές τρύπες που έσκαβαν άτομα της παραγωγής για να μη φαίνεται ψηλότερη από εκείνον.

Στο απόσπασμα του Interview, η ταινία έρχεται τυχαία στην κουβέντα κι ο Γουόρχολ μαζί με τον καλλιτέχνη Βίκτορ Ούγο που κάνουν μαζί την συνέντευξη, πάει κατευθείαν στο ψητό.

Γουόρχολ: Έπρεπε να στέκεσαι σε μια τρύπα όταν έπαιζες με τον Άλαν Λαντ;

Λόρεν: Όχι, ήμουν πολύ μικρή. Μεγάλωσα πολύ αργότερα!

Ούγο: Συνήθως οι μεγάλοι σταρ που βλέπεις δεν είναι και τόσο μεγάλοι. Η οθόνη τους κάνει να φαίνονται μεγαλύτεροι. Εκεί βρίσκεται όλη η φαντασία.

Λόρεν: Τότε θα έπρεπε να είμαι γίγαντας! Δεν φαίνομαι ψηλή στην οθόνη.

Γουόρχολ: Όχι, δεν φαίνεσαι. Αλλά από κοντά φαίνεσαι.

Λόρεν: Λοιπόν, εξαρτάται από το πού βρίσκεται η κάμερα. Αλλά είμαι πολύ ψηλή. Είμαι 1,70 και κάτι και με τακούνια πολύ περισσότερο.

Ούγο: Εξαρτάται και από τα ρούχα.

Γουόρχολ: Ω, σήμερα έφαγα με τον Valentino και μου είπε να σου δώσω ένα μεγάλο φιλί. Τον ρώτησα αν φοράς Valentino και μου είπε «Όχι».

Λόρεν: Είναι πολύ ακριβός για μένα! Είναι πολύ ακριβός. Για τα φορέματα, ειδικά τα βραδινά, τα φοράς μόνο μία, δύο ή ακόμα και τρεις φορές, είναι γελοίο. Δεν χρειάζομαι ρούχα. Σήμερα δεν είναι τόσο σημαντικό να φοράς τόσα πολλά ρούχα. Ήταν πριν από περίπου 15 χρόνια. Τότε έπρεπε να φαίνομαι πάντα διαφορετική. Τώρα δεν με νοιάζει.

Γουόρχολ: Όχι, νομίζω ότι πρέπει να συνεχίσεις. Όταν είσαι τόσο μεγάλη σταρ…

Λόρεν: Τότε αγόρασέ τα εσύ για μένα αγάπη μου, γιατί είναι πολύ, πολύ ακριβά.

Γουόρχολ: Το ξέρω, αλλά όταν είσαι πραγματικά ξεχωριστή…

Λόρεν: Τότε με βοηθάς. Αλλά ούτως ή άλλως, δεν πιστεύω στο να είσαι σταρ.

Γουόρχολ: Δεν είναι απλά το να είσαι σταρ, είναι το να είσαι ξεχωριστή.

Λόρεν: Αυτό είναι απλά αυτό που πιστεύει ο κόσμος.

Γουόρχολ: Στην πραγματικότητα, ήσουν πανέμορφη στο Παιδί και το Δελφίνι, φορώντας ένα κουρέλι.

Η ΣΟΦΙΑ ΛΟΡΕΝ ΣΤΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑ

To διασημότερο ίσως μεμονωμένο στοιχείο της ταινίας ήταν και παραμένει η στιγμή που η Λόρεν τραγουδά στα ελληνικά το Τι Είν’ Αυτό Που Το Λένε Αγάπη. Μια ιστορία για το background αυτής της φανταστικής στιγμής, είναι σύμφωνα με τη Μηχανή του Χρόνου πως σε κάποιο διάλειμμα από τα γυρίσματα, η Σοφία Λόρεν βρέθηκε στον Πειραιά όπου και σε ένα νυχτερινό κέντρο πέτυχε τον Τώνη Μαρούδα να τραγουδά. Με το που άκουσε το Τι Είν’ Αυτό που το Λένε Αγάπη, η ιταλίδα σταρ Λόρεν ενθουσιάστηκε. Ζήτησε να της μεταφράσουν τα λόγια και έτσι αποφάσισε να το τραγουδήσει στην ταινία – στα ελληνικά μάλιστα, με τον Μαρούδα.

60 χρόνια αργότερα, το κομμάτι ακούγεται σε μια αξέχαστη σκηνή του Αστακού, της υπέροχα και αλλόκοτα ρομαντικής ταινίας του Γιώργου Λάνθιμου, σε έναν απρόσμενο διάλογο ανάμεσα σε δύο φιλμ ακραία διαφορετικά μεταξύ τους, που διατηρούν και τα δύο μια ξεχωριστή και διαφορετική το καθένα, σχέση με την Ελλάδα.

Τελικά από την Ακρόπολη στα Μετέωρα κι από την Ύδρα στον Πειραιά, η κληρονομιά αυτής της ταινίας ως πρώιμο, ολοκληρωμένο showcase της Ελλάδας, των μνημείων και της κουλτούρας της μοιάζει μάλλον αφοπλιστική. Ακόμα κι αν δεν είναι μια ιδιαίτερα καλή η καλογερασμένη ταινία, έχει μια διάσταση πλήρως γοητευτική. Σαν ένα μικρό κινηματογραφικό παραμύθι από τα (πολύ) παλιά.