Ιράν, ΗΠΑ, Ισραήλ: Ποιος κερδίζει μέχρι τώρα;

Λίγες ώρες μετά τα καλοσχεδιασμένα και κατά βάση συμβολικά χτυπήματα του Τραμπ στο Ιράν, η Τεχεράνη απάντησε με βλήματα προς το Ισραήλ, ενώ έβαλε στον στόχο και αμερικανικές βάσεις. Μετά την ανταλλαγή βαλλιστικών πυραύλων, ο Τραμπ ανακοίνωσε κατάπαυση του πυρός μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, μετά από “12 ημέρες πολέμου” όπως είπε. Πρακτικά, όλοι “διεκδικούν” τη “νίκη”.

Το Ισραήλ γιορτάζει την επιτυχία της εκστρατείας του, την οποία ονόμασε Επιχείρηση Rising Lion. Πράγματι, χτύπησε στρατιωτικές εγκαταστάσεις της χώρας και δολοφόνησε κορυφαίους στρατιωτικούς αξιωματούχους και επιστήμονες. Κατάφερε επίσης να πείσει τον Τραμπ να κάνει αυτό που αρκετοί Αμερικανοί πρόεδροι είχαν αρνηθεί να κάνουν στο παρελθόν. Από την άλλη, η επίθεση του Ισραήλ στη Γάζα συνεχίζεται χωρίς σαφές σχέδιο εξόδου, με τα μάτια να μην φεύγουν από την Παλαιστίνη.

Για το Ιράν, η εκεχειρία (στον βαθμό που θα διατηρηθεί), σημαίνει ανακούφιση για έναν πληθυσμό που βρισκόταν υπό σχεδόν συνεχή βομβαρδισμό, με δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους να έχουν εκτοπιστεί. Πλέον οι περισσότεροι επιστρέφουν στην Τεχεράνη, έστω σε συνθήκες ανασφάλειας.

Οι ΗΠΑ ξεπέρασαν τη λεπτή “κόκκινη γραμμή”, με τον Τραμπ να λειτουργεί μονομερώς για ένα ζήτημα παγκόσμιας σημασίας, καθώς παραβίασε κάθε διεθνή συνθήκη για να βομβαρδίσει πυρηνικούς στόχους. Είτε γνώριζε ότι ήταν “άδειοι”, είτε όχι, η απόφασή του αυτή αποτελεί έγκλημα πολέμου από μόνη της. Μην ξεχνάμε βέβαια πως το 2020 ο Τραμπ διέταξε τη στοχευμένη δολοφονία του ηγέτη των Ιρανών Φρουρών της Επανάστασης, Κασέμ Σουλεϊμανί, στη Βαγδάτη.

Αναπάντητα ερωτήματα

Γενικώς, υπάρχει μια συλλογική ανακούφιση λόγω των πυρηνικών που μπήκαν “στο μάτι του κυκλώνα” με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις χώρες της Μέσης Ανατολής αλλά και για όλους μας, ωστόσο η ανησυχία για την γενοκτονία στην Παλαιστίνη δεν μπορεί να παραγνωριστεί. Σε καμία περίπτωση πάντως, αυτή η εύθραυστη εκεχειρία δεν μπορεί να αποτελεί “βάση αγάπης και ειρήνης” ανάμεσα σε Ισραήλ και Ιράν, όπως διατεινόταν ο Ντόναλντ Τραμπ.

Παρά την αβέβαιη εκεχειρία, το Ιράν δημοσίως διατείνεται πως δεν θα εγκαταλείψει την ικανότητά του να εμπλουτίζει ουράνιο, κάτι που απαιτούν οι ΗΠΑ. Ακόμη, δεν γνωρίζουμε τι έχει συμβεί με τα περίπου 400 κιλά εμπλουτισμένου ουρανίου που οι Ιρανοί αναφέρουν πως έχουν μεταφέρει από τις εγκαταστάσεις που βομβαρδίστηκαν, και σίγουρα δεν ξέρουμε ποια ζημιά έχει γίνει (και αν έχει γίνει) στην “καρδιά” του Fordow.

Ήδη, υπάρχουν πολλά ερωτήματα σχετικά με τα επόμενα βήματα του Ιράν. Η χώρα έχει απειλήσει να διακόψει τη συνεργασία της με τον παγκόσμιο πυρηνικό εποπτικό φορέα, τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ), και ορισμένοι αξιωματούχοι έχουν θέσει το ενδεχόμενο αποχώρησης από τη Συνθήκη Μη Διάδοσης των Πυρηνικών Όπλων. Ακόμη, όπως μας ανέλυσε και ο ερευνητής Νίκος Στεργίου στο Podcast του NEWS 24/7, το Ισραήλ δεν μετέχει στη Συνθήκη και δεν ελέγχεται από τον ΔΟΑΕ.

Είναι άγνωστο λοιπόν αν το Ιράν θα προχωρήσει “παρανόμως” στην περαιτέρω ανάπτυξη του πυρηνικού προγράμματός του, το οποίο για την ιστορία εδραιώθηκε από τις ΗΠΑ τη δεκαετία του ’70, ενώ δεν ξέρουμε τι θα γίνει με τους ηγέτες της Τεχεράνης που βρίσκονται στην πιο αμφίβολη θέση τους από την Ισλαμική Επανάσταση του 1979 και μετά.

Ο ισραηλινός στρατός προειδοποίησε ακόμη την Τρίτη ότι “ο κίνδυνος παραμένει” παρά το γεγονός ότι η κυβέρνησή του ανακοίνωσε νωρίτερα ότι συμφώνησε σε κατάπαυση του πυρός με το Ιράν την 12η ημέρα εχθροπραξιών μεταξύ των δύο.

Η Κίνα δεν επιθυμεί την κλιμάκωση των εντάσεων μεταξύ Ισραήλ και Ιράν και είναι πρόθυμη να συνεργαστεί με τη διεθνή κοινότητα για τη διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας στη Μέση Ανατολή, δήλωσε την Τρίτη εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών, σύμφωνα με το Reuters. Η Κίνα έχει επιδείξει μια ούτως ή άλλως “ψύχραιμη” στάση, ενώ άγνωστες είναι οι βλέψεις του Βλαντιμίρ Πούτιν ο οποίος είχε και συνάντηση με τον Ιρανό ΥΠΕΞ προς υποστήριξη της Τεχεράνης. Ακόμη, ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ “προειδοποίησε” εμφατικά πως “μια ξένη δύναμη θα μπορούσε να προμηθεύσει το Ιράν με πυρηνικά όπλα”, με ό,τι αυτό συνεπάγεται… Και είναι σαφές πως ο Πούτιν υλοποιεί τις “υποσχέσεις” του, σε αντίθεση με άλλους.

Ο επικεφαλής του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για την πυρηνική ενέργεια, Ραφαέλ Γκρόσι, δήλωσε την Τρίτη ότι έγραψε στον υπουργό Εξωτερικών του Ιράν, Αμπάς Αρακτσί, προτείνοντάς του μια συνάντηση και προέτρεψε για συνεργασία μετά την ανακοίνωση εκεχειρίας μεταξύ Ιράν και Ισραήλ.

Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, δεν είναι καθόλου σαφές πόσο θα τηρηθεί εντέλει η εκεχειρία, την ώρα που τα πυρηνικά έχουν – δυστυχώς – μπει στην εξίσωση της δημόσιας ατζέντας ως “μέσο πίεσης”. Κάτι που αποτελεί το πιο επικίνδυνο στοιχείο αλλά και εγείρει ζητήματα “ατυχήματος” που θα είχε αλυσιδωτές επιπτώσεις.

Τέλος, ο Τραμπ δεν έχει προσφέρει αδιάσειστα στοιχεία που να υποστηρίζουν τον ισχυρισμό του ότι το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν έχει εξαλειφθεί, ούτε καν ότι ήταν κοντά στο να κατασκευάσει πυρηνικές κεφαλές. Ο αρμόδιος φορέας για την πυρηνική ενέργεια του ΟΗΕ λέει ότι η τύχη του εμπλουτισμένου ουρανίου του Ιράν είναι άγνωστη. Το Ισραήλ προφανώς δεν θα μείνει ικανοποιημένο αν δει σημάδια ότι το πρόγραμμα εμπλουτισμού αναβιώνει.

Έπειτα, όπως προαναφέραμε, υπάρχει η συνεχιζόμενη επίθεση στη Γάζα, όπου οι ισραηλινές δυνάμεις συνεχίζουν να σκοτώνουν Παλαιστίνιους καθημερινά. Ο Μπεζαλέλ Σμότριτς , ο ακροδεξιός υπουργός Οικονομικών, δήλωσε ότι το Ισραήλ πέτυχε “μια συντριπτική νίκη στην εκστρατεία κατά του Ιράν, η οποία θα καταγραφεί ένδοξα στις σελίδες της ιστορίας του Κράτους του Ισραήλ”. Ο Σμότριτς δήλωσε ότι έχει απομακρυνθεί μια “άμεση υπαρξιακή απειλή”. “Τώρα με όλη μας τη δύναμη στη Γάζα”, είπε, “να καταστρέψουμε τη Χαμάς και να επιστρέψουμε τους ομήρους μας”.

Η κίνηση του Τραμπ να χτυπήσει το Ιράν αποπροσανατόλισε την κοινή γνώμη από τις εξελίξεις εκεί, με το ανθρωπιστικό καραβάνι να περνάει πιο “χαμηλά” στην ειδησεογραφία. Πρακτικά λοιπόν υπάρχουν δύο ζητήματα προς επίλυση: Το ανθρωπιστικό δράμα της Μέσης Ανατολής και της Παλαιστίνης, και τα “πυρηνικά παιχνίδια” των αντιμαχόμενων μεριών.

Και τα δύο είναι εντελώς ανοιχτά και αβέβαια. Και σίγουρα κανείς δεν μπορεί να αισθάνεται “νικητής” απ’ όσα έχουν γίνει, παρά τις δημόσιες δηλώσεις. Το Ιράν “λαβώθηκε” μεν, αλλά σίγουρα δεν έχει “εξουδετερωθεί”.