Τα 5 κοινά φάρμακα που αυξάνουν τον κίνδυνο θερμοπληξίας

Ο οργανισμός μας για να καταφέρει να διατηρεί σταθερή την εσωτερική θερμοκρασία του και να μην καταρρεύσει στις υψηλές θερμοκρασίες, έχει κάποιους αμυντικούς μηχανισμούς όπως είναι η εφίδρωση, η ροή του αίματος προς το δέρμα και η ισορροπία των υγρών.

Ωστόσο, υπάρχουν αρκετά κοινά χορηγούμενα φάρμακα τα οποία μπορούν να διαταράξουν αυτές τις λειτουργίες και να αυξήσουν την ευαλωτότητα σε θερμική εξάντληση ή θερμοπληξία.

Μάλιστα, καθώς η θερμοκρασία ανεβαίνει, παράλληλα αυξάνεται και ο κίνδυνος για ασθένειες που σχετίζονται με τη ζέστη, ιδιαίτερα για όσους λαμβάνουν 5 συγκεκριμένα φάρμακα.

Το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) των ΗΠΑ προειδοποιεί ότι τα διουρητικά, τα αντιχολινεργικά και τα ψυχοτρόπα φάρμακα (περιλαμβανομένων των SSRIs, TCAs, αντιψυχωσικών, διεγερτικών) μπορούν να επηρεάσουν τη θερμορύθμιση μειώνοντας την εφίδρωση, τη ροή αίματος στο δέρμα ή τη δίψα και συνδυασμοί όπως οι αναστολείς ACE με διουρητικά μπορούν να επιδεινώσουν την αφυδάτωση.

Άλλες επιστημονικές δημοσιεύσεις επισημαίνουν ότι φάρμακα για την πίεση, αντιισταμινικά, ψυχιατρικά φάρμακα, διεγερτικά και ορμόνες του θυρεοειδούς μπορούν να αυξήσουν την ευαισθησία στη ζέστη, να καταστείλουν την εφίδρωση ή τη δίψα και να αυξήσουν τη θερμοκρασία του πυρήνα – οδηγώντας σε σοβαρά συμπτώματα όπως κράμπες, εξάντληση, σύγχυση ή θερμοπληξία.

Ποια είναι όμως τα 5 φάρμακα που επηρεάζουν περισσότερο τον οργανισμό όταν έχει πολλή ζέστη;

1. Αντικαταθλιπτικά

Τα SSRIs και τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά (TCAs) μπορούν να διαταράξουν την εφίδρωση, προκαλώντας είτε υπερβολική είτε μειωμένη εφίδρωση, γεγονός που επηρεάζει την ικανότητα του σώματος να δροσίζεται. Τα TCAs εμποδίζουν τη δράση της ακετυλοχολίνης, μειώνοντας την εφίδρωση, αλλά αυξάνουν επίσης τη νοραδρεναλίνη, κάτι που μπορεί να ενισχύσει την εφίδρωση.

Έως και το 14% των χρηστών παρουσιάζει αυξημένη εφίδρωση. Τα SSRIs μπορεί να επηρεάσουν τον υποθάλαμο, το θερμορρυθμιστικό κέντρο του εγκεφάλου, επηρεάζοντας περαιτέρω την παραγωγή ιδρώτα. Αυτές οι αλλαγές μπορεί να οδηγήσουν σε δυσανεξία στη ζέστη και να αυξήσουν τον κίνδυνο για ασθένειες που σχετίζονται με αυτή, ειδικά αν δεν αναπληρώνονται τα υγρά.

2. Αντιψυχωσικά

Τα αντιψυχωσικά μπλοκάρουν τη δοπαμίνη και επηρεάζουν τη σεροτονίνη, διαταράσσοντας τον θερμορυθμιστικό έλεγχο του υποθαλάμου. Αυτό μπορεί να εμποδίσει την αίσθηση της υπερθέρμανσης ή της δίψας, προκαλώντας χαμηλή αρτηριακή πίεση και μειωμένη καρδιακή λειτουργία. Το σώμα αντιδρά με στένωση των αιμοφόρων αγγείων και κατακράτηση θερμότητας, μειώνοντας την εφίδρωση και την ψύξη. Επιπλέον, οι αντιχολινεργικές ιδιότητες των αντιψυχωσικών εμποδίζουν την ακετυλοχολίνη, παρεμποδίζοντας περαιτέρω την εφίδρωση.

3. Φάρμακα της καρδιάς

Οι β-αποκλειστές μειώνουν τον καρδιακό ρυθμό και τη δύναμη συστολής της καρδιάς, περιορίζοντας τη ροή αίματος προς το δέρμα και δυσκολεύοντας την αποβολή θερμότητας. Τα διουρητικά αυξάνουν την αποβολή ούρων, προκαλώντας αφυδάτωση και ανισορροπία ηλεκτρολυτών που μειώνουν την εφίδρωση και την ψύξη.

Η σοβαρή αφυδάτωση μπορεί να καταστείλει τη δίψα και να προκαλέσει χαμηλή αρτηριακή πίεση, οδηγώντας σε ζάλη και λιποθυμία. Φάρμακα για την αρτηριακή πίεση όπως η ραμιπρίλη και η λοσαρτάνη αυξάνουν επίσης τον κίνδυνο αφυδάτωσης μειώνοντας τη φυσική αίσθηση δίψας του σώματος.

4. Διεγερτικά

Διεγερτικά όπως οι αμφεταμίνες για τη ΔΕΠΥ επηρεάζουν τις χημικές ουσίες του εγκεφάλου, αυξάνοντας τη θερμοκρασία του σώματος, τον μεταβολισμό και την εφίδρωση, κάτι που μπορεί να δυσκολέψει την ψύξη και να αυξήσει τον κίνδυνο αφυδάτωσης, υπερθέρμανσης ή θερμοπληξίας. Μπορεί επίσης να μειώσουν την κόπωση, οδηγώντας σε υπερβολική κόπωση.

Ωστόσο, πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι άτομα με ΔΕΠΥ που λαμβάνουν διεγερτικά ίσως διατρέχουν χαμηλότερο κίνδυνο για θερμικές ασθένειες – πιθανώς λόγω παραγόντων όπως το χαμηλότερο σωματικό βάρος και η καλύτερη ενυδάτωση, αν και χρειάζονται περισσότερες μελέτες για επιβεβαίωση.

5. Ινσουλίνη

Η ζέστη προκαλεί διαστολή των αιμοφόρων αγγείων, επιταχύνοντας την απορρόφηση της ινσουλίνης και αυξάνοντας τον κίνδυνο υπογλυκαιμίας (χαμηλό σάκχαρο αίματος), που μπορεί να προκαλέσει ζάλη, τρέμουλο, εφίδρωση, ευερεθιστότητα ή και επιληπτικές κρίσεις. Η ζέστη μπορεί επίσης να συγκαλύψει τα συμπτώματα της υπογλυκαιμίας, καθώς μπορεί να παρερμηνευθούν ως απλώς αίσθηση ζέστης.

Επιπλέον, η θερμότητα μπορεί να υποβαθμίσει την ινσουλίνη, μειώνοντας την αποτελεσματικότητά της και καθιστώντας την μη ασφαλή. Γι’ αυτό η ινσουλίνη πρέπει να φυλάσσεται στο ψυγείο, ειδικά το καλοκαίρι – αλλοιωμένη ινσουλίνη μπορεί να φαίνεται θολή ή να αλλάξει χρώμα.