ΕΙΝΑΙ ΑΣΦΑΛΗΣ Η ΝΥΧΤΕΡΙΝΗ ΖΩΗ ΓΙΑ ΤΑ ΛΟΑΤΚΙ+ ΑΤΟΜΑ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ;

Η νυχτερινή διασκέδαση αποτελεί για πολλούς σημαντικό κομμάτι της καθημερινότητάς τους. Για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, ωστόσο, η εμπειρία της εξόδου περιλαμβάνει παραμέτρους που δεν απασχολούν απαραίτητα τον μέσο θαμώνα: η ασφάλεια, η αντιμετώπιση από το προσωπικό και τους άλλους πελάτες, ο τρόπος που εκφράζονται ή δεν εκφράζονται στον δημόσιο χώρο.

Παρά την πρόοδο των τελευταίων ετών και την ύπαρξη περισσότερων LGBTQI+ friendly χώρων, δεν είναι δεδομένο ότι κάθε έξοδος είναι και μια ασφαλής εμπειρία. Από αμήχανα σχόλια μέχρι προσβολές και παρενόχληση, η πραγματικότητα ποικίλει –ανάλογα με το ποιος είσαι, πού βρίσκεσαι και πώς επιλέγεις να εκφραστείς.

Τέσσερα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα μιλούν στο NEWS 24/7 για τις εμπειρίες τους στη νυχτερινή Αθήνα: πού διασκεδάζουν, πώς νιώθουν, τι έχει αλλάξει – και τι όχι. Από τα βλέμματα μέχρι τα περιστατικά ομοτρανσφοβίας. Η έννοια του «safe space» εφαρμόζεται στην πράξη ή μένει στα λόγια, και τι σημαίνει τελικά για ένα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομο το να νιώθει ότι μπορεί να βγει το βράδυ στην Αθήνα χωρίς να πρέπει να εξηγεί, να απολογείται ή να προσέχει διαρκώς;

ΠΟΣΟ SAFE ΕΙΝΑΙ Η ΝΥΧΤΕΡΙΝΗ ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΛΟΑΤΚΙ+ ΑΤΟΜΑ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ;

Ιωάννα, 26 ετών: «Βγαίνω αρκετά συχνά, κυρίως Εξάρχεια, Πετράλωνα, Παγκράτι, Κουκάκι. Εκεί νιώθω πως κυκλοφορεί πιο “ανοιχτός” κόσμος και δεν θα με κοιτάξουν περίεργα επειδή κρατάω το χέρι της κοπέλας μου. Παρ’ όλα αυτά, ακόμα και σε αυτές τις περιοχές, υπάρχει πάντα μέσα μου μια επιφυλακτικότητα. Δεν είναι φόβος ακριβώς, αλλά ξέρεις πως ανά πάσα στιγμή μπορεί να στραβώσει κάτι. Ένα βλέμμα, ένα χυδαίο σχόλιο, ένας τύπος που θα πει “άντε κάντε και κάτι να δούμε”. Και δεν έχεις πάντα τη διάθεση να έρθεις σε σύγκρουση».

«Στα queer μαγαζιά αισθάνομαι ελευθερία. Εκεί δεν προσέχω πώς κάθομαι, με ποια είμαι, αν είμαι με την κοπέλα μου. Ξέρω πως θα με καταλάβουν και δεν θα χρειαστεί να εξηγήσω τίποτα. Είναι μια αίσθηση κοινότητας που δεν τη βρίσκεις αλλού. Το πρόβλημα ξεκινά όταν τελειώνει η βραδιά. Η διαδρομή προς το σπίτι, ειδικά αν είσαι μόνος/η, είναι ένα άγχος. Έχουν υπάρξει φορές που πάτησα pause σε μια αγκαλιά ή ένα φιλί επειδή αισθάνθηκα ότι κάποιος μας κοιτάζει».

«Η Αθήνα δεν είναι καθολικά εχθρική, αλλά είναι απρόβλεπτη. Από τη μία, έχει δημιουργηθεί μια queer σκηνή που μεγαλώνει χρόνο με τον χρόνο –drag shows, πάρτι, συλλογικότητες. Από την άλλη, έξω από αυτή τη “φούσκα”, υπάρχει μια καθημερινότητα που σε προσγειώνει. Μπορεί να πας σε ένα all-day bar στο κέντρο και να ακούσεις την παρέα δίπλα να γελάει με “αστεία” για λεσβίες. Ή να έχεις σερβιτόρο που στραβώνει που έρχονται στο μαγαζί δύο λεσβίες.

Όπως σημειώνει, «η πόλη έχει αλλάξει σε σχέση με παλιά. Έχουμε πιο πολλούς συμμάχους, πιο πολλά μαγαζιά, αλλά η νοοτροπία στον δρόμο αργεί να αλλάξει. Πολλές φορές αισθάνεσαι σαν να έχεις δύο εαυτούς: τον “άνετο” στα δικά σου στέκια και τον “προσεκτικό” στα υπόλοιπα μέρη. Είναι κουραστικό να κάνεις συνεχώς αυτή τη μετάβαση. Γιατί δεν μπορείς πάντα να είσαι “σε θέση μάχης”, θες απλώς να διασκεδάσεις».

Αλέξης, 30 ετών: «Μου αρέσουν τα ήσυχα μαγαζιά, τα χαλαρά μπαρ. Το θέμα είναι ότι στα περισσότερα μέρη, αν δείξεις λίγη στοργή σε έναν άλλον άντρα, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να σε κοιτάξουν κάπως στραβά, να σκαλώνουν. Όχι πάντα εχθρικά, αλλά σχεδόν πάντα με απορία. Σαν να λένε “εντάξει, αλλά μην το κάνεις και μπροστά μας”. Αυτό είναι που σε κάνει να νιώθεις ξένος στον ίδιο σου τον τόπο».

Ο Αλέξης εργάζεται στον χώρο της εστίασης και λέει πως έχει γίνει αποδέκτης δυσάρεστων σχολίων, ακόμα και σε “προοδευτικά” μέρη. «Δεν ήταν ακραία περιστατικά, αλλά αυτό το συνεχές “θα κράξω λίγο να γελάσουμε” με φθείρει. Είναι πολύ δύσκολο να νιώθεις ότι ο άλλος σε μειώνει επειδή απλά υπάρχεις και ζεις ελεύθερα. Και αυτό δεν είναι αστείο όταν το ζεις ξανά και ξανά».

Όπως λέει, δεν είναι πάντα εύκολο να βάλεις όρια σε μια τέτοια συμπεριφορά -κυρίως όταν δεν είναι “επιθετική” αλλά μεταμφιεσμένη ως “αστείο”. Αν δεν πεις τίποτα, νιώθεις ότι το καταπίνεις. Χάνεις είτε έτσι είτε αλλιώς».

«Νιώθω ασφαλής σε συγκεκριμένους χώρους. Στα queer events, στα queer μαγαζιά, στα κοινωνικοπολιτικά φεστιβάλ. Αλλά το να είσαι ο εαυτός σου σε “ουδέτερα” μέρη, δεν είναι δεδομένο. Εκεί, είσαι πάντα σε μια ένταση. Αν θα πιάσω το χέρι του φίλου μου, αν θα τον κοιτάξω τρυφερά, όλα φιλτράρονται από το περιβάλλον. Είναι μια μορφή αυτολογοκρισίας που αναπαράγεται αθόρυβα».

Ο ίδιος τονίζει ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η κανονικοποίηση της ανοχής αυτής της κατάσταση;. «Υπάρχουμε, ζούμε, διασκεδάζουμε. Και θέλουμε να το κάνουμε χωρίς δεύτερες σκέψεις. Όσο χρειάζεται να “ψάξεις” αν ένα μέρος είναι safe, δεν είμαστε ακόμα εκεί που πρέπει. Και το πρόβλημα δεν είναι μόνο τα μαγαζιά, αλλά και η κοινωνική στάση συνολικά. Το βλέμμα, οι ψίθυροι, τα γελάκια, η αμηχανία -όλα αυτά χτίζουν μια καθημερινότητα που σε κουράζει, ακόμα κι όταν δεν φαίνεται».

Άντι, 24 ετών: «Για μένα η ασφάλεια σχετίζεται με το βλέμμα. Αν κάποιος με κοιτάξει με αδιαφορία, μπορώ να χαλαρώσω. Αν νιώσω ότι με κοιτάνε λες και είμαι κάτι το αξιοπερίεργο, μαζεύομαι. Και η Αθήνα έχει ακόμα πολλά βλέμματα -ειδικά έξω από τα “δικά μας” στέκια. Είμαι non-binary και χρησιμοποιώ ουδέτερες αντωνυμίες, κάτι που δεν αναγνωρίζεται σχεδόν πουθενά. Ακόμα και φίλοι, καλοπροαίρετοι, σκοντάφτουν στην καθημερινή γλώσσα. Φαντάσου τι συμβαίνει έξω στον δρόμο ή σε ένα μπαρ με άγνωστους».

Το Άντι επιλέγει να βγαίνει κυρίως σε queer χώρους. «Αν πάω σε ένα random bar, το κάνω με πολύ συγκεκριμένη διάθεση: να έχω “χαμηλό προφίλ”. Και αυτό δεν είναι επιλογή, είναι επιβίωση. Δεν θα ντυθώ όπως θέλω, δεν θα μιλήσω όπως θέλω, δεν θα γελάσω όπως γελάω αλλού. Είναι μια μορφή έκφρασης που μαθαίνεις να εφαρμόζεις στον εαυτό σου χωρίς να το θες, αλλά και χωρίς να στο ζητήσει κανείς».

Έχει βιώσει τρανσφοβικά περιστατικά -κυρίως λεκτικά- και τονίζει ότι το ζήτημα δεν είναι μόνο η σωματική ασφάλεια. «Είναι το πώς θα περάσεις τη βραδιά σου. Αν θα περάσεις όντως καλά ή απλώς θα αντέξεις να είσαι εκεί. Αν θα χρειαστεί να εξηγήσεις ποιο είσαι ή αν θα μπορέσεις να υπάρξεις χωρίς ερωτήσεις και βλέμματα. Είναι εξουθενωτικό να πρέπει να εκπαιδεύεις συνεχώς τον κόσμο».

«Οι queer χώροι είναι η μόνη κανονικότητα για εμάς. Εκεί νιώθεις ότι έχεις σπίτι. Αλλά δεν μπορείς να ζήσεις όλη σου τη ζωή μόνο σε safe spaces. Θέλεις κάποια στιγμή να μπορείς να κυκλοφορείς ελεύθερα -και αυτό, προς το παρόν, δεν είναι κάτι που το εγγυάται η Αθήνα. Όχι μόνο λόγω προκατάληψης, αλλά και γιατί το κράτος, οι θεσμοί, ακόμα δεν μας αναγνωρίζουν. Πώς να αισθανθείς ασφαλής όταν είσαι αόρατος;».

Μαρίνα, 32 ετών: «Το βράδυ είναι όμορφο στην Αθήνα, αλλά όχι πάντα. Εξαρτάται με ποιον είσαι, τι φοράς, πού είσαι. Αν βγω με αγόρι, κανείς δεν καταλαβαίνει τίποτα. Αν βγω με κοπέλα, εκεί έρχεσαι αντιμέτωπη με περίεργα βλέμματα. Και αν κάνεις ένα απλό άγγιγμα, μπορεί να μεταφραστεί ως “θέαμα”. Και αυτό είναι πολύ δυσάρεστο. Γιατί στην πραγματικότητα, δεν κάνεις τίποτα “ιδιαίτερο” –ερωτεύεσαι, γελάς, πίνεις, όπως όλοι οι άλλοι».

Η Μαρίνα λέει πως πολλές φορές έχει νιώσει ότι η bi ταυτότητά της δεν χωρά πουθενά. «Στα straight μέρη είμαι “περίεργη”. Στα queer μέρη πρέπει να αποδείξω ότι ανήκω. Αυτή η αίσθηση ότι πάντα πρέπει να δώσεις εξηγήσεις, είναι κάτι που κουβαλάω παντού. Και σίγουρα επηρεάζει και το πώς διασκεδάζεις. Δεν πατάς απλώς το on/off -είσαι σε μια συνεχή αναμέτρηση με την αμφισβήτηση».

«Έχω ακούσει σχόλια του τύπου “ε, εντάξει, δεν είσαι και τελείως γκέι”, ή “απλά πειραματίζεσαι”. Όλα αυτά δημιουργούν ένα βάρος -γιατί όχι μόνο πρέπει να αντιμετωπίσεις τον έξω κόσμο, αλλά και να πείσεις ότι αυτό που είσαι είναι αυθεντικό».

«Έχουν υπάρξει βράδια που ένιωσα πολύ ασφαλής και πολύ ελεύθερη, κυρίως σε events που αφορούν θηλυκότητες. Αλλά έχουν υπάρξει και στιγμές που ένας άντρας νόμιζε ότι είμαστε εκεί για να του “δώσουμε λεσβιακό σόου”. Αυτή η σεξουαλικοποίηση του τι σημαίνει bi/λεσβία είναι ακόμα παρούσα».

Όπως λέει: «Η ασφάλεια δεν είναι μόνο να μην κινδυνεύεις -είναι και να μην καταπιέζεσαι. Να μην πρέπει να κρύβεις κομμάτια σου για να περάσεις καλά. Η Αθήνα έχει δυνατότητες, αλλά δεν είναι ουδέτερη. Για εμάς, κάθε μέρα, κάθε βράδυ είναι και μια διαπραγμάτευση».