Η πρόταση Πούτιν για Ντονμπάς στη σύνοδο της Αλάσκας – Αντιδράσεις Ζελένσκι

Η Ρωσία διεκδικεί τον πλήρη έλεγχο του Ντονμπάς, δηλαδή των περιφερειών Ντονέτσκ και Λουχάνσκ στην ανατολική Ουκρανία. Σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν τα σχέδια του Κρεμλίνου, ζητά από το Κίεβο να αποσύρει τις δυνάμεις του από τις περιοχές που δεν βρίσκονται σήμερα υπό ρωσικό έλεγχο.

Η πρόταση παρουσιάστηκε στη σύνοδο κορυφής της Αλάσκας, στη συνάντηση του Βλαντίμιρ Πούτιν με τον Ντόναλντ Τραμπ. Σε αντάλλαγμα, η Μόσχα φέρεται να προσφέρεται να αποσύρει στρατεύματα από κατεχόμενες περιοχές στις βορειοανατολικές περιφέρειες Σούμι και Χάρκοβο, ενώ παράλληλα να «παγώσει» τα μέτωπα στη Χερσώνα και τη Ζαπορίζια.

Το περίγραμμα της πρότασης Πούτιν αποκαλύφθηκε την επομένη της συνόδου κορυφής στην Αλάσκα, της πρώτης συνάντησης μεταξύ των ηγετών της Ρωσίας και των ΗΠΑ από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία.

Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι θα ταξιδέψει στην Ουάσινγκτον τη Δευτέρα για να συζητήσει με τον Τραμπ το ενδεχόμενο διευθέτησης της σύγκρουσης, η οποία ξέσπασε μετά την εισβολή ρωσικών στρατευμάτων στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.

Παρόλο που η σύνοδος κορυφής στην Αλάσκα δεν απέφερε την εξασφάλιση εκεχειρίας που επιθυμούσε, ο Τραμπ είπε σε συνέντευξη που παραχώρησε στον δημοσιογράφο του Fox News Σον Χάνιτι ότι συζήτησε με τον Πούτιν για εδαφικές παραχωρήσεις και εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία, γνωστοποιώντας ότι «συμφώνησαν εν πολλοίς».

«Θεωρώ πως είμαστε πολύ κοντά σε μια συμφωνία», είπε ο πρόεδρος των ΗΠΑ και τόνισε πως «η Ουκρανία πρέπει να συμφωνήσει» στο σχέδιο. «Ίσως πουν “όχι”», συμπλήρωσε.

Ο Τραμπ ενημέρωσε χθες Σάββατο τον Ζελένσκι και ευρωπαίους ηγέτες για τη συζήτηση που είχε με τον Πούτιν στην Αλάσκα.

Δεν έχει διευκρινιστεί εάν η πρόταση Πούτιν αντιπροσωπεύει σημείο εκκίνησης για μελλοντικές διαπραγματεύσεις ή τελική προσφορά που η Μόσχα θεωρεί αδιαπραγμάτευτη.

Παραχώρηση ουκρανικών εδαφών με αντάλλαγμα την ειρήνη

Θεωρείται εξαιρετικά δύσκολο αν όχι απίθανο να αποδεχθεί το Κίεβο ορισμένες από τις αξιώσεις της Μόσχας. Η πρόταση Πούτιν αποκλείει την κατάπαυση πυρός μέχρι να επιτευχθεί συνολική συμφωνία, μπλοκάροντας μια από τις βασικές απαιτήσεις του Ζελένσκι, του οποίου χώρα σφυροκοπείται καθημερινά από βαλλιστικούς πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη.

Σύμφωνα με το ρωσικό σχέδιο, το Κίεβο θα αποσυρθεί όλες τις δυνάμεις του από τις ανατολικές περιφέρειες Ντονέτσκ και Λουχάνσκ ως αντάλλαγμα για το «πάγωμα» των μετώπων στις νότιες περιφέρειες Χερσώνα και Ζαπορίζια, ανέφεραν οι ίδιες πηγές.

Η κυβέρνηση Ζελένσκι έχει ήδη απορρίψει οποιαδήποτε παραχώρηση εδαφών – συμπεριλαμβανομένων του Ντονέτσκ που το Κίεβο θεωρεί «κλειδί» για την αποτροπή ρωσικών επιθέσεων βαθύτερα στην ουκρανική επικράτεια.

Η Ρωσία φέρεται διατεθειμένη να επιστρέψει κατεχόμενες περιοχές στις βορειοανατολικές ουκρανικές περιφέρειες Σούμι και Χάρκοβο, αναφέρουν οι πηγές που επικαλείται το Reuters.

Ρωσικά στρατεύματα κατέχουν περιοχές του Σούμι και του Χαρκόβου συνολικής έκτασης περίπου 440 τετραγωνικών χιλιομέτρων, σύμφωνα με τον χάρτη που παρουσιάζει ο ουκρανικός ιστότοπος Deep State ο οποίος παρακολουθεί τις ισορροπίες δυνάμεων στα μέτωπα των μαχών. Η Ουκρανία ελέγχει περίπου 6.600 τετραγωνικά χιλιόμετρα στην περιοχή του Ντονμπάς (σ.σ. στις περιφέρειες Ντονέτσκ και Λουχάνσκ).

Η Κριμαία και οι κυρώσεις

Οι πηγές που επικαλείται το Reuters ανέφεραν επίσης ότι ο Πούτιν επιδιώκει επίσης την επίσημη αναγνώριση της ρωσικής κυριαρχίας στην Κριμαία, την οποία η Ρωσία κατέλαβε από την Ουκρανία και ακολούθως προσάρτησε παράνομα το 2014.

Δεν έχει γίνει σαφές εάν αυτό θα σήμαινε αναγνώριση από την κυβέρνηση των ΗΠΑ ή από όλες τις δυνάμεις της Δύσης και την Ουκρανία. Το Κίεβο και οι ευρωπαίοι σύμμαχοί του απορρίπτουν την επίσημη αναγνώριση της κυριαρχίας της Μόσχας στη χερσόνησο.

Αναφέρθηκε ότι ο Πούτιν επιδιώκει επίσης την άρση τουλάχιστον ορισμένων από τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί σε βάρος της Ρωσίας, χωρίς να αποσαφηνίζεται εάν η πρόταση αφορά τόσο τις αμερικανικές όσο και τις ευρωπαϊκές κυρώσεις.

Ο Τραμπ δήλωσε την Παρασκευή ότι στην παρούσα φάση δεν χρειάζεται να εξετάσει την επιβολή δασμών σε βάρος χωρών που αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο – όπως π.χ. η Κίνα – αλλά ενδεχομένως να το κάνει «σε δύο ή τρεις εβδομάδες».

Ζητήματα ασφάλειας και ΝΑΤΟ

Η Ρωσία αποκλείει επίσης την προοπτική ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, με τον πρόεδρο Πούτιν να αποδέχεται την παροχή κάποιας μορφής εγγυήσεων ασφαλείας στο Κίεβο, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές.

Ευρωπαίοι ηγέτες δήλωσαν ότι ο Τραμπ συζήτησε μαζί τους το θέμα των εγγυήσεων ασφαλείας για την Ουκρανία και αναφέρθηκε σε μια πρόταση τύπου επίκλησης του «Άρθρου 5» εκτός συμμαχίας του ΝΑΤΟ.

Το Άρθρο 5 περί συλλογικής άμυνας προβλέπει πως το ΝΑΤΟ θεωρεί οποιαδήποτε επίθεση εναντίον σε κάποιο από τα 32 μέλη του ως επίθεση εναντίον ολόκληρης της Συμμαχίας.

Η ένταξη στη Βορειοατλαντική Συμμαχία αποτελεί στρατηγικό στόχο για το Κίεβο.

Επιπλέον, η Μόσχα επιδιώκει επίσημο καθεστώς για τη ρωσική γλώσσα στην Ουκρανία (στο σύνολο ή σε περιοχές της επικράτειας), καθώς και να επιτραπεί στη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία να δραστηριοποιείται ελεύθερα, αναφέρουν οι πηγές που επικαλείται το Reuters.

Το Κίεβο κατηγορεί την Ορθόδοξη Εκκλησία που συνδέεται με το Πατριαρχείο Μόσχας ότι ενθαρρύνει τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, διαδίδοντας φιλορωσική προπαγάνδα και υποθάλποντας κατασκόπους, κάτι που η ίδια αρνείται. Η Ουκρανία έχει υιοθετήσει νόμο που απαγορεύει θρησκευτικές οργανώσεις που συνδέονται με τη Ρωσία.

Η Μόσχα “περιπλέκει την κατάσταση”

Ο Ζελένσκι επέκρινε τη Ρωσία για την άρνησή της να αποδεχθεί κατάπαυση του πυρός, υπογραμμίζοντας πως «περιπλέκει την κατάσταση» σε ό,τι αφορά στην ειρηνευτική συμφωνία που επιδιώκει ο Ντόναλντ Τραμπ μετά τη συνάντηση του αμερικανού προέδρου με τον ρώσο ομόλογό του Βλαντίμιρ Πούτιν στην Αλάσκα.

«Βλέπουμε ότι η Ρωσία απορρίπτει τις πολυάριθμες εκκλήσεις για κατάπαυση του πυρός και δεν έχει αποφασίσει ακόμη πότε θα σταματήσει τους σκοτωμούς. Αυτό περιπλέκει την κατάσταση. Εάν δεν είναι διατεθειμένη να δώσει μια απλή εντολή προκειμένου να σταματήσει τις επιθέσεις, ενδεχομένως να χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια ώστε η Ρωσία να θελήσει να τηρήσει κάτι πολύ πιο σημαντικό: την ειρηνική συνύπαρξη με τους γείτονές της για δεκαετίες», ανέφερε ο Ζελένσκι σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα Χ αργά το βράδυ το Σαββάτου.