Γάζα: Η διπλή επίθεση στο νοσοκομείο αποκαλύπτει το επικίνδυνο μοτίβο του Ισραήλ

Πέντε δημοσιογράφοι ήταν ανάμεσα στους 22 νεκρούς από τις ισραηλινές επιδρομές που σημειώθηκαν χθες, Δευτέρα (25/08) στο νοσοκομείο Νάσερ στη Λωρίδα της Γάζας. Η διεθνής κατακραυγή ήταν ναι μεν έντονη, ωστόσο το γραφείο του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου αρκέστηκε να δηλώσει ότι το περιστατικό επρόκειτο για «τραγική ατυχία» και ότι το Ισραήλ «εκτιμά το έργο των δημοσιογράφων». Τα στοιχεία όμως δείχνουν μια διαφορετική πραγματικότητα.

Μέσα σε δύο χρόνια πολέμου στη Γάζα έχουν πεθάνει 192 δημοσιογράφοι. Η Επιτροπή για την Προστασία των Δημοσιογράφων (CPJ) κατηγορεί το Ισραήλ για «την πιο θανατηφόρα και συστηματική εκστρατεία εξόντωσης και φίμωσης δημοσιογράφων» που έχει καταγραφεί ποτέ. Όπως σημειώνει, «οι Παλαιστίνιοι δημοσιογράφοι απειλούνται, στοχοποιούνται και δολοφονούνται, ενώ συλλαμβάνονται και βασανίζονται αυθαίρετα ως αντίποινα για τη δουλειά τους».

Πέρα από την τεράστια ανθρωπιστική τραγωδία, η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο δύσκολη εξαιτίας των περιορισμών που έχει επιβάλει το Ισραήλ στην είσοδο ξένων μέσων και δημοσιογράφων στη Γάζα. Αυτό σημαίνει ότι μόνο οι Παλαιστίνιοι δημοσιογράφοι βρίσκονται εκεί για να καταγράψουν την καταστροφή του πολέμου και να μεταφέρουν όλα όσα συμβαίνουν στον υπόλοιπο κόσμο. Δεν είναι τυχαίο ότι σχεδόν όλοι οι περίπου 200 δημοσιογράφοι που έχουν χάσει τη ζωή τους από τις 7 Οκτωβρίου 2023 είναι Παλαιστίνιοι.

Η μακρά ιστορία λογοκρισίας και φίμωσης της παλαιστινιακής δημοσιογραφίας

Η σημερινή βία εντάσσεται σε μια μακρά πορεία προσπάθειας ελέγχου της παλαιστινιακής ενημέρωσης από το 1967, όταν το Ισραήλ κατέλαβε στρατιωτικά τη Δυτική Όχθη, την Ανατολική Ιερουσαλήμ και τη Γάζα μετά τον Πόλεμο των Έξι Ημερών, όπως αναφέρει σε ανάλυση του το The Conversation.

Από τους πρώτους μήνες της κατοχής του 1967, επιβλήθηκαν διατάγματα που ποινικοποιούσαν τις «πολιτικές συναθροίσεις» και τις «προπαγανδιστικές εκδόσεις». Όμως η παλαιστινιακή δημοσιογραφία επέμενε. Στη δεκαετία του 1980 κυκλοφορούσαν τρεις ημερήσιες εφημερίδες, πέντε εβδομαδιαίες και τέσσερα περιοδικά, με κυκλοφορίες έως και 15.000 φύλλα. Όλα όμως υποβάλλονταν σε αυστηρή λογοκρισία: άρθρα, φωτογραφίες, ακόμα και σταυρόλεξα έπρεπε να εγκριθούν από Ισραηλινούς λογοκριτές.

Όσοι παραβίαζαν τους όρους ή θεωρούνταν ύποπτοι για σχέσεις με παλαιστινιακές οργανώσεις, συλλαμβάνονταν ή απελαύνονταν. Οι πρακτικές αυτές βρίσκουν αντίστοιχες σήμερα, με τις ισραηλινές αρχές να κατηγορούν συχνά τους δημοσιογράφους που σκοτώνονται ότι είναι «μέλη της Χαμάς».

Με την έκρηξη της πρώτης Ιντιφάντα το 1987, οι πιέσεις εντάθηκαν: 47 Παλαιστίνιοι δημοσιογράφοι φυλακίστηκαν μέσα σε έναν χρόνο, ενώ εφημερίδες και περιοδικά τέθηκαν υπό απαγόρευση. Αντί να λειτουργήσει αποτρεπτικά, αυτό λειτούργησε για πολλούς Παλαιστίνιους ως απόδειξη ότι το Ισραήλ φοβάται την ελεύθερη πληροφόρηση.

Οι ελπίδες για ελευθερία Τύπου με τη Συμφωνία του Όσλο (1993) γρήγορα διαψεύστηκαν. Η ισραηλινή λογοκρισία συνεχίστηκε, με ανακλήσεις δημοσιογραφικών ταυτοτήτων και επιθέσεις σε ρεπόρτερ. Παράλληλα, και η νεοσύστατη Παλαιστινιακή Αρχή επέβαλε δικούς της περιορισμούς σε μέσα που την επέκριναν.

Από το 2000 και μετά: δολοφονίες και ατιμωρησία

Στις αρχές του 2000, οι ισραηλινές επιθέσεις κατά δημοσιογράφων έγιναν ολοένα πιο βίαιες, αφήνοντας πίσω τους θύματα. Ο φωτογράφος Ιμάντ Αμπού Ζάχρα σκοτώθηκε στην Τζενίν το 2002, ο Βρετανός σκηνοθέτης Τζέιμς Μίλερ στη Ράφα το 2003 και ο εικονολήπτης του Reuters, Φαντέλ Σανά, στη Γάζα το 2008.

Το 2018, στις μαζικές ειρηνικές διαδηλώσεις της «Μεγάλης Πορείας της Επιστροφής», οι ισραηλινές δυνάμεις σκότωσαν τους Παλαιστίνιους δημοσιογράφους Γιάσερ Μουρτάτζα και Άχμεντ Αμπού Χουσεΐν, παρότι φορούσαν αλεξίσφαιρα γιλέκα με τη λέξη «PRESS». Τουλάχιστον 115 ακόμη τραυματίστηκαν.

Το 2022, η δολοφονία της παλαιστινιοαμερικανίδας ρεπόρτερ Σιρίν Αμπού Άκλε στη Τζενίν προκάλεσε παγκόσμιο σοκ. Παρά τις αρχικές διαψεύσεις, το Ισραήλ αναγνώρισε ότι υπήρχε «μεγάλη πιθανότητα» να σκοτώθηκε από ισραηλινά πυρά, χαρακτηρίζοντας το γεγονός «ατύχημα». Πρόσφατο ντοκιμαντέρ όμως κατέδειξε στοχευμένη δολοφονία.

Η «κουλτούρα της ατιμωρησίας»

Σύμφωνα με το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, οι δημοσιογράφοι είναι πολίτες και δεν μπορούν να αποτελούν στρατιωτικούς στόχους.

Το Ισραήλ υποστηρίζει ότι δεν στοχοποιεί εσκεμμένα δημοσιογράφους και ότι οι επιθέσεις στρέφονται κατά «νόμιμων στρατιωτικών στόχων». Ωστόσο, πολλές φορές τέτοιοι ισχυρισμοί γίνονται χωρίς αποδείξεις.

Η CPJ είχε ήδη καταλήξει με έκθεσή της, πριν την επιθέση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, ότι υπάρχει «μοτίβο ατιμωρησίας» για τα εγκλήματα κατά δημοσιογράφων.

Έκτοτε, οι συνθήκες για τους δημοσιογράφους στη Γάζα έγιναν ακόμη χειρότερες. Το Ισραήλ συνεχίζει να απαγορεύει την παρουσία διεθνών μέσων στη Λωρίδα, με αποτέλεσμα οι Παλαιστίνιοι δημοσιογράφοι να είναι συχνά οι μόνοι που καλύπτουν τα γεγονότα.

Πέρα από τον άμεσο κίνδυνο, έρχονται αντιμέτωποι με συκοφαντίες από το Ισραήλ για το έργο τους αλλά και με απειλές προς τις οικογένειές τους. Συχνά τρέχουν προς τα σημεία των βομβαρδισμών, όταν όλοι οι άλλοι απομακρύνονται, με αποτέλεσμα  να σκοτώνονται όταν σημειώνονται «διπλά χτυπήματα»,.

Στις 10 Αυγούστου 2025, οι ισραηλινές δυνάμεις σκότωσαν τον Άνας αλ-Σαρίφ, έναν γνωστό ανταποκριτή του Al Jazeera, μαζί με πέντε συναδέλφους του, σε αεροπορική επιδρομή στη Γάζα.

Η επίθεση της 25ης Αυγούστου στο νοσοκομείο Νάσερ είναι το πιο πρόσφατο επεισόδιο αυτού του θανατηφόρου μοτίβου. Ανάμεσα στους πέντε δημοσιογράφους που σκοτώθηκαν ήταν και συνεργάτες διεθνών μέσων όπως το Reuters και το Associated Press, τα οποία έχουν επανειλημμένα εκφράσει την αγανάκτησή τους για την άρνηση του Ισραήλ να επιτρέψει στους ανταποκριτές τους να μπουν στη Γάζα.

Παρά τον κίνδυνο, διεθνή ειδησεογραφικά δίκτυα ζητούν επίμονα από το Ισραήλ να ανοίξει τη Γάζα στα ανεξάρτητα μέσα. Πρόσφατα, συνασπισμός 27 χωρών άσκησε πίεση για πρόσβαση στην περιοχή.

Το Ισραήλ εξακολουθεί να απορρίπτει αυτά τα αιτήματα. Έτσι, οι Παλαιστίνιοι δημοσιογράφοι παραμένουν οι βασικοί μάρτυρες της αδιάκοπης ισραηλινής επίθεσης στη Γάζα – και σκοτώνονται ολοένα και συχνότερα γι’ αυτό.