ΣΤΙΣ ΗΠΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΒΙΑΣ “ΜΙΛΟΥΝ” ΠΙΑ ΤΑ ΟΠΛΑ
Η δολοφονία του Τσάρλι Κερκ είναι το τελευταίο περιστατικό της εκτόξευσης της πολιτικής βίας στις ΗΠΑ, όπου την τελευταία διετία μιλούν τα “όπλα”.
Οι ΗΠΑ βρίσκονται σε εποχή βίαιου λαϊκισμού, που δεν έχει παρατηρηθεί τον τελευταίο μισό αιώνα, με τον Tσάρλι Κερκ να είναι το τελευταίο θύμα.
Oι παράγοντες είναι πολλοί.
Οι ειδικοί αναφέρουν πως ιδεολογικά θέματα που δημιουργούσαν παραδοσιακά, πόλωση, έχουν μετατραπεί σε βαθύτερη, προσωπική εχθρότητα, που ενισχύεται από τα social media και τις θεωρίες συνωμοσίας, ενώ η οικονομική ανασφάλεια και η κινητοποίηση της άκρας δεξιάς και της άκρας αριστεράς, επιδεινώνουν περαιτέρω τη συνθήκη.
Όλα όμως, αρχίζουν από το πόσο εύκολο είναι να αγοράσεις όπλο, στην άλλη ακτή του Ατλαντικού.
Όσα βλέπεις στην TV είναι ένα ψέμα
Στις αμερικανικές τηλεοπτικές σειρές, παρακολουθείς τους ντετέκτιβ να βρίσκουν το όπλο του εγκλήματος και αμέσως (μέσω ενός υπολογιστή) να βρίσκουν και τον ιδιοκτήτη του.
Αυτό είναι αποκύημα της φαντασίας -ή ευσεβής πόθος κάποιων.
Όπως διαβεβαιώνουν οι πρωταγωνιστές της υπηρεσίας που διαθέτει τα όποια αρχεία υπάρχουν -σε έγγραφα, μακριά από κάθε τεχνολογική πολυτέλεια-, δηλαδή οι υπάλληλοι του National Tracing Center, στη Δυτική Βιρτζίνια, το να βρεις τον κάτοχο του όποιου όπλου, είναι διαδικασία που αφορά 70 τηλέφωνα και διάστημα τουλάχιστον πέντε ημερών.
Και πάλι, δεν μπορείς να είσαι σίγουρος για κάτι.
Την ίδια ώρα, όταν αγοράζεις ένα κινητό τηλέφωνο, δίνεις σχεδόν τα ίδια στοιχεία με αυτά που σου ζητούν, όταν αγοράζεις σπίτι. Άσε που μέσω του GPS μπορούν να βρουν πού είσαι, ανά πάσα ώρα και στιγμή.
Προφανώς και υπάρχει λόγος που δεν δημιουργείται database και δεν γίνονται ψηφιακά τα δισεκατομμύρια εγγράφων που αποθηκεύονται σε ένα σημείο, με τους υπαλλήλους να ψάχνουν σε αυτά τυχόν στοιχεία.
Λόμπι δεν επιτρέπει τις ψηφιακές καταχωρήσεις -να υπάρχουν ηλεκτρονικά αρχεία που να συνδέουν όπλα με ιδιοκτήτες. Υπάρχει βέβαια, η πλατφόρμα eTrace, αλλά περιλαμβάνει μόνο τα όπλα που έχουν πωληθεί με όλες τις νόμιμες διαδικασίες. Είναι ένα πολύ μικρό ποσοστό του συνόλου.
Οι δολοφονίες των Κένεντι και του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ… ανάγκασαν την αλλαγή
Οι κάτοικοι στην άλλη ακτή του Ατλαντικού, ευαισθητοποιήθηκαν για πρώτη φορά, για την οπλοκατοχή -σε επίπεδο νομοθετικής ρύθμισης-, το 1963, μετά τη δολοφονία του John F. Kennedy.
Διαπιστώθηκε ότι το όπλο του δολοφόνου είχε αγοραστεί με ταχυδρομική παραγγελία, από διαφήμιση που υπήρχε στο περιοδικό “American Rifleman”, το οποίο εξέδιδε τη Εθνική Ένωση Όπλων (NRA που προκύπτει από το National Rifle Association).
Έγιναν σχετικές συζητήσεις στο Κογκρέσο και μεταξύ άλλων, συζητήθηκε η απαγόρευση των πωλήσεων μέσω ταχυδρομείου.
Νόμος ωστόσο, δεν προέκυψε.
Αυτό έγινε το 1968, με το Gun Control Act. Προηγήθηκαν οι δολοφονίες των Martin Luther King Jr. (τον Απρίλιο του ‘68) και Robert F. Kennedy (τον Ιούνιο του ‘68). Επίσης, η διαδικασία διεκόπη τρεις φορές η διαδικασία, έπειτα από παρεμβάσεις. Ο πρόεδρος Λίντον Τζόνσον ήταν αυτός που υπέγραψε το νόμο.
Σε αυτόν υπήρχαν και κατηγορίες ανθρώπων που δεν θα μπορούσαν ποτέ να αγοράσουν -νόμιμα- όπλο. Ήταν οι εξής:
- Υπόδικοι ή καταδικασμένοι ως εγκληματίες,
- Φυγόδικοι,
- Χρήστες ναρκωτικών ουσιών,
- Πιστοποιημένα ψυχολογικά διαταραγμένοι ή πρώην τρόφιμοι ψυχιατρείων, *οι αλλοδαποί, παράνομοι στις ΗΠΑ -όσοι δεν είχαν έγγραφα άδειας παραμονής-,
- Όσοι αποσύρθηκαν από τις ένοπλες δυνάμεις, με ατιμωτικές συνθήκες,
- Αυτοί που παραιτήθηκαν της αμερικανικής ιθαγένειας,
- Όσοι τελούσαν υπό δικαστικής εντολής απομάκρυνσης από οικείους ή συνεργάτες που προσέφυγαν στη δικαιοσύνη, επικαλούμενοι φόβο ως συνέπεια απειλών και
- Οι καταδικασμένοι για έγκλημα, σχετικό με ενδοοικογενειακή βία.
Ο νόμος περί οπλοκατοχής αφορούσε και τη Federal Firearms License. Aυτή είχε ως στόχο να πάρουν άδειες τα καταστήματα που πωλούν όπλα και να ακολουθούν μια σειρά από κανονισμούς.
Άδειες “βγήκαν”, οι κανονισμοί δεν ακολουθήθηκαν ποτέ, με τον πρόεδρο Τζόνσον λέει «οι φωνές που μπλόκαραν τις δικλείδες ασφαλείας, δεν ήταν φωνές ενός έθνους που είχε ξυπνήσει, αλλά οι φωνές ενός δυνατού λόμπι, ενός λόμπι όπλων που κυριάρχησε σε μια εκλογική χρονιά».
ΠΟΥ ΑΝΗΚΕΙ Ο ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΑ ΟΠΛΑ
Ο ΑTF (Bureau of Alcohol, Tobacco, Firearms and Explosives), είναι ομοσπονδιακός οργανισμός επιβολής νόμου, που ανήκει στο Υπουργείο Δικαιοσύνης και είναι υπεύθυνος για τις έρευνες νομιμότητας των αδειών κατοχής όπλων, την κατασκευή και κατοχή όπλων, εκρηκτικών, αλλά και της παράνομης διάθεσης αλκοόλ και προϊόντων καπνού.
Μεταξύ των όσων έχει να κάνει είναι και η έρευνα, μαζί με την πρόληψη των ομοσπονδιακών αδικημάτων που αφορούν όλα τα παραπάνω.
Είναι και υπεύθυνος για τη χορήγηση αδειών για πώληση, κατοχή και μεταφορά πυροβόλων όπλων, πυρομαχικών και εκρηκτικών στο διακρατικό εμπόριο, στα 56.700 αδειοδοτημένα καταστήματα λιανικής πώλησης.
Οι αδειοδοτημένοι πωλητές είναι 78.000, με το 56% να λειτουργεί από κατοικίες και όχι καταστήματα.
Ο ΑΤF έχει 5.298 υπαλλήλους (2.623 ειδικούς πράκτορες, 828 επιθεωρητές επιχειρήσεων βιομηχανίας και 1.662 επαγγελματικό, τεχνικό και διοικητικό προσωπικό) και ετήσιο μπάτζετ που φτάνει στα 1.75 δισεκατομμύρια ευρώ.
Κάθε χρόνο δημοσιεύει έκθεση, με τον αριθμό των όπλων που παρήχθησαν, που εισήχθησαν και που εξήχθησαν, κάθε χρόνο. Για παράδειγμα, το 2013 κατασκευάστηκαν 10.844.792 “κομμάτια” (οι ΗΠΑ είναι ο κορυφαίος εξαγωγέας σε μικρά όπλα), ενώ εισήχθησαν 5.539.539. Από το 1899 έχουν παραχθεί 512.000.000 όπλα για την αμερικανική αγορά.
Εν τω μεταξύ, το FBI ελέγχει τις αγορές, μέσω αδειοδοτημέων πωλητών. Βάσει αυτών, φέτος έως τον Απρίλιο πουλήθηκαν 5,29 εκατομμύρια όπλα, με εκτίμηση για 15,5 εκατομμύρια μέχρι το τέλος του έτους. Το 2024 είχαν πουληθεί 16.1 εκατομμύρια όπλα.
Πώς αγοράζεις όπλο στις ΗΠΑ
Το Form 4473 είναι αυτό που συμπληρώνει ή υποτίθεται πως συμπληρώνει όποιος αγοράζει όπλο, από κατάστημα που έχει άδεια Federal Firearms. Διαθέτει όνομα, διεύθυνση, ημερομηνία γέννησης, ύψος, ηλικία, υπογραφή, εθνικότητα, φυλή, φωτογραφία από κυβερνητική αρχή, έλεγχο ποινικού μητρώου (που πρέπει να είναι λευκό) και ένορκη βεβαίωση ότι ο αγοραστής πληροί τις προϋποθέσεις του ομοσπονδιακού κράτους, για να αγοράσει όπλο.
Το ΑΦΜ είναι προαιρετικό.
Υπάρχει ο τύπος του όπλου, μοντέλο, σειριακός αριθμός και όποιος δεν δίνει όλα αυτά τα στοιχεία, αντιμετωπίζεται ως εγκληματίας, με τις ποινές να φτάνουν και την πενταετή φυλάκιση.
Οι διώξεις ωστόσο, δεν είναι πολλές.
Από τις 556.496 αιτήσεις για μεταφορά που έγιναν μεταξύ του 2008 και του 2015, οι εισαγγελείς προέβησαν σε 32 διώξεις, κατά μ.ο. ανά χρόνο. Βλέπεις, το αρμόδιο τμήμα είναι υποστελεχωμένο.
120.5 όπλα, ανά 100 κατοίκους
Από το 1968 έχουν πεθάνει περισσότεροι Αμερικανοί από όπλο, στη χώρα τους, από ό,τι στους πολέμους, παρ’ όλα αυτά, υπάρχει lobby που απαγορεύει ακόμα και σήμερα την καταγραφή και την ταυτοποίηση.
Την ίδια στιγμή, στοιχεία αναφέρουν πως ο αριθμός των καταστημάτων που πωλούν όπλα είναι μεγαλύτερος αυτού των supermarkets. Για την ακρίβεια, περισσότερα από τέσσερις φορές ο αριθμός των McDonald’s.
Μολονότι οι ΗΠΑ δεν παρέχουν σαφή στοιχεία για τον αριθμό των όπλων, κάνουν αποκαλύψεις διεθνείς οργανισμοί.
Μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2018 ενημέρωσε ότι υπάρχουν περίπου 393 εκατομμύρια πυροβόλα όπλα, σε χέρια ιδιωτών. Ισοδυναμούν με 120.5 όπλα, ανά 100 κατοίκους και είναι το υψηλότερο ποσοστό, παγκοσμίως.
Στοιχεία του 2023 αποκάλυψαν πως το 32% των Αμερικανών ανέφεραν ότι κατέχουν όπλο, ενώ το 42% των νοικοκυριών είχαν τουλάχιστον ένα όπλο. Η ιδιοκτησία όπλων αυξήθηκε κατά 28% από το 1994 έως το 2023, με σημαντική αύξηση κατά την πανδημία (2020-2022).
Πόσοι Αμερικανοί θέλουν αυστηρότερα μέτρα για τα όπλα
Βασίστηκε, μερικώς, στο αγγλικό νομοσχέδιο για τα δικαιώματα (του 1689). Εκεί το δικαίωμα στην οπλοκατοχή περιγράφεται ως “βοηθητικό δικαίωμα, που υποστηρίζει το φυσικό δικαίωμα της αυτοάμυνας, την αντίσταση στην καταπίεση και το καθήκον του πολίτη να ενεργεί για την υπεράσπιση του κράτους”.
Πρόσφατες έρευνες δείχνουν πως η πλειοψηφία των Αμερικανών (55-70%) υποστηρίζει τους αυστηρότερους νόμους για τα όπλα, ιδιαίτερα μετά τις μαζικές επιθέσεις.
Το 58% των Αμερικανών υποστηρίζουν αυστηρότερους νόμους για τα όπλα, το 26% θεωρούν ότι οι νόμοι είναι «περίπου σωστοί», ενώ το 15% υποστηρίζουν λιγότερο αυστηρούς νόμους
Το 49% θεωρούν τη βία με όπλα σημαντικό πρόβλημα, ενώ οι απόψεις διίστανται για το αν τα όπλα αυξάνουν την ασφάλεια (52%) ή μειώνουν την ασφάλεια (47%), λόγω της ευρείας πρόσβασης.
Μελέτη του Harvard Kennedy School το 47% των ψηφοφόρων θεωρούν πιο σημαντική την προστασία του δικαιώματος οπλοκατοχής, έναντι 44% που προτιμούν τον περιορισμό της.
Ωστόσο, 65% υποστηρίζουν αυστηρότερους νόμους, δείχνοντας ότι η υποστήριξη για ρύθμιση δεν ισοδυναμεί πάντα με αντίθεση στο Second Amendment.
Μεταξύ των Ρεπουμπλικάνων, μόνο 19% υποστηρίζουν έντονα αυστηρότερους νόμους, ενώ 31% αντιτίθενται σθεναρά.
Και η βία συνεχίζεται.
